पुरवठा साखळी व्यवस्थापन

नाशवंत वस्तूंच्या वाहतुकीसाठी खालील गोष्टी उपयुक्त ठरतात:

• शीतकरण (Refrigeration): नाशवंत वस्तू जसे की फळे, भाज्या, दुग्धजन्य पदार्थ आणि मांस यांना ठराविक तापमानावर ठेवणे आवश्यक असते. यासाठी रेफ्रिजरेटेड ट्रक, कंटेनर आणि कोल्ड स्टोरेज सुविधा वापरल्या जातात.
• जलद वाहतूक: नाशवंत वस्तू लवकरात लवकर पोहोचवणे महत्त्वाचे असते, त्यामुळे जलद वाहतूक सेवा जसे की हवाई मार्ग, जलद रेल्वे आणि एक्सप्रेसवे चा वापर करणे योग्य ठरते.
• योग्य पॅकेजिंग: वस्तू खराब होऊ नये म्हणून त्यांची योग्य पद्धतीने पॅकेजिंग करणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, फळे आणि भाज्यांसाठी श्वास घेण्या योग्य (breathable) पॅकेजिंग वापरणे.
• तापमान नियंत्रण: वाहतूक करताना वस्तूंचे तापमान नियंत्रित ठेवण्यासाठी थर्मामीटर आणि डेटा लॉगर्सचा वापर करणे.
• विशेषcontainers: काही नाशवंत वस्तूंसाठी नायट्रोजन टँक (nitrogen tank) असलेल्या विशेष कंटेनरचा वापर केला जातो, ज्यामुळे त्या वस्तू अधिक काळ टिकून राहतात.

या उपायांमुळे नाशवंत वस्तू सुरक्षितपणे आणि कमी वेळेत त्यांच्या गंतव्यस्थानी पोहोचवता येतात.

सप्लाई चेन व्यवस्थापन म्हणजे वस्तू व सेवांच्या उत्पादनापासून ते अंतिम ग्राहकांपर्यंतच्या प्रवासाचे व्यवस्थापन करणे होय. यात कच्चा माल पुरवठादारांकडून मिळवणे, त्याचे उत्पादन करणे, साठवणूक करणे आणि वितरकांद्वारे अंतिम ग्राहकांपर्यंत पोहोचवणे इत्यादी क्रियांचा समावेश होतो.

लॉजिस्टिक्स म्हणजे वस्तू आणि सेवांची निर्मिती ठिकाणापासून अंतिम उपभोक्त्यांपर्यंतची प्रक्रिया कार्यक्षमतेने आणि प्रभावीपणे व्यवस्थापित करणे.

लॉजिस्टिक्समध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:

• वाहतूक: वस्तू एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी हलवणे.
• साठवण: वस्तू सुरक्षित ठेवणे.
• वेअरहाउसिंग: मालाची साठवणूक आणि व्यवस्थापन करणे.
• मागणी नियोजन: वस्तूंची मागणी किती आहे याचा अंदाज लावणे.
• ऑर्डर व्यवस्थापन: ऑर्डर स्वीकारणे आणि पूर्ण करणे.
• यादी व्यवस्थापन: वस्तूंचा साठा योग्य प्रमाणात ठेवणे.
• पुरवठा साखळी व्यवस्थापन: उत्पादक ते ग्राहक यांच्यातील साखळी व्यवस्थापित करणे.

लॉजिस्टिक्सचे महत्त्व:

• खर्च कमी होतो.
• सेवा सुधारते.
• कार्यक्षमता वाढते.
• ग्राहकBase वाढतो.

थोडक्यात, लॉजिस्टिक्स म्हणजे योग्य वेळी, योग्य ठिकाणी, योग्य स्थितीत, योग्य किंमतीत वस्तू आणि सेवा पोहोचवणे.

SCM (Supply Chain Management) मध्ये MBA करणे निश्चितच फायदेशीर ठरू शकते. आजच्या जागतिकीकरण आणि स्पर्धात्मक युगात, SCM professionals ची मागणी वाढत आहे. त्यामुळे, MBA SCM ला चांगला स्कोप आहे.

• नोकरीच्या संधी: MBA SCM केल्यावर तुम्हाला अनेक कंपन्यांमध्ये SCM मॅनेजर, लॉजिस्टिक्स मॅनेजर, ऑपरेशन्स मॅनेजर, procurement manager अशा पदांवर काम करण्याची संधी मिळू शकते.
• पगार: इतर MBAgraduates च्या तुलनेत, SCM मध्ये MBA केलेल्या लोकांचे सरासरी वेतन जास्त असते. अनुभवानुसार तुमचा पगार वाढू शकतो.
• उद्योग: SCM professionals साठी manufacturing, retail, e-commerce, healthcare, आणि logistics अशा अनेक क्षेत्रांमध्ये नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत.
• Skill development: MBA SCM मध्ये तुम्हाला supply chain management, logistics, operations, procurement आणि strategy यांसारख्या विषयांचे सखोल ज्ञान मिळते.

• Logistics Management: यात वस्तू आणि सेवांच्या वाहतुकीचे व्यवस्थापन केले जाते.
• Operations Management: यात उत्पादन प्रक्रिया आणि कार्यक्षमतेवर लक्ष केंद्रित केले जाते.
• Procurement and Purchasing: यात वस्तू आणि सेवांच्या खरेदी प्रक्रियेचे व्यवस्थापन केले जाते.
• Supply Chain Planning: यात मागणीचा अंदाज लावून त्यानुसार पुरवठा साखळीचे नियोजन केले जाते.

• Indian Institute of Management (IIM)
• Indian School of Business (ISB)
• National Institute of Industrial Engineering (NITIE)
• Symbiosis Institute of Business Management (SIBM)

त्यामुळे, जर तुम्हाला SCM मध्ये आवड असेल आणि करिअर करायची इच्छा असेल, तर MBA SCM करणे नक्कीच फायदेशीर ठरू शकते.