संस्कृत
संस्कृतमध्ये संधींचे मुख्यतः तीन प्रकार आहेत: स्वर संधी (अच् संधी), व्यंजन संधी (हल संधी), आणि विसर्ग संधी.
जेंव्हा दोन व्यंजन वर्ण एकत्र येतात, तेव्हा त्याला हल संधी म्हणतात. या संधीचे काही नियम आहेत:
- Schutva Sandhi (श्चुत्व संधी): जर 'स्' किंवा 'त्' वर्गाच्या आधी 'श्' किंवा 'च्' वर्ग येत असेल, तर 'स्' चा 'श्' आणि 'त्' वर्गाचा 'च्' वर्ग होतो.
- Stutva Sandhi (ष्टुत्व संधी): जर 'स्' किंवा 'त्' वर्गाच्या आधी 'ष्' किंवा 'ट्' वर्ग येत असेल, तर 'स्' चा 'ष्' आणि 'त्' वर्गाचा 'ट्' वर्ग होतो.
- Jastva Sandhi (जश्त्व संधी): जर कोणत्याही वर्गाच्या पहिल्या, दुसऱ्या, तिसऱ्या किंवा चौथ्या अक्षरानंतर स्वर किंवा मृदू व्यंजन आले, तर त्या अक्षराच्या जागी त्याच वर्गातील तिसरे अक्षर येते.
- Anunasika Sandhi (अनुनासिक संधी): जर 'त्' वर्गाच्या अक्षरांच्या पुढे 'न्' किंवा 'म्' आले, तर 'त्' वर्गाच्या जागी अनुनासिक वर्ण येतो.
जेव्हा विसर्गाच्या पुढे स्वर किंवा व्यंजन येतो, तेव्हा विसर्ग संधी होते.
- Visarga Uତ୍tva Sandhi (विसर्ग उत्व संधी): जर विसर्गाच्या आधी 'अ' असेल आणि नंतर कोणताही स्वर किंवा मृदू व्यंजन असेल, तर विसर्गाचा 'उ' होतो आणि तो मागील 'अ' मध्ये मिसळून 'ओ' बनतो.
- Visarga Rutva Sandhi (विसर्ग रुत्व संधी): जर विसर्गाच्या आधी 'अ' सोडून दुसरा कोणताही स्वर असेल आणि पुढे स्वर किंवा मृदू व्यंजन असेल, तर विसर्गाचा 'र्' होतो.
- Visarga Lopa Sandhi (विसर्ग लोप संधी): काही विशिष्ट परिस्थितीत विसर्गाचा लोप होतो (म्हणजे तो नाहीसा होतो).
'दुर्जन' हा शब्द 'दुर्' (वाईट) आणि 'जन' (लोक) या दोन शब्दांनी बनलेला आहे. दुर्जन म्हणजे वाईट माणूस. या संदर्भात कोणती संधी आहे हे स्पष्ट नाही, परंतु बहुतेक ठिकाणी विसर्ग संधी लागू होऊ शकते.
कर्म पद्धती म्हणजे कर्मानुसार क्रियापदाचे रूप बदलणे. यात कर्मणी प्रयोगाचा वापर केला जातो.
उदाहरण: 'रामः रोटीकां खादति' (राम भाकरी खातो) याचे कर्मणी रूप 'रामेण रोटीका खाद्यते' (रामाकडून भाकरी खाल्ली जाते) असे होईल.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
तुमर्थे सेसेनसेसेन्कसेनकध्वेन्
अर्थ:
धातूना तुमन्त अव्यय बनाने के लिए इस सूत्र का उपयोग किया जाता है.
उदाहरण:
- पठितुम्
- चलितुम्
- हसितुम्
अधिक माहितीसाठी:
संस्कृतमध्ये 4:45 ला पादोनपञ्चवादनम् (पादोन-पञ्च-वादनम्) असे म्हणतात.
येथे शब्दांची फोड:
- पादोन: पाद + ऊन म्हणजे एक चतुर्थांश कमी (15 मिनिटे कमी)
- पञ्च: पाच
- वादनम्: वाजले
म्हणून, पादोनपञ्चवादनम् म्हणजे "पाच वाजायला 15 मिनिटे कमी" किंवा "4:45".
संस्कृतसंस्कृतम्स्थानिक वापरभारतपर्वअंदाजे इ.स. पूर्व ६०० ते इ.स. पूर्व ५०० (वैदिक संस्कृत). त्यानंतर सर्व मध्य हिंद-आर्य भाषा संस्कृतपासून तयार झाल्या.लोकसंख्यासुमारे १४,०००भाषाकुळ
इंडो-युरोपीय
िंद-आर्य
संस्कृत
लिपीदेवनागरीअधिकृत दर्जाप्रशासकीय वापर
भारत (उत्तराखंड)भाषा संकेतISO ६३९-१saISO ६३९-२sanISO ६३९-३san[मृत दुवा]
संस्कृत भाषेला सुरभारती, देववाणी, देवीवाक्‌, देवभाषा, अमरभारती इत्यादी अन्य नावे आहेत. संस्कृतमध्ये लिहिलेले वेदवाङ्‌मय हे सर्वात प्राचीन वाङ्‌मय आहे. असे असले तरी कवी वाल्मीकी हे संस्कृत भाषेचे आद्यकवी होत. त्यांनी रामायण हे महाकाव्य लिहिले.
संस्कृत भाषेला लेखकांची, कवींची भव्य परंपरा आहे. त्यांपैकी काहींची ही नावे :-
- कवी कालिदास : या कवीची मेघदूत खंडकाव्य, रघुवंशम्, कुमारसंभवम् ऋतुसंहार ही काव्ये, तसेच विक्रमोर्वशीयम्, अभिज्ञानशाकुन्तलम् आणि मालाविकाग्निमित्रम ही नाटकेजगप्रसिद्ध आहेत.