
प्राणी कल्याण
मला अहमदाबादमधील विशिष्ट कुत्र्यांच्या ट्रस्टबद्दल माहिती नाही. तथापि, मी तुम्हाला भारतातील काही नामांकित प्राणी कल्याण संस्था आणि कुत्र्यांसाठी काम करणाऱ्या ट्रस्टबद्दल माहिती देऊ शकेन, ज्यांच्या शाखा किंवा संलग्न संस्था अहमदाबादमध्ये असण्याची शक्यता आहे:
- पिपल्स फॉर एनिमल्स (People for Animals - PFA): ही भारतातील सर्वात मोठी प्राणी कल्याण संस्था आहे. देशभरात त्यांच्या शाखा आहेत आणि ते प्राणी निवारा, बचाव कार्य, प्राणी जन्म नियंत्रण कार्यक्रम (ABC) आणि जनजागृती करतात.
- ब्लू क्रॉस ऑफ इंडिया: ही संस्था जखमी आणि बेघर प्राण्यांसाठी काम करते. त्यांच्या शाखा देशभरात आहेत आणि ते पशु चिकित्सालय, निवारा आणि इतर सेवा पुरवतात.
- SANJIVANI TRUST: ही संस्था बेवारस कुत्र्यांसाठी काम करते.
तुम्ही Google Maps आणि Justdial सारख्या वेबसाइटवर 'animal welfare organisations in Ahmedabad' किंवा 'dog shelters in Ahmedabad' असे सर्च करून अधिक माहिती मिळवू शकता.
टीप: अधिक माहितीसाठी, तुम्ही थेट संस्थेशी संपर्क साधावा.
- निर्बिजीकरण कार्यक्रम: भटक्या कुत्र्यांची संख्या नियंत्रित करण्यासाठी महानगरपालिका निर्बिजीकरण कार्यक्रम चालवते. या कार्यक्रमा अंतर्गत, भटक्या कुत्र्यांना पकडून त्यांची शस्त्रक्रिया केली जाते, ज्यामुळे त्यांची प्रजनन क्षमता कमी होते.
- उद्देश: कुत्र्यांची लोकसंख्या नियंत्रित करणे, पिसाळलेल्या कुत्र्यांची संख्या कमी करणे.
- अंमलबजावणी: महानगरपालिका स्वयंसेवी संस्थांच्या मदतीने हे कार्यक्रम चालवते.
- लसीकरण कार्यक्रम: भटक्या कुत्र्यांना रेबीज (rabies) सारख्या गंभीर रोगांपासून वाचवण्यासाठी लसीकरण कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- उद्देश: रेबीज आणि इतर रोगांपासून संरक्षण.
- अंमलबजावणी: आरोग्य विभाग आणि पशुवैद्यकीय दवाखाने यांच्या संयुक्त विद्यमाने लसीकरण केले जाते.
- निवारा गृह: बेघर आणि आजारी कुत्र्यांसाठी निवारा गृहांची व्यवस्था महानगरपालिकेद्वारे केली जाते.
- उद्देश: आजारी व बेघर कुत्र्यांना आश्रय देणे, त्यांची काळजी घेणे.
- सुविधा: या निवारा गृहांमध्ये कुत्र्यांसाठी औषधोपचार, खाद्य आणि निवाऱ्याची सोय असते.
- जनजागृती कार्यक्रम: महानगरपालिका नागरिकांमध्ये भटक्या कुत्र्यांबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी विविध कार्यक्रम आयोजित करते.
- उद्देश: लोकांना कुत्र्यांबद्दल माहिती देणे, त्यांना मदत करण्यासाठी प्रोत्साहित करणे.
- उपक्रम: माहिती सत्रे, पथनाट्ये, आणि सामाजिक माध्यमांवर जनजागृती.
माणसाच्या दयाबुद्धीला मुक्या प्राण्यांचे आवाहन
निसर्गामध्ये मनुष्य हा सर्वश्रेष्ठ प्राणी आहे, कारण त्याला बुद्धी आहे, विचार करण्याची क्षमता आहे. त्यामुळे इतर प्राण्यांपेक्षा तो अधिक सक्षम आहे. परंतु याच बुद्धीचा वापर करून काही माणसे प्राण्यांवर अत्याचार करतात, त्यांना त्रास देतात. अशा वेळी, मला असे वाटते की मुके प्राणी माणसाच्या दयाबुद्धीला आणि करुणेला आवाहन करतात.
माझ्या समोर एक अनुभव आहे. काही दिवसांपूर्वी मी माझ्या घराच्या बाहेर बसलो होतो, तेव्हा मला एका कुत्र्याचा भुंकण्याचा आवाज ऐकू आला. मी पाहिलं तर एक माणूस एका कुत्र्याला मारत होता. कुत्रा वेदनेने कळवळत होता. मला खूप वाईट वाटले. मी त्या माणसाला थांबवले आणि कुत्र्याला सोडवले.
त्या कुत्र्याच्या डोळ्यात मला helplessness दिसली. जणू काही तो मला विनंती करत होता की त्याला वाचवा. मला असे वाटले की तो कुत्रा माणसाला त्याच्या दयाळूपणाची आठवण करून देत आहे.
मला असे वाटते की प्राण्यांना माणसाच्या प्रेमाची आणि करुणेची खूप गरज असते. ते बोलू शकत नाहीत, पण त्यांच्या भावना असतात. त्यांनाही जगण्याचा अधिकार आहे. त्यामुळे आपण सर्वांनी प्राण्यांवर प्रेम केले पाहिजे आणि त्यांची काळजी घेतली पाहिजे.
"दया करा प्राण्यांवर, तेच आहेत आपले खरे मित्र!"
या अनुभवामुळे मला हे शिकायला मिळालं की आपण नेहमी प्राण्यांबद्दल दयाळू असले पाहिजे आणि त्यांना मदत केली पाहिजे.

*_कुत्रा हा मानवाचा सर्वात निष्ठावान आणि विश्वासू सहकारी आहे. कुत्र्यांमध्ये असणार्या बुध्दीमत्ता आणि स्वामीनिष्ठेमुळं पुरातन काळापासूनच माणसानं त्यांना आपल्या आयुष्यात एका विशेष सोबत्याचं स्थान दिलेलं आहे. आजही अपंग व्यक्तींच्या देखरेखीपासून अगदी देशाच्या सुरक्षा व्यवस्थेततही हे श्वान अत्यंत महत्वाची भुमिका बजावताना दिसतात. सैन्यात तर कुत्र्यांच्या कामगिरीला खूप महत्त्व आहे. या श्वानांना तिथं सेनेतले बॉम्ब, ड्रग्ज, हत्त्यारे आणि शत्रूचा ठावठिकाणा शोधण्याचं विशेष प्रशिक्षण दिलेलं असतं. त्यांच्या सेवेमुळं आपल्या सेनेला खूपच मोलाची मदत होत असते._*
पण आपल्या सहकाऱ्यांचे प्राण रक्षण करणारे हेच श्वान जेव्हा सेवेतून निवृत्त होतात, तेव्हा मात्र त्यांना सेनेकडून मारून टाकलं जातं. मध्यंतरी ही बाब लोकांसमोर आल्यानंतर बर्याच लोकांनी आणि प्राणी मित्र संघटनांनी या गोष्टीवर नापसंती दर्शविली.
*पण हे करण्यामागचं कारण सेनेकडून स्पष्ट करण्यात आलंय. सेनेचाच एक भाग असल्यामुळे या श्वानांना सेनेच्या बर्याच गुप्त ठिकाणांबद्दल माहिती असते. अशात रिटायर झालेले हे श्वान देशविघातक कृत्यांमध्ये गुंतलेल्या व्यक्तीच्या हाती लागले, तर देशाच्या सुरक्षेला मोठा धोका निर्माण होऊ शकतो. असं घडू नये म्हणूनच या श्वानांना मृत्यू दिला जातो. सेवेत असणारे एखादे श्वान आजारी पडल्यास त्याच्यावर सर्व आवश्यक ते उपचार केले जातात. पण जर एका महिन्याच्या कालावधीत त्याचं आजारपण न संपल्यास त्याला मृत्यू देण्यात येतो.अमेरिकेत दरवर्षी जवळपास ३०० श्वान सेनेतून रिटायर होतात. पण तिथं त्यांना नागरिक किंवा सेनेच्याच लोकांकडून पाळण्यासाठी घेतलं जातं.आपण वाचत आहात माहिती सेवा ग्रूप पेठवडगावची पोस्ट,रशियामध्येही या श्वानांना त्यांच्याच हॅन्डलरकडून दत्तक घेतलं जातं आणि त्यांची विशेष काळजी घेतली जाते. भारतातही काही राज्यात श्वानपथकांमधून निवृत्त झालेल्या श्वानांना दत्तक दिलं जातं. पण वस्तुस्थिती अशी आहे की बऱ्याच श्वानांना मारून टाकण्यात येतं..
बोबाटा वकून साभार