वर्गीकरण

1. आनुवंशिकता (Heredity):

माशांच्या आनुवंशिक गुणधर्मांमध्ये त्यांच्या डीएनए (DNA) मध्ये साठवलेल्या माहितीचा समावेश होतो. हे गुणधर्म पिढ्यानपिढ्या संक्रमित होतात आणि माशांच्या शारीरिक तसेच वर्तणुकीशी संबंधित वैशिष्ट्यांवर परिणाम करतात.

2. उत्परिवर्तन (Mutation):

उत्परिवर्तन म्हणजे डीएनएsequence मध्ये होणारा बदल. हे बदल नैसर्गिकरित्या किंवा पर्यावरणीय घटकांमुळे घडू शकतात. काही उत्परिवर्तन माशांसाठी हानिकारक असू शकतात, तर काही अनुकूल बदल घडवून आणतात जे त्यांना त्यांच्या वातावरणात अधिक चांगल्या प्रकारे जुळवून घेण्यास मदत करतात.

3. नैसर्गिक निवड (Natural Selection):

नैसर्गिक निवड ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये विशिष्ट गुणधर्म असलेले मासे त्यांच्या वातावरणात अधिक चांगल्या प्रकारे टिकून राहतात आणि पुनरुत्पादन करतात, ज्यामुळे ते गुणधर्म पुढील पिढ्यांमध्ये अधिक सामान्य होतात.

4. जनुकीय प्रवाह (Gene Flow):

जनुकीय प्रवाह म्हणजे एकाच प्रजातीच्या माशांच्या वेगवेगळ्या गटांमधील जनुकांची देवाणघेवाण. जेव्हा माशांचे गट स्थलांतर करतात किंवा मिसळतात, तेव्हा ते त्यांच्या जनुकीय सामग्रीची देवाणघेवाण करतात, ज्यामुळे प्रजातींमध्ये विविधता वाढते.

5. जनुकीय विचलन (Genetic Drift):

जनुकीय विचलन म्हणजे यादृच्छिक घटनांमुळे एखाद्या विशिष्ट जनुकीय प्रकाराची वारंवारता लोकसंख्येमध्ये बदलणे. लहान लोकसंख्येमध्ये जनुकीय विचलन अधिक लक्षणीय असते, ज्यामुळे काही जनुकीय प्रकार कमी होऊ शकतात किंवा पूर्णपणे नाहीसे होऊ शकतात.

• भारतातील राष्ट्रीय कौशल्य प्रशिक्षण संस्था (NSTI)
• विज्ञान आणि तंत्रज्ञान संस्थेचे वर्गीकरण
• शैक्षणिक संस्थांचे वर्गीकरण

एका प्रकारच्या अनेक वस्तूंमध्ये एक समान तत्त्व असते, त्याला सामान्यता (Commonality) म्हणतात.

सामान्यता म्हणजे दोन किंवा अधिक गोष्टींमध्ये आढळणारे समान गुणधर्म, वैशिष्ट्ये किंवा लक्षणे.

उदाहरणार्थ:

• सर्व माणसांमध्ये 'माणुसकी' हे समान तत्त्व आहे.
• सर्व फळांमध्ये 'गोडवा' हे समान तत्त्व असू शकते.
• सर्व प्राण्यांमध्ये 'श्वास घेणे' हे समान तत्त्व आहे.

कारण:

• अस्वल, हरीण आणि घोडा हे तिन्ही प्राणी जमिनीवर राहणारे प्राणी आहेत.
• कासव हा पाण्यात आणि जमिनीवर दोन्ही ठिकाणी राहणारा प्राणी आहे. त्यामुळे तो या गटात बसत नाही.

वनस्पती जगत (Kingdom Plantae) खूप मोठे आहे आणि त्याचे वर्गीकरण अनेक गटांमध्ये केले जाते. येथे काही सामान्य वनस्पती जमाती (major plant divisions) आणि त्यांची वैशिष्ट्ये दिली आहेत:

हे वर्गीकरण वनस्पतींच्या विकासाच्या आधारावर केले जाते, त्यांच्यातील रचना आणि पुनरुत्पादन (reproduction) करण्याच्या पद्धतीनुसार त्यांचे गट पाडले जातात.

या प्रश्नातील वेगळा पर्याय रशिया आहे.

स्पष्टीकरण:

• भारत, पाकिस्तान आशिया खंडातील देश आहेत.
• रशिया हा युरोप आणि आशिया दोन्ही खंडांमध्ये आहे.