खगोलीय पिंड

पृथ्वीला प्रामुख्याने सूर्यापासून प्रकाश मिळतो.

सूर्य हा पृथ्वीसाठी प्रकाश आणि उष्णता यांचा सर्वात मोठा स्रोत आहे. सूर्याच्या पृष्ठभागावरील अणु-प्रक्रियांद्वारे (nuclear reactions) निर्माण होणारी ऊर्जा प्रकाश आणि उष्णतेच्या रूपात अवकाशात पसरते. यातील काही भाग पृथ्वीपर्यंत पोहोचतो, ज्यामुळे पृथ्वी प्रकाशित होते आणिenvironment उबदार राहते.

तसेच, रात्रीच्या वेळी पृथ्वीला चंद्रापासून सुद्धा थोडा प्रकाश मिळतो. चंद्र सूर्याच्या प्रकाशाने प्रकाशित होतो आणि तो प्रकाश परावर्तित (reflect) करतो, ज्यामुळे पृथ्वीवर रात्रीच्या वेळी प्रकाश दिसतो.

याव्यतिरिक्त, तारे देखील रात्रीच्या आकाशात प्रकाश देतात, पण त्यांचा प्रकाश सूर्याच्या तुलनेत खूपच कमी असतो.

चंद्र, ग्रह आणि तारे असण्याची काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

• चंद्र:
  • चंद्राची निर्मिती पृथ्वीच्या निर्मितीनंतर झाली.
  • एका मोठ्या खगोलीय वस्तूने पृथ्वीवर आदळल्यामुळे पृथ्वीचा काही भाग अंतराळात फेकला गेला आणि त्यातून चंद्र तयार झाला, असे मानले जाते.
• ग्रह:
  • ग्रह हे तारेभोवती फिरणारे खगोलीय पिंड आहेत.
  • ते गुरुत्वाकर्षणामुळे एकत्रित झालेले वायू आणि धूळ यांच्यापासून बनलेले आहेत.
  • सूर्यमालेतील ग्रह सूर्याभोवती ठराविक कक्षेत फिरतात.
• चांदण्या (तारे):
  • तारे हे स्वयंप्रकाशी खगोलीय पिंड आहेत.
  • त्यांच्यामध्ये अणुऊर्जा निर्मितीची प्रक्रिया सतत चालू असते.
  • तारे हायड्रोजन आणि हेलियम वायूंच्या एकत्रित गुरुत्वाकर्षणामुळे बनलेले आहेत.

थोडक्यात: चंद्र पृथ्वीचा उपग्रह आहे, ग्रह सूर्याभोवती फिरतात आणि तारे स्वतःच्या ऊर्जेने प्रकाशमान असतात.

तुमच्या प्रश्नामध्ये दोन भाग आहेत:

1. आकाशगंगेतील सर्व ग्रह जर एकच गोल होते आणि त्या गोलाच्या विस्फोटाने जर सूर्य, पृथ्वी व अनेक तारे निर्माण झाले, तर...
2. सर्वच तारे गोल कसे असू शकतात?

पहिला भाग:

सध्याच्या खगोलशास्त्रातील माहितीनुसार, आकाशगंगेतील सर्व ग्रह एकाच गोलातून निर्माण झाले नाहीत. किंबहुना, ग्रह आणि तारे हे वेगवेगळ्या प्रक्रियांमधून निर्माण होतात.

• तारे कसे निर्माण होतात: तारे हे मुख्यतः हायड्रोजन आणि हेलियम वायूच्या प्रचंड मोठ्या ढगांपासून (नेब्युला) गुरुत्वाकर्षणामुळे एकत्र येऊन निर्माण होतात. जेव्हा या ढगांमधील वायू आणि धूळ एकत्र येतात, तेव्हा ते केंद्रभागी दाब निर्माण करतात. हा दाब वाढत जाऊन अणुभट्टी सुरू होते आणि तारा जन्म घेतो.
• ग्रह कसे निर्माण होतात: तारे तयार झाल्यानंतर त्यांच्याभोवती वायू आणि धूळ यांचा एक डिस्क तयार होतो. या डिस्कमधील कण गुरुत्वाकर्षणामुळे एकत्र येऊन मोठे होत जातात आणि ग्रहांची निर्मिती होते.

दुसरा भाग:

तारे गोल असण्याची काही कारणे:

• गुरुत्वाकर्षण: ताऱ्याच्या निर्मितीच्या वेळी, गुरुत्वाकर्षण सर्व दिशांनी समान रीतीने कार्य करते. त्यामुळे ताऱ्याच्या कणांना केंद्राकडे खेचले जाते.
• हायड्रोस्टॅटिक संतुलन: ताऱ्यामध्ये गुरुत्वाकर्षण आतील बाजूस दाब निर्माण करते, तर अणुभट्टीमुळे निर्माण होणारा दाब त्या दाबाला संतुलित करतो. या संतुलनामुळे तारा स्थिर राहतो आणि त्याचा आकार गोल असतो.

निष्कर्ष:

ग्रह आणि तारे एकाच गोलातून निर्माण झाले नाहीत. तारे गुरुत्वाकर्षण आणि हायड्रोस्टॅटिक संतुलनामुळे गोल असतात.

अधिक माहितीसाठी:

• नासा - तारे कसे तयार होतात
• युरोपियन स्पेस एजन्सी - तारे कसे जन्म घेतात