
निवडणूक आयोग
- निवडणुकांचे आयोजन आणि संचालन:
निवडणूक आयोग भारतातील लोकसभा, राज्यसभा, राज्य विधानसभा, विधान परिषद आणि राष्ट्रपती व उपराष्ट्रपती पदाच्या निवडणुकांचे आयोजन आणि संचालन करते.
- मतदार याद्या तयार करणे:
18 वर्षे पूर्ण झालेल्या नागरिकांची मतदार म्हणून नोंदणी करणे आणि वेळोवेळी मतदार याद्या अद्ययावत करणे हे आयोगाचे महत्त्वाचे काम आहे.
- निवडणूक प्रक्रियांचे व्यवस्थापन:
निवडणुकांसाठी अधिसूचना जारी करणे, उमेदवारांकडून अर्ज स्वीकारणे, अर्जांची छाननी करणे, मतदान केंद्रे निश्चित करणे, मतदानाची व्यवस्था करणे आणि मतमोजणी करणे इत्यादी कामे आयोग करते.
- राजकीय पक्षांना मान्यता देणे:
आयोग राजकीय पक्षांना राष्ट्रीय आणि राज्य स्तरावरील पक्ष म्हणून मान्यता देते. पक्षांना त्यांचे निवडणूक चिन्ह देखील आयोगच प्रदान करते.
- निवडणूक खर्चावर नियंत्रण ठेवणे:
उमेदवारांनी निवडणुकीत केलेल्या खर्चावर नियंत्रण ठेवणे आणि खर्चाची मर्यादा निश्चित करणे हे देखील निवडणूक आयोगाचे कार्य आहे.
अधिक माहितीसाठी, आपण निवडणूक आयोगाच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: https://eci.gov.in/
- मतदान प्रक्रियेत गंभीर अनियमितता: जर मतदान प्रक्रियेत मोठ्या प्रमाणात गडबड झाली, जसे की मतदारांना धमकावणे, मतपेट्यांमध्ये फेरफार करणे किंवा इतर गैरप्रकार उघडकीस आले, तर आयोग पुन्हा निवडणुका घेण्याचे आदेश देऊ शकते.
- हिंसाचार किंवा दंगल: निवडणुकीच्या काळात हिंसाचार किंवा दंगल झाली, ज्यामुळे निष्पक्ष आणि शांत वातावरणात मतदान घेणे शक्य नसेल, तर निवडणूक आयोग पुन्हा निवडणुका घेऊ शकते.
- मतदान यंत्रांमध्ये (EVM) गडबड: जर मोठ्या प्रमाणात मतदान यंत्रे (EVM) खराब झाली किंवा त्यांच्यात तांत्रिकproblem निर्माण झाली, ज्यामुळे मतदानावर परिणाम झाला, तर आयोग पुन्हा निवडणुका घेण्याचा निर्णय घेऊ शकते.
- उमेदवाराचा मृत्यू: निवडणुकीच्या दरम्यान एखाद्या Registered उमेदवाराचा मृत्यू झाल्यास, निवडणूक आयोग निवडणूक रद्द करू शकते.
- निवडणूक अधिकाऱ्यांकडून निष्पक्षता भंग: जर निवडणूक अधिकारी निवडणुकीच्या नियमांचे उल्लंघन करत असतील किंवा कोणत्याही एका पक्षाला favour करत असतील, तर आयोग पुन्हा निवडणुका घेण्याचे आदेश देऊ शकते.
अनुपचंद पांडे हे एक भारतीय प्रशासक आणि राजकारणी होते. त्यांनी भारतीय निवडणूक आयोगाचे निवडणूक आयुक्त म्हणून काम केले.
- निवडणूक आयुक्त: 12 एप्रिल 2021 ते 14 फेब्रुवारी 2024
निवडणूक आयुक्त म्हणून, त्यांनी भारतातील निवडणुकांचे व्यवस्थापन आणि संचालन केले.
संदर्भ:
- मतदारसंघ आखणे.
- मतदारयादी तयार करणे.
- राजकीय पक्षांना मान्यता देणे, निवडणूक चिन्हे ठरवणे.
- उमेदवारपत्रिका तपासणे.
- निवडणुका पार पाडणे.
- उमेदवारांच्या निवडणूक खर्चाचा ताळमेळ लावणे इत्यादी.
