रेखांश
दोन लगतच्या एक अंश (degree) अंतरावरील रेखावृत्तांमध्ये ४ मिनिटांचा फरक असतो.
स्पष्टीकरण:
- पृथ्वीला स्वतःभोवती 360° फिरण्यासाठी 24 तास लागतात.
- म्हणजेच, 1 तासामध्ये पृथ्वी 15° फिरते (360° / 24 तास = 15°/तास).
- आणि 1° फिरण्यासाठी 4 मिनिटे लागतात (60 मिनिटे / 15° = 4 मिनिटे/डिग्री).
म्हणून, दोन लगतच्या रेखावृत्तांमध्ये 4 मिनिटांचा फरक असतो.
उदाहरण:
जर एका ठिकाणचे रेखावृत्त 75° पूर्व (E) असेल आणि दुसऱ्या ठिकाणचे 76° पूर्व (E) असेल, तर दोन्ही ठिकाणांच्या वेळेत 4 मिनिटांचा फरक असेल.
टीप: रेखावृत्तांना 'रेखांश' (Longitude) असे देखील म्हणतात.
पृथ्वीवरील दोन रेखावृत्तांमधील अंतर विषुववृत्तावर सर्वाधिक असते, जे सुमारे 111 किलोमीटर (69 मैल) असते.
हे अंतर ध्रुवांकडे कमी होत जाते आणि ध्रुवांवर शून्य होते.
दोन रेखांशांमधील अंतर खालील घटकांवर अवलंबून असते:
- अक्षांश: विषुववृत्तापासून ध्रुवांकडे जाताना हे अंतर कमी होते.
- रेखांश: कोणत्याही विशिष्ट अक्षांशावर, रेखांशांमधील अंतर समान असते.
उदाहरणार्थ:
- विषुववृत्तावर (0° अक्षांश) दोन रेखांशांमधील अंतर सुमारे 111 किलोमीटर असते.
- 45° उत्तर किंवा दक्षिण अक्षांशावर हे अंतर सुमारे 79 किलोमीटर असते.
- ध्रुवांवर (90° उत्तर किंवा दक्षिण अक्षांश) हे अंतर 0 किलोमीटर असते.
अधिक माहितीसाठी आपण हे पाहू शकता: ब्रिटानिका - रेखांश (Longitude)
जगाच्या नकाशावर प्रत्येक 1 अंशाने काढलेल्या रेखावृत्तांची एकूण संख्या 360 असते.
स्पष्टीकरण:
- पृथ्वी गोलाकार आहे आणि रेखावृत्त हे उत्तर ध्रुवापासून दक्षिण ध्रुवापर्यंतचे अर्धवर्तुळ असते.
- एका वर्तुळामध्ये 360 अंश असतात.
- म्हणून, 1-1 अंशाच्या अंतराने एकूण 360 रेखावृत्त काढता येतात.
टीप:
शून्य अंश रेखावृत्त (0° रेखांश) हे मूळ रेखावृत्त मानले जाते.