सामाजिक प्रभाव
0
Answer link
आधुनिकीकरणाच्या तांत्रिक घटकांचे सामाजिक परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत:
- शहरीकरण (Urbanization): नवीन तंत्रज्ञानामुळे शहरांमध्ये मोठ्या प्रमाणात रोजगार उपलब्ध झाले, ज्यामुळे ग्रामीण भागातून शहरांकडे लोकांचे स्थलांतर वाढले. यामुळे शहरांची लोकसंख्या वाढली आणि शहरीकरण वाढले.
- औद्योगिकीकरण (Industrialization): तंत्रज्ञानातील प्रगतीमुळे उत्पादन प्रक्रिया अधिक वेगवान झाली, ज्यामुळे औद्योगिक क्षेत्रात वाढ झाली.
- संदेशवहन आणि संपर्क (Communication): मोबाईल फोन, इंटरनेट आणि सोशल मीडियामुळे लोकांमध्ये जलद आणि सहज संवाद वाढला आहे.
- शिक्षण (Education): ऑनलाइन शिक्षणामुळे लोकांना घरी बसून शिक्षण घेणे शक्य झाले आहे.
- आरोग्य (Health): नवीन वैद्यकीय तंत्रज्ञानामुळे रोगांचे निदान आणि उपचार अधिक प्रभावी झाले आहेत, ज्यामुळे लोकांच्या आयुर्मानात वाढ झाली आहे.
- रोजगार (Employment): ऑटोमेशनमुळे काही पारंपरिक नोकऱ्या कमी झाल्या असल्या, तरी नवीन तंत्रज्ञानावर आधारित नोकऱ्या निर्माण झाल्या आहेत.
- सामाजिक बदल (Social Change): तंत्रज्ञानामुळे लोकांच्या सामाजिक जीवनात बदल झाले आहेत.
0
Answer link
लोकमत हे तात्पुरते व विशिष्ट प्रसंगापुरते मर्यादित असते. ते कधीही स्थिर किंवा कायमस्वरूपी नसते त्यात नेहमी बदल होत असतो. लोकमतात बदल घडण्याची कारणे अभ्यासकांनी नोंदविलेली आहेत. लोकमतात झालेल्या बदलातून सत्ताबदल होत असतो उदा. २०१४ च्या १६ व्या लोकसभेत काँग्रेस पक्षाचा पराभव होऊन भारतीय जनता पक्ष सत्तेवर आलेला दिसतो हा लोकमतातील बदल मानता येईल. रस्किनच्या मते, प्रत्येक चित्राचे व ग्रंथाचे चाहते अलग अलग असतात त्याप्रमाणे प्रत्येक प्रसंगात विविध प्रकारचे लोकमत व्यक्त होते. त्यामुळे लोकमत बदलाची पुढील कारणे व घटक सांगता येतात.
१) परिस्थितीतील बदल
२) नेतृत्वाचा प्रभाव
३) घटनांचा प्रभाव
४) संसूचन माध्यमाचा प्रभाव
0
Answer link
तंत्रज्ञानाचे समाजावर होणारे नकारात्मक परिणाम:
जॉब लॉस: मशीन्स आणि रोबोट्स अधिक प्रगत झाल्यामुळे, ते पूर्वी मानवाकडून केलेली कार्ये करण्यास सक्षम आहेत. यामुळे विस्थापित झालेल्यांना नोकरीची हानी आणि आर्थिक अस्थिरता येऊ शकते.
सायबर गुंडगिरी: सोशल मीडिया आणि मेसेजिंग अॅप्सनी लोकांसाठी ऑनलाइन इतरांना त्रास देणे आणि धमकावणे पूर्वीपेक्षा सोपे केले आहे. याचा मानसिक आरोग्यावर आणि आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो, विशेषत: ऑनलाइन गुंडगिरीसाठी अधिक असुरक्षित असलेल्या मुलांसाठी आणि किशोरांसाठी.
तंत्रज्ञान व्यसन: बरेच लोक त्यांच्या फोन, संगणक आणि इतर उपकरणांवर जास्त वेळ घालवतात, ज्यामुळे डोळ्यांवर ताण, झोप यासारखे नकारात्मक आरोग्यावर परिणाम होतात.
वंचितता, आणि वाढलेली तणाव पातळी.
समाजातील तंत्रज्ञानाचे भविष्य: पुढे पाहता, हे स्पष्ट आहे की तंत्रज्ञान समाजात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत राहील. येत्या काही वर्षांमध्ये, आम्ही नवीन तांत्रिक प्रगती पाहण्याची अपेक्षा करू शकतो ज्यामुळे आमची राहण्याची आणि कार्य करण्याची पद्धत बदलेल.
मात्र, भविष्यात तंत्रज्ञानाचा समाजावर काय परिणाम होईल याविषयीही चिंता व्यक्त होत आहे. उदाहरणार्थ, नोकऱ्या आणि अर्थव्यवस्थेवर कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि ऑटोमेशनच्या संभाव्य नकारात्मक प्रभावांबद्दल चिंता वाढत आहे. याव्यतिरिक्त, मानसिक आरोग्य आणि आरोग्यावर सोशल मीडियाच्या प्रभावाविषयी चिंता आहे, विशेषतः तरुण लोकांमध्ये.
निष्कर्ष:
तंत्रज्ञानाचा समाजावर होणारा परिणाम सकारात्मक आणि नकारात्मक दोन्हीही झाला आहे. तंत्रज्ञानामुळे कनेक्ट करणे सोपे झाले आहे.इतरांसह, माहितीमध्ये प्रवेश करणे आणि वैद्यकीय सेवा सुधारणे, यामुळे नोकरी गमावणे, सायबर धमकी देणे आणि तंत्रज्ञानाचे व्यसन देखील होते. जसजसे आपण पुढे जाऊ, तसतसे नवीन तांत्रिक प्रगतीच्या संभाव्य प्रभावांचा विचार करणे आणि कोणतेही नकारात्मक प्रभाव कमी करण्यासाठी कार्य करणे आवश्यक आहे. शेवटी, तंत्रज्ञानाचा संपूर्ण समाजाला फायदा होईल अशा प्रकारे वापर केला जाईल याची खात्री करणे आपल्या सर्वांवर अवलंबून आहे.
0
Answer link
माणूस वाईट संगतीने बिघडू शकतो तर चांगल्या संगतीने सुधारू देखील शकतो
बंगालमध्ये शरद ठाकूर नावाचा एक ब्राह्मण भक्त होता. लोकं त्यांचं खूप आदर करत होते आणि त्यांना दान देत असे. लोकांच्या देणगीमुळे शरद ठाकूर यांना खूप काही संपत्ती मिळाली होती.
शरद ठाकूर यांना एक मुलगा होता, त्याचे नाव नवीनचंद्र होते. नवीन सुरुवातीला खूप साधा होता, पण जसजसा तो मोठा होत होता, तसतशी त्याची श्रीमंती बघून काही बिघडलेली मुले त्याची मित्र बनली. नवीनचंद्रांची वागणूक चुकीच्या लोकांच्या संगतीत पडू लागली. तो जुगार, दारू पिऊन व्यभिचार करू लागला.
नवीनचे आई-वडील धर्मनिष्ठ आणि सरळ होते, पण त्यांचा मुलगा चुकीच्या मार्गावर जाऊ लागला. एके दिवशी एक महात्मा शरद ठाकूरच्या गावी आले आणि तपश्चर्या करण्यासाठी राहिले.
महात्माजी फक्त एक तास बोलत असे आणि उर्वरित वेळ मौन बाळगत होते. लोक म्हणायचे की त्याच्याकडे जाण्याने बरे वाटते. शरदजीही महात्माजींपर्यंत पोहोचले.
शरद ठाकूर तेथे जाऊन रडू लागले आणि महात्माजींना त्यांच्या मुलाच्या वाईट सवयींबद्दल सांगितले. महात्माजी म्हणाले, 'जर तो चुकीच्या संगतीत बिघडला असेल तर तो चांगल्या संगतीतही सुधारू शकतो. हे संपूर्ण प्रकरण सुसंगत आहे. तुम्ही त्याला काही काळ माझ्याकडे घेऊन या. तो रोज काही वेळ माझ्या शेजारी बसेल.
शरद ठाकूर यांनी त्यांचा मुलगा नवीन याला महात्माजींकडे पाठवायला सुरुवात केली. महात्माजी नवीनला म्हणाले, 'मी तुला ज्ञानाविषयी काहीही सांगणार नाही, किंवा तुला कोणतेही भजन करण्यास सांगणार नाही. पण तुझ्या पालकांची इच्छा म्हणून इथे थोडा वेळ बसू शकतोस.
नवीनने विचार केला की रोज मित्रांसोबत बसतोच तर काही वेळ इथेच बसेन. ते रोज महात्माजींकडे जाऊ लागले. साधारण महिनाभरानंतर नवीनमध्ये बदल येऊ लागले. हळू हळू वाईट संगत सुटली आणि एके दिवशी नवीनचे वडील शरद ठाकूर यांनी त्याला विचारले, 'तुझ्या स्वभावात खूप बदल झालेला दिसतोय.
यावर नवीन म्हणाले, 'जेव्हा मी महात्माजींकडे जातो तेव्हा त्यांच्या आजूबाजूचे वातावरण असे असते की माझे विचार बदलतात. ते मला काही बोलत नाहीत, पण जे ते इतरांना सांगतात, ते हे ऐकून मला वाटतं की मीही तेच करायला हवं. हळूहळू नवीनमध्ये असा बदल झाला की ते भक्त शिरोमणी नवीनचंद्र या नावाने प्रसिद्ध झाले.
धडा
चुकीच्या वागण्याने माणूस बिघडवता येत असेल तर चांगल्या संगतीने माणूसही सुधारू शकतो. त्यामुळे जर आपल्याला वाईट सवयी असतील तर ज्याची विचारसरणी सकारात्मक असेल, ज्याचे आचरण चांगले असेल अशा व्यक्तीसोबत राहावे. चांगल्या संगतीने आपण वाईट सवयीपासून मुक्त होऊ शकतो.
0
Answer link
माहिती तंत्रज्ञानाचा (Information Technology) समाजावर अनेक प्रकारे परिणाम होतो. काही सकारात्मक आणि काही नकारात्मक परिणाम खालीलप्रमाणे:
सकारात्मक परिणाम:
- संपर्क आणि संवाद: माहिती तंत्रज्ञानामुळे जगभरातील लोकांशी संपर्क साधणे सोपे झाले आहे. ईमेल, सोशल मीडिया आणि व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगमुळे संवाद जलद आणि सुलभ झाला आहे.
- शिक्षणात सुलभता: ऑनलाइन शिक्षणामुळे विद्यार्थ्यांना घरी बसून शिक्षण घेणे शक्य झाले आहे. विविध विषयांवरील माहिती इंटरनेटवर सहज उपलब्ध आहे.
- व्यवसायात वाढ: ई-कॉमर्समुळे व्यवसाय जगभर पोहोचला आहे. ऑनलाइन मार्केटिंग आणि जाहिरातीमुळे व्यवसायात वाढ झाली आहे.
- ज्ञान आणि माहिती: इंटरनेटमुळे कोणत्याही विषयाची माहिती काही क्षणात उपलब्ध होते. यामुळे लोकांना ज्ञान मिळवणे सोपे झाले आहे.
- मनोरंजन: ऑनलाइन गेम्स, चित्रपट आणि संगीत यांचा आनंद घेता येतो.
- नवीन संधी: माहिती तंत्रज्ञानामुळे रोजगाराच्या नवीन संधी निर्माण झाल्या आहेत. ॲप डेव्हलपमेंट, वेब डिझाइनिंग, डेटा विश्लेषण यांसारख्या क्षेत्रात नवीन करिअरची संधी उपलब्ध आहे.
नकारात्मक परिणाम:
- नोकऱ्यांवर परिणाम: ऑटोमेशनमुळे काही पारंपरिक नोकऱ्या कमी झाल्या आहेत.
- एकाकीपणा: जास्त वेळ ऑनलाइन राहिल्याने लोकांमध्ये सामाजिक संबंध कमी होऊ शकतात.
- सायबर गुन्हे: ऑनलाइन फसवणूक, डेटा चोरी आणि सायबर बुलिंगच्या घटना वाढल्या आहेत.
- आरोग्यावर परिणाम: जास्त वेळ स्क्रीनवर पाहिल्याने डोळ्यांवर आणि आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो. बैठी जीवनशैली वाढल्याने शारीरिक समस्या वाढू शकतात.
- खोट्या बातम्या: सोशल मीडियावर चुकीच्या बातम्या लवकर पसरतात, ज्यामुळे समाजात गैरसमज निर्माण होऊ शकतात.
निष्कर्ष: माहिती तंत्रज्ञान हे एकpowerful tool आहे. त्याचा वापर चांगल्या प्रकारे केल्यास समाज आणि व्यक्ती दोघांनाही फायदा होतो. मात्र, त्याचे नकारात्मक परिणाम टाळण्यासाठी जागरूक राहणे आवश्यक आहे.
0
Answer link
दुसऱ्यांना त्यांच्या प्राधान्यक्रमाच्या आणि इच्छेविरुद्ध वागण्यास भाग पाडणारी शक्ती अनेक प्रकारची असू शकते. या शक्ती सामाजिक, आर्थिक, राजकीय किंवा शारीरिक असू शकतात. काही सामान्य शक्ती खालीलप्रमाणे आहेत:
-
सामाजिक दबाव:
समाजात रूढ असलेल्या चालीरीती, परंपरा आणि अपेक्षा व्यक्तीला त्यांच्या इच्छेविरुद्ध वागायला लावू शकतात.
-
आर्थिक दबाव:
गरिबी, कर्जाचा भार किंवा रोजगाराची कमतरता यांसारख्या आर्थिक अडचणींमुळे व्यक्तीला नाइलाजाने काही गोष्टी कराव्या लागतात, ज्या कदाचित त्यांच्या इच्छेविरुद्ध असतील.
-
राजकीय दबाव:
सत्ताधारी लोकांकडून घेतलेले निर्णय, कायदे आणि धोरणे लोकांना त्यांच्या मनाविरुद्ध वागण्यास भाग पाडू शकतात.
-
शारीरिक शक्ती:
शारीरिक ताकद वापरून किंवा धमक्या देऊन कोणालाही त्यांच्या इच्छेविरुद्ध काहीतरी करण्यास भाग पाडले जाऊ शकते.
-
भावनिक दबाव:
भावनांचा वापर करून, भावनात्मक ब्लॅकमेलिंग करून किंवा भावनिक अवलंबित्व निर्माण करून एखाद्या व्यक्तीला तिच्या इच्छेविरुद्ध वागायला लावले जाऊ शकते.
याव्यतिरिक्त, काहीवेळा माहितीचा अभाव किंवा चुकीच्या समजुतीमुळे देखील व्यक्ती आपल्या इच्छेविरुद्ध निर्णय घेण्यास प्रवृत्त होते.