
स्त्रीरोग
चरबीच्या गाठी परत होण्याची कारणे:
- आनुवंशिकता: जर तुमच्या कुटुंबात कोणाला या गाठी झाल्या असतील, तर तुम्हाला त्या होण्याची शक्यता जास्त असते.
- हार्मोनल बदल: इस्ट्रोजेन (Estrogen) नावाचे हार्मोन या गाठी वाढण्यास मदत करते.
- जाती: काही जातीच्या स्त्रियांमध्ये ह्या गाठी होण्याची शक्यता जास्त असते.
उपाय:
- नियमित तपासणी: डॉक्टरांकडून नियमित तपासणी करून घ्यावी.
- औषधोपचार: डॉक्टर हार्मोन्स नियंत्रित करणारी औषधे देऊ शकतात.
- शस्त्रक्रिया: गाठी मोठ्या झाल्यास किंवा त्रास देत असल्यास, शस्त्रक्रिया (Surgery) करण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.
- जीवनशैलीत बदल:
- आहार: हिरव्या भाज्या आणि फळे भरपूर खावीत.
- व्यायाम: नियमित व्यायाम करणे फायद्याचे असते.
- वजन: वजन नियंत्रणात ठेवणे आवश्यक आहे.
डॉक्टरांचा सल्ला:
तुमच्या डॉक्टरांशी बोलून तुमच्यासाठी योग्य उपचार योजना तयार करणे महत्त्वाचे आहे.
टीप: हा सल्ला केवळ माहितीसाठी आहे. कृपया डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
श्वेतप्रदर (Leukorrhea) असताना ईएसआर (ESR) वाढू शकतो का?
होय, श्वेतप्रदर असताना ईएसआर वाढू शकतो. श्वेतप्रदर म्हणजे योनीमार्गातून होणारा स्त्राव. काहीवेळा, श्वेतप्रदर संसर्गामुळे झाल्यास, शरीरात जळजळ (inflammation) होते आणि त्यामुळे ईएसआर वाढू शकतो.
उपाय:
- डॉक्टरांचा सल्ला: श्वेतप्रदराची समस्या असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ते तपासणी करून योग्य निदान करतील.
- संसर्ग झाल्यास उपचार: जर श्वेतप्रदर संसर्गामुळे झाला असेल, तर डॉक्टर प्रतिजैविक औषधे (antibiotics) देऊ शकतात.
- स्वच्छता: योनीमार्ग स्वच्छ ठेवणे आवश्यक आहे. दिवसातून दोन वेळा पाण्याने योनीमार्ग धुवा.
- आहार: संतुलित आणि पौष्टिक आहार घ्या. दही आणि ताक यांसारख्या पदार्थांचे सेवन करा, ज्यामुळे योनीमार्गातील चांगले बॅक्टेरिया वाढण्यास मदत होते.
- कपडे: सैल आणि आरामदायक कपडे घाला. शक्यतोवर सुती कपडे वापरा.
- पानी: भरपूर पाणी प्या.
इतर उपाय:
- लक्षणे कमी करण्यासाठी: काही घरगुती उपाय जसे की कोरफड गर (aloe vera), कडुलिंब (neem) आणि आवळा (amla) वापरले जाऊ शकतात. परंतु, डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे.
टीप: हा लेख केवळ माहितीसाठी आहे. कोणताही उपचार सुरू करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
गर्भाशयाच्या (uterus) विकासात अडथळा निर्माण होण्याची अनेक कारणे असू शकतात, ज्यात आनुवंशिक घटक, हार्मोनल असंतुलन आणि पर्यावरणीय घटक यांचा समावेश होतो. गर्भाशयाच्या विकासातील अडथळ्यांमुळे वंध्यत्व (infertility) आणि गर्भधारणेदरम्यान गुंतागुंत निर्माण होऊ शकतात.
गर्भाशयाच्या विकासातील अडथळ्याची कारणे:
-
आनुवंशिक कारणे (Genetic Factors):
- काही स्त्रिया जन्मजात गर्भाशयाच्या दोषांसह जन्माला येतात. उदा. गर्भाशय दुहेरी असणे (Uterus Didelphys), गर्भाशय एकशिंगी असणे (Unicornuate Uterus) किंवा गर्भाशयात पडदा असणे (Septate Uterus).
- उदाहरण: Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH) सिंड्रोम, ज्यात गर्भाशय आणि योनीमार्गाचा (Vagina) विकास पूर्णपणे होत नाही.
-
हार्मोनल असंतुलन (Hormonal Imbalance):
- एस्ट्रोजेन (Estrogen) आणि प्रोजेस्टेरॉन (Progesterone) यांसारख्या हार्मोन्सच्या असंतुलनामुळे गर्भाशयाच्या विकासात समस्या येतात.
- उदाहरण: पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (PCOS) मध्ये हार्मोनल असंतुलनामुळे अनियमित मासिक पाळी (irregular periods) आणि गर्भाशयाच्या कार्यावर परिणाम होतो.
-
औषधे आणि रसायने (Medications and Chemicals):
- गर्भधारणेदरम्यान काही औषधांचा किंवा रसायनांचा संपर्क झाल्यास गर्भाशयाच्या विकासावर परिणाम होऊ शकतो.
- उदाहरण: Diethylstilbestrol (DES) नावाचे औषध पूर्वी गर्भपात टाळण्यासाठी वापरले जात होते, परंतु यामुळे गर्भाशयाच्या Anomalies (विसंगती) निर्माण झाल्या.
-
संसर्ग (Infections):
- गर्भाशयाला झालेला संसर्ग, विशेषत: लहानपणी किंवा तारुण्यात झालेल्या संसर्गामुळे गर्भाशयाच्या विकासात अडथळा येऊ शकतो.
- उदाहरण: गर्भाशयाचा क्षयरोग (Tuberculosis).
-
कुपोषण (Malnutrition):
- गरोदरपणात आवश्यक पोषक तत्वांची कमतरता असल्यास गर्भाशयाच्या विकासावर परिणाम होतो.
- व्हिटॅमिन डी (Vitamin D) च्या कमतरतेमुळे गर्भाशयाच्या आरोग्यावर परिणाम होतो.
-
इतर वैद्यकीय कारणे (Other Medical Conditions):
- मधुमेह (Diabetes) आणि थायरॉईड (Thyroid) सारख्या परिस्थितींमुळे गर्भाशयाच्या विकासावर परिणाम होऊ शकतो.
उपाय:
गर्भाशयाच्या विकासातील दोषांचे निदान शारीरिक तपासणी, अल्ट्रासाऊंड (Ultrasound), हिस्टेरोस्कोपी (Hysteroscopy) आणि एमआरआय (MRI) द्वारे केले जाते. उपचारांमध्ये औषधे, शस्त्रक्रिया (Surgery) किंवा सहाय्यक प्रजनन तंत्रज्ञानाचा (Assisted Reproductive Technology) समावेश असतो.
टीप: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ला म्हणून याचा वापर करू नये. गर्भाशयाच्या आरोग्या संबंधित अधिक माहितीसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- हार्मोनल बदल: प्रसूतीनंतर तुमच्या शरीरात हार्मोनल बदल होतात. ह्या बदलांमुळे मासिक पाळी अनियमित होऊ शकते आणि रक्तस्त्राव कमी होऊ शकतो.
- गर्भनिरोधक गोळ्या: जर तुम्ही गर्भनिरोधक गोळ्या घेत असाल, तर त्यामुळे रक्तस्त्राव कमी होऊ शकतो.
- तणाव: जास्त तणावामुळे तुमच्या मासिक पाळीवर परिणाम होऊ शकतो.
- थायरॉईडची समस्या: थायरॉईडच्या समस्यांमुळे मासिक पाळी अनियमित होऊ शकते.
- पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (PCOS): पीसीओएसमुळे हार्मोनल असंतुलन होऊ शकते, ज्यामुळे अनियमित मासिक पाळी आणि कमी रक्तस्त्राव होऊ शकतो.
- गर्भाशयाच्या समस्या: गर्भाशयात काही समस्या असल्यास, जसे की फायब्रॉइड्स (Fibroids) किंवा ऍशरमन सिंड्रोम (Asherman's Syndrome), रक्तस्त्राव कमी होऊ शकतो.
- वजन: अचानक वजन कमी झाल्यामुळे किंवा जास्त वाढल्यामुळे मासिक पाळी अनियमित होऊ शकते.
- जर तुम्हाला खूप जास्त अशक्तपणा जाणवत असेल.
- मासिक पाळीमध्ये अनियमितता जास्त वाढल्यास.
- पोटात खूप दुखत असल्यास.
- तणाव कमी करण्यासाठी योग आणि ध्यान करा.
- आहार संतुलित ठेवा आणि भरपूर पाणी प्या.
- पुरेशी झोप घ्या.
लक्षणं
योनीमार्गातून पांढरा, चिकट स्रव बाहेर पडणं
योनीमार्गात खाज येणं
कंबर दुखणं
चक्कर येणं
अशक्तपणा जाणवणं
बद्धकोष्ठतेचा त्रास होणे
डोकं दुखणे
पोट फुगणे
कारणं
थंडी वाजल्याने
शरीराची स्वच्छता न राखल्याने
गर्भाशयाला सूज येणं,
वारंवार गर्भपात करणं,
अधून मधून अंगावरून रक्त जाणं,
अधिक मसालेदार पदार्थाचं सेवन करणं..
काय काळजी घ्यावी?
दररोज योनीमार्गाची स्वच्छता राखणं आवश्यक असतं.
प्रत्येक वेळी मूत्रविसर्जनानंतर ती जागा स्वच्छ पाण्याने धुणं आवश्यक आहे.
शरीरसंबंधांनंतरही स्वच्छता राखणं आवश्यक आहे.
उपाय काय कराल?
केळं खाऊन त्यावर मध घातलेलं दूध प्यायल्याने लगेच आराम पडतो. कारण केळं आणि दूध हे एक चांगलं डाएट समजलं जातं.
कच्च्या केळ्याची भाजी किंवा दोन पिकलेल्या केळ्यांमध्ये मध घालून खाल्ल्यानेही आराम पडतो. पिकलेल्या केळ्यात साखर घालून खाल्ल्यानेही आराम मिळतो.
डाळिंबाची ताजी पानं दहा-बारा काळी मिरीसोबत कुटायचं आणि त्यात अर्धा ग्लास पाणी घालून ठेवा नंतर गाळून हे पाणी सकाळ-संध्याकाळी घेतल्याने आराम पडतो.
शंभर ग्रॅम मूगडाळ तव्यावर चांगली भाजून त्याची पूड करून घ्यावी. त्यानंतर दोन मूठ पाणी एक कप पाण्यात भिजवून ठेवा. त्यानंतर ते पाणी गाळून मूगडाळीचं चूर्ण पाण्यात घालून ते पाणी प्यावं.
जिरं भाजून ते साखरेसोबत खाल्ल्यानेही आराम मिळतो.
एक मोठा चमचा तुळशीचा रस आणि मधाचं चाटण दिवसातून दोनदा घेतल्यानेही आराम मिळतो.
भाजलेल्या चण्यांमध्ये गूळ किंवा साखर घालून ते खावे आणि त्यावर एक कप दुधात तूप मिसळून प्यावं. आराम पडतो.
दोन चमचे कांद्याच्या रसात मध मिसळून हे चटण सकाळ-संध्याकाळ घेतल्याने आराम मिळतो.
पिंपळाच्या दोन-चार पानांचा लगदा करून तो दुधात उकळून प्यावा. या उपयाने स्त्रियांच्या अनेक रोगांवर नियंत्रण मिळतं. उदाहरणार्थ, मासिक पाळीच्या दरम्यान होणारा त्रास किंवा मासिक पाळीची अनियमितता.
गुलाबाची फुलं सावलीत व्यवस्थित सुकवून घ्यावीत. नंतर त्याची बारीक पूड करावी. ही पूड तीन ते पाच ग्रॅम मात्रेत दररोज सकाळ-संध्याकाळ दुधाबरोबर घेतल्याने श्वेतप्रदरापासून सुटकारा मिळू शकतो.
आवळा सुकवून त्याचं चूर्ण करून घ्यावं. या चुर्णाची तीन ग्रॅम मात्रा दररोज सकाळ-संध्याकाळ घेतल्याने आराम मिळू शकतो.
काकडीचं बी, काकी, कमळ जिरं आणि साखर समान मात्रेत घ्यावी. ही मात्र दररोज दोन ग्रॅम इतकी घ्यावी. त्यामुळेही लाभ होतो.
गाजर, पालक, कोबी आणि बिटाचा रस प्यायल्याने गर्भाशयाची सूज नष्ट होते.
मेथीचं चूर्ण असलेल्या पाण्यात बुडवलेला कपडा योनीमार्गात ठेवल्यानेही आराम मिळतो.
एक चमचा भरडलेल्या मेथीचं चूर्ण आणि एक चमचा गूळ काही दिवस सेवन केल्याने ही समस्या दूर होते.
दोन ग्रॅम दुधीच्या मुळांची पूड गाळून घ्यावी आणि दिवसातून तीन वेळा घेतल्याने श्वेतप्रदार आणि रक्तप्रदराचा त्रासही कमी होतो.
गुलमोहराच्या फुलांचं चूर्ण मधासोबत सकाळी अनशापोटी (काहीही न खाता) आणि रात्रीच्या जेवणापूर्वी एक तास आधी घेतल्यानेही आराम मिळतो.
इसबगोल दुधात चांगलं उकळावं. त्यात खडीसाखर घालून प्यायल्याने आराम मिळतो.
शंभर ग्रॅम कुळीथ शंभर ग्रॅम पाण्यात उकळावं. त्यानंतर उरलेलं पाणी गाळून ते पाणी प्यायल्यानेही आराम मिळतो.
1. मूत्रमार्गात संक्रमण (Urinary Tract Infection - UTI):
हे जिवाणूंच्या संसर्गामुळे होते आणि त्यामुळे लघवी करताना जळजळ, वारंवार लघवीला जावे लागणे, आणि ओटीपोटात दुखणे अशा समस्या येतात.
2. योनिमार्गाचा संसर्ग (Vaginitis):
यीस्ट इन्फेक्शन (Yeast infection) किंवा बॅक्टेरियल vaginosis मुळे योनीमध्ये खाज आणि जळजळ होऊ शकते.
3. लैंगिक संक्रमित रोग (Sexually Transmitted Infections - STI):
क्लॅमीडिया (Chlamydia) किंवा गोनोरिया (Gonorrhea) सारख्या STI मुळे देखील योनीमध्ये दुखणे आणि लघवी करताना जळजळ होऊ शकते.
4. रासायनिक त्रास:
साबण, परफ्यूम किंवा इतर रासायनिक उत्पादनांच्या वापरामुळे योनीला उत्तेजना (Irritation) येऊ शकते.
5. ऍलर्जी:
काही विशिष्ट कपड्यांमुळे किंवा उत्पादनांमुळे ऍलर्जी होऊन योनीमध्ये जळजळ होऊ शकते.
1. डॉक्टरांचा सल्ला:
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे डॉक्टरांचा सल्ला घेणे. ते योग्य निदान करून योग्य उपचार देऊ शकतील.
2. भरपूर पाणी प्या:
जास्त पाणी प्यायल्याने मूत्रमार्ग स्वच्छ राहतो आणि जिवाणू बाहेर टाकण्यास मदत होते.
3. स्वच्छता:
योनीमार्ग स्वच्छ ठेवा आणि सौम्य साबण वापरा. जास्त रासायनिक उत्पादने वापरणे टाळा.
4. गरम पाण्याची शेक:
ओटीपोटावर गरम पाण्याची पिशवी ठेवा किंवा गरम पाण्याने स्नान करा, ज्यामुळे वेदना कमी होऊ शकतात.
5. योग्य कपडे:
त्वचेला श्वास घेता येतील असे सुती कपडे (Cotton clothes) वापरा.
6. औषधोपचार:
डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार अँटिबायोटिक्स (Antibiotics) किंवा इतर औषधे घ्या.
- लघवीला जास्त वेळ थांबवू नका.
- लैंगिक संबंधानंतर लघवी करा.
- योनीमार्गाला कठोर साबणाने धुवू नका.