भाषिक उपयोजन
0
Answer link
क्षेत्रनिहाय भाषेचे उपयोजन खालीलप्रमाणे स्पष्ट केले आहे:
१. शिक्षण क्षेत्र:
- प्राथमिक शिक्षण: मुलांना त्यांची मातृभाषा शिक्षणासाठी वापरली जाते, ज्यामुळे त्यांना संकल्पना अधिक चांगल्या प्रकारे समजतात.
- उच्च शिक्षण: विशिष्ट विषयांसाठी इंग्रजी किंवा इतर भाषांचा वापर केला जातो, पण मातृभाषेतील पुस्तके आणि संदर्भ साहित्य उपलब्ध असल्यास आकलन सोपे होते.
- भाषा शिक्षण: विविध भाषा शिकवण्यासाठी विशेष अभ्यासक्रम आणि शिक्षण पद्धती वापरल्या जातात.
२. प्रशासन आणि शासकीय कामकाज:
- सरकारी कार्यालयांमधील कामकाज: स्थानिक भाषेचा वापर करणे प्रशासनाला लोकांशी जोडतो.
- कायदे आणि नियम: कायद्याची भाषा लोकांना समजायला सोपी हवी, त्यामुळे सामान्य माणसालाही त्याचे आकलन होते.
- जनसंपर्क: सरकारी योजना आणि धोरणे लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी स्थानिक भाषेचा उपयोग करतात.
३. न्यायपालिका:
- न्यायालयीन कामकाज: स्थानिक भाषेत युक्तिवाद आणि निकाल लोकांना न्याय मिळवून देण्यास मदत करतात.
- वकिलांसाठी भाषा: वकिलांना कायद्याची माहिती आणि युक्तिवाद करण्यासाठी भाषेचे ज्ञान आवश्यक असते.
४. माध्यम आणि मनोरंजन:
- वृत्तपत्रे आणि दूरदर्शन: स्थानिक भाषांमधील बातम्या आणि कार्यक्रम लोकांना माहिती देतात आणि शिक्षित करतात.
- चित्रपट आणि नाटक: मनोरंजनासाठी भाषेचा वापर केला जातो, ज्यामुळे सांस्कृतिक आणि सामाजिक विचार लोकांपर्यंत पोहोचतात.
- रेडिओ: स्थानिक भाषांमधील कार्यक्रम लोकांचे मनोरंजन करतात आणि त्यांना माहिती देतात.
५. व्यवसाय आणि उद्योग:
- विपणन (Marketing): उत्पादनांची जाहिरात करण्यासाठी स्थानिक भाषेचा वापर करतात, ज्यामुळे ग्राहक आकर्षित होतात.
- ग्राहक सेवा: स्थानिक भाषेत संवाद साधल्याने ग्राहकांना मदत करणे सोपे होते.
- आंतरराष्ट्रीय व्यापार: वेगवेगळ्या भाषांमधील संवादामुळे जागतिक स्तरावर व्यवसाय करणे शक्य होते.
६. विज्ञान आणि तंत्रज्ञान:
- संशोधन: वैज्ञानिक लेख आणि शोधनिबंध प्रकाशित करण्यासाठी भाषेचा वापर केला जातो.
- तंत्रज्ञान: सॉफ्टवेअर आणि ॲप्स स्थानिक भाषांमध्ये उपलब्ध असल्यास ते वापरणे सोपे होते.
याव्यतिरिक्त, साहित्य, कला, संस्कृती, आणि सामाजिक संवाद यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये भाषेचा उपयोग मोठ्या प्रमाणावर होतो.
0
Answer link
भाषेचे उपयोजन कसे केले जाते ते सांगून विविध जीवन क्षेत्रांतील तिच्या उपयोजनाचे स्वरूप लिहा:
**भाषेचे उपयोजन:**
भाषा हे संवादाचे, विचार व्यक्त करण्याचे आणि ज्ञान प्राप्त करण्याचे महत्त्वाचे साधन आहे. भाषेचा उपयोग अनेक प्रकारे केला जातो.
**विविध क्षेत्रांतील भाषेचे उपयोजन:**
* **शिक्षण:** भाषा शिक्षणाचे महत्त्वाचे माध्यम आहे. ज्ञान ग्रहण करण्यासाठी, विचार व्यक्त करण्यासाठी आणि परीक्षा देण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **साहित्य:** साहित्य हे भाषेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. कथा, कविता, नाटके आणि निबंध यांसारख्या साहित्य प्रकारात भाषेचा सौंदर्यपूर्ण उपयोग केला जातो.
* **संवाद:** भाषा संवादाचे मुख्य साधन आहे. लोकांना एकमेकांशी बोलण्यासाठी, विचार व्यक्त करण्यासाठी आणि माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **नोकरी आणि व्यवसाय:** नोकरी आणि व्यवसायात भाषेचे महत्त्व अनमोल आहे. अर्ज लिहिणे, मुलाखती देणे, अहवाल तयार करणे आणि ग्राहकांशी संवाद साधणे यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **राजकारण:** राजकारणात भाषा प्रभावीपणे वापरली जाते. भाषणे, घोषणा आणि धोरणे यांच्या माध्यमातून लोकांना आकर्षित करण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **माध्यमे:** दूरदर्शन, रेडिओ, वृत्तपत्रे आणि इंटरनेट यांसारख्या माध्यमांमध्ये भाषेचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग होतो. बातम्या देण्यासाठी, मनोरंजन करण्यासाठी आणि जाहिरात करण्यासाठी भाषेचा वापर केला जातो.
* **विज्ञान आणि तंत्रज्ञान:** विज्ञान आणि तंत्रज्ञानात भाषा महत्त्वाची भूमिका बजावते. संशोधन paper लिहिणे, नवीन तंत्रज्ञानाचे स्पष्टीकरण देणे आणि माहिती प्रसारित करणे यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **कायदा:** कायद्याच्या क्षेत्रात भाषेचा उपयोग महत्त्वपूर्ण आहे. नियम आणि कायदे तयार करण्यासाठी, त्यांची अंमलबजावणी करण्यासाठी आणि न्यायालयीन कामकाज चालवण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **कला:** चित्रकला, संगीत आणि नृत्य यांसारख्या कला प्रकारात भाषा वापरली जाते. कलाकारांना त्यांच्या भावना आणि कल्पना व्यक्त करण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
* **धर्म:** धर्म आणि अध्यात्मात भाषेचा उपयोग प्रार्थना, प्रवचने आणि धार्मिक ग्रंथ वाचण्यासाठी होतो.
याव्यतिरिक्त, भाषा सामाजिक आणि सांस्कृतिक जीवनात एक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. भाषेमुळे लोकांना एकत्र येण्यास, संस्कृती जतन करण्यास आणि ज्ञान प्रसारित करण्यास मदत होते.
0
Answer link
भाषेचे उपयोजन म्हणजे भाषेचा विशिष्ट परिस्थितीत आणि विशिष्ट हेतूसाठी उपयोग करणे.
उदाहरणार्थ:
- दैनंदिन जीवनात संवाद साधण्यासाठी
- ज्ञान आणि माहिती मिळवण्यासाठी
- आपले विचार आणि भावना व्यक्त करण्यासाठी
- साहित्य, कला आणि संस्कृतीचा अभ्यास करण्यासाठी
- व्यवसाय आणि प्रशासकीय कामांसाठी
भाषेचे उपयोजन अनेक क्षेत्रांमध्ये होते आणि ते भाषेच्या व्याकरण, शब्दसंग्रह आणि वाक्यरचना यावर आधारित असते.
4
Answer link
भाषेचे स्वरूप हे भाषेमध्ये काही ठराविक खुणा वापरल्या जातात.जेव्हा भाषावैज्ञानिकांनी मानवी भाषांचा विचार केला, तेव्हा त्यांना या खुणा प्रामुख्याने ध्वनिरचनांच्या स्वरूपात आढळल्या. सुट्या ध्वनींच्या माध्यमातून नव्हे तर त्यांच्या रचना करूनच अर्थ व्यक्त होत असतो. त्याचे कारण असे की माणूस व्यावहारिकदृष्ट्या वेगळे ओळखू येणारे किती ध्वनी उपयोगात आणू शकतो, याला मर्यादा आहेत. त्याला व्यक्त करायचे असणारे अर्थ मात्र अमर्याद आहेत. त्यामुळे मोजक्या ध्वनींच्या अनेक रचना करण्याचे तंत्र मानवी भाषेने विकसित केले असे म्हणता येईल. तसेच रेडिओ किंवा दुूरदर्शनचा संच बाहेरून बघितला तर खूपच सुबक आणि आकर्षक तारांच्या दिसतो. पण मागच्या बाजूने तो उघडला की त्याच्यात वेगवेगळ्या खूपच गुंतागुंतीच्या रचना केलेल्या आहेत असे दिसते. भाषेचे स्वरुप असेच गुंतागुंतीचे असते. प्रत्येकाला स्वतःची भाषा येत असल्यामुळे ती खूप सोपी आहे असे वाटत असते. पण कोणत्याही भाषेचे स्वरुप आपण समजावून घ्यायला लागलो की तिच्यात दूरदर्शन संचाप्रमाणे खूपच गुंतागुंतीच्या रचना आहेत असे लक्षात येते.
0
Answer link
भाषेचा उपयोग विविध प्रकारे केला जातो, त्यापैकी काही प्रमुख उपयोग खालीलप्रमाणे आहेत:
१. संवाद (Communication):
- दैनंदिन जीवनात आपण एकमेकांशी बोलण्यासाठी भाषेचा उपयोग करतो.
- संदेश देण्यासाठी, माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी भाषेचा वापर होतो.
२. शिक्षण (Education):
- ज्ञान प्राप्त करण्यासाठी आणि देण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
- पुस्तके, लेख, व्याख्याने यांच्या माध्यमातून शिक्षण दिले जाते, ज्यात भाषेचा महत्वाचा वाटा असतो.
३. साहित्य (Literature):
- कथा, कविता, नाटक, निबंध यांसारख्या साहित्य प्रकारातून भाषा वापरली जाते.
- साहित्याच्या माध्यमातून संस्कृती आणि परंपरा जतन केल्या जातात.
४. पत्रकारिता (Journalism):
- बातम्या देण्यासाठी आणि माहिती लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
- वृत्तपत्रे, मासिके, न्यूज चॅनेल यांमध्ये भाषेचा वापर केला जातो.
५. व्यवसाय (Business):
- व्यवहारात, जाहिरातींमध्ये आणि करारांमध्ये भाषेचा उपयोग होतो.
- ग्राहक आणि व्यावसायिक यांच्यातील संवाद भाषेमुळेच शक्य होतो.
६. प्रशासन (Administration):
- सरकारी कामकाज, कायदे आणि नियम बनवण्यासाठी भाषेचा वापर होतो.
- न्यायव्यवस्थेत भाषेचा उपयोग महत्त्वाचा असतो.
७. मनोरंजन (Entertainment):
- चित्रपट, नाटक, संगीत, दूरदर्शन कार्यक्रम यांमध्ये भाषेचा उपयोग होतो.
- मनोरंजनाच्या माध्यमातून लोकांचे मनोरंजन केले जाते.
या प्रश्नाचे उत्तर अद्याप लिहिलेले नाही
13
Answer link
मानववंशविज्ञान समाजभाषाविज्ञान आणि मनोभाषाविज्ञानाच्या अभ्यासातून जे निष्कर्ष निघतात त्यांचे उपयोजन करणारे शास्त्र म्हणजे उपयोजित भाषाशास्त्र होय. भाषाभ्यासाचे संशोधनातून जे निष्कर्ष निघतात त्याचे उपयोजन कसे केले पाहिजे. उपयोजन करतांना त्याची कार्यपद्धती कशी असली पाहिजे त्याचा विचार भाषाशास्त्रात होत असतो. उदा. शालेय महाविद्यालयीन शिक्षण कोणत्या भाषेत द्यावे. शासकीय व्यवहाराची भाषा कोणती असावी. संगणकाच्या शिक्षणात माध्यम म्हणून कोणती भाषा वापरली पाहिजे. अशी सर्व प्रश्नोत्तरे ही उपयोजित भाषाविज्ञानाच्या संबंधी वापरली जातात. भाषेचा अभ्यास करतांना लहान मुले बोलतात ती प्रथम भाषा, त्यानंतरची जराशी प्रगत द्वितीय भाषा त्यापुढे तृतीय भाषा अशी वर्गवारी भाषाभ्यास करतांना केली जाते. अशी भाषा शिकतांना भाषेची सामाजिक पार्श्वभूमी, भाषा बोलणा-यांचे वय, भाषा शिकण्याचा हेतू , भाषेचे व्याकरण, नियम, भाषेच्या होणाऱ्या चुका वगैरेंचा विचार उपयोजित भाषाशास्त्रात केला जातो.स्थळ,वळ व काळानुरुप भाषेत जो बदल घडवुन येणारा भाषा बदलाचा अभ्यास केला जातो.
वरील व्याख्येनुसार भाषा ही संकेतव्यवस्था असते, असे आपण पाहिले. याचा अर्थ आशय व्यक्त करण्यासाठी भाषेमध्ये काही ठराविक खुणा वापरल्या जातात.जेव्हा भाषावैज्ञानिकांनी मानवी भाषांचा विचार केला, तेव्हा त्यांना या खुणा प्रामुख्याने ध्वनिरचनांच्या स्वरूपात आढळल्या. सुट्या ध्वनींच्या माध्यमातून नव्हे तर त्यांच्या रचना करूनच अर्थ व्यक्त होत असतो. त्याचे कारण असे की माणूस व्यावहारिकदृष्ट्या वेगळे ओळखू येणारे किती ध्वनी उपयोगात आणू शकतो, याला मर्यादा आहेत. त्याला व्यक्त करायचे असणारे अर्थ मात्र अमर्याद आहेत. त्यामुळे मोजक्या ध्वनींच्या अनेक रचना करण्याचे तंत्र मानवी भाषेने विकसित केले असे म्हणता येईल.
वरील व्याख्येनुसार भाषा ही संकेतव्यवस्था असते, असे आपण पाहिले. याचा अर्थ आशय व्यक्त करण्यासाठी भाषेमध्ये काही ठराविक खुणा वापरल्या जातात.जेव्हा भाषावैज्ञानिकांनी मानवी भाषांचा विचार केला, तेव्हा त्यांना या खुणा प्रामुख्याने ध्वनिरचनांच्या स्वरूपात आढळल्या. सुट्या ध्वनींच्या माध्यमातून नव्हे तर त्यांच्या रचना करूनच अर्थ व्यक्त होत असतो. त्याचे कारण असे की माणूस व्यावहारिकदृष्ट्या वेगळे ओळखू येणारे किती ध्वनी उपयोगात आणू शकतो, याला मर्यादा आहेत. त्याला व्यक्त करायचे असणारे अर्थ मात्र अमर्याद आहेत. त्यामुळे मोजक्या ध्वनींच्या अनेक रचना करण्याचे तंत्र मानवी भाषेने विकसित केले असे म्हणता येईल.