रूढी

मराठा समाजामध्ये विधवा पुनर्विवाहाच्या बाबतीत विभिन्नता आढळते. काही घराणी विधवा पुनर्विवाहास मान्यता देत नाहीत, तर काही घराणी यास मान्यता देतात. या फरकाची काही कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

• परंपरा आणि रूढी: मराठा समाजात वेगवेगळ्या कुळांच्या आणि घराण्यांच्या वेगवेगळ्या परंपरा आणि रूढी आहेत. काही घराण्यांमध्ये विधवा पुनर्विवाह करणे हे त्यांच्या परंपरेच्या विरुद्ध मानले जाते, तर काही घराण्यांमध्ये याला सामाजिक मान्यता आहे.
• सामाजिक दृष्टिकोन: विधवा पुनर्विवाहाबद्दल समाजाचा दृष्टिकोन बदलत आहे. शिक्षण आणि सामाजिक सुधारणांमुळे अनेक लोक आता विधवा पुनर्विवाहास सकारात्मक दृष्टीने पाहतात.
• आर्थिक आणि सामाजिक परिस्थिती: काही घराण्यांची आर्थिक आणि सामाजिक परिस्थिती विधवा पुनर्विवाहास प्रोत्साहन देते. आर्थिक अडचणींमुळे विधवा महिलेला आधार मिळणे आवश्यक असते, त्यामुळे पुनर्विवाह हा एक चांगला पर्याय मानला जातो.
• जातिव्यवस्था आणि पोटजाती: मराठा समाजात अनेक पोटजाती आहेत आणि प्रत्येक पोटजातीचे नियम आणि रीतीरिवाज वेगवेगळे असू शकतात. त्यामुळे विधवा पुनर्विवाहाच्या बाबतीत भिन्नता आढळते.

पुनर्विवाह पाट लावून, मुहूर्त लावून लग्न लावणे ही एक पारंपरिक हिंदू पद्धत आहे. पुनर्विवाह म्हणजे विधुर किंवा घटस्फोटित व्यक्तीचे दुसरे लग्न. या लग्नात काही विशिष्ट विधी केले जातात, जे सामान्य विवाहापेक्षा थोडे वेगळे असू शकतात.

या पद्धतीतील काही महत्त्वाचे विधी:

• मुहूर्त: शुभ मुहूर्त पाहून लग्न केले जाते.
• पाट: वधू आणि वर पाटावर बसून विधी करतात.
• होम-हवन: अग्नीच्या साक्षीने मंत्रोच्चार केले जातात.
• सप्तपदी: वधू आणि वर अग्नीभोवती सात फेऱ्या घेतात.
• आशीर्वाद: नवदाम्पत्याला आशीर्वाद दिले जातात.

हे विधी प्रदेशानुसार आणि कुटुंबानुसार बदलू शकतात. काही ठिकाणी केवळ साध्या पद्धतीने विवाह केला जातो, तर काही ठिकाणी पारंपरिक विधींना अधिक महत्त्व दिले जाते.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• वेबदुनिया: हिंदू धर्मात विवाहाचे महत्त्व

स्त्रिया का नाही फोडत नारळ

 हिंदू धर्मात पूजेसाठी श्रीफळाचे विशेष महत्त्व आहे. कोणत्‍याही देव-देवतांची पूजा नारळाविना अपूर्ण मानली जाते. असे मानले जाते की नारळ चढवल्याने धनसंबंधी समस्या दूर होते. पण आपण नेहमी मंदिराचे पंडित किंवा घरातील पुरुषांनाच नारळ फोडताना बघितले असतील. कारण हिंदू धर्मात स्त्रियांना नारळ फोडण्याचा हक्क मिळालेला नाही. शास्‍त्रामध्‍ये स्त्रियांनी नारळ फोडणे अशुभ असल्याचे सांगितले आहे.

 

हे ऐकून आश्चर्य वाटणे साहजिक आहे की यामागे काय कारण आहे ज्यासाठी स्त्रियांना या कामापासून वंचित करण्यात आले असावे. यामागे एक कथा अशी आहे की ब्रह्म ऋषी विश्वामित्र यांनी विश्‍व निर्मित करण्यापूर्वी नारळ निर्मित केले होते. याला मानवाचा प्रतीरूप मानले आहे. नारळ हे बीजरूपी असल्यामुळे प्रजनन क्षमतेशी जुळलेले आहे. स्त्रिया बीजरुपात बाळाला जन्माला घालते म्हणून स्त्रियांनी नारळ फोडणे अशुभ मानले आहे.

.

तुम्ही विचारलेल्या वाक्प्रचारांचा अर्थ आणि तो कसा वापरला जातो, याबद्दल माहिती खालीलप्रमाणे:

1. वरवंटा फिरणे:

   • अर्थ: एखाद्या गोष्टीचा पूर्णपणे नाश होणे, पार धुव्वा उडणे.
   • उदाहरण: अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकावर वरवंटा फिरला.

2. घर फिरणे:

   • अर्थ: एखाद्याच्या नशिबात दुर्भाग्य येणे, वाईट दिवस येणे.
   • उदाहरण: धंद्यात नुकसान झाल्यामुळे त्याचे घर फिरले.

3. ती घराचे वासेही फिरतात:

   • अर्थ: एखाद्या कुटुंबाची परिस्थिती पूर्णपणे बदलणे, ज्यामुळे घराची आर्थिक आणि सामाजिक स्थिती पूर्णपणे कोलमडते.
   • उदाहरण: कर्जामुळे त्या कुटुंबाचे घरचे वासे फिरले.

हे वाक्प्रचार बहुतेक वेळा नकारात्मक अर्थाने वापरले जातात, जेव्हा एखाद्या व्यक्तीच्या आयुष्यात किंवा कुटुंबावर मोठे संकट येते.

स्त्रिया हनुमानाच्या मूर्तीला स्पर्श का नाही करत

हनुमान ब्रह्मचारी होते हे सर्वांना माहीत असले तरी शास्त्रांमध्ये त्यांच्या विवाहाचं वर्णन मिळतं. परंतू हा विवाह हनुमानाने वैवाहिक सुख प्राप्तीसाठी केले नव्हते. हे विवाह त्यांनी त्या 4 प्रमुख विद्या प्राप्त करण्यासाठी केले होते ज्यांचे ज्ञान केवळ विवाहित लोकांना दिले जात होते.

 

या कथेप्रमाणे हनुमानाने सूर्य देवतेला आपले गुरू मानले होते. सूर्य दैवताने नऊ प्रमुख विद्यांमधून पाच विद्या आपल्या शिष्ट हनुमानाला शिवल्या परंतू इतर चार विद्या देण्यापूर्वी त्यांनी हनुमानाला विवाहाचा आदेश दिला. तेव्हा हनुमानाने विवाह करण्याचा निश्चय केला. विवाहासाठी कन्येच्या निवड करण्याची समस्या उद्भवली. तेव्हा सूर्य दैवताने आपली परम तेजस्वी पुत्री सुवर्चला हिच्यासोबत हनुमानाचे लग्नाचा प्रस्ताव मांडला. हनुमान आणि सुवर्चला यांचा विवाह झाला. सुवर्चला परम तपस्वी होती आणि विवाहानंतर ती तपस्येत मग्न झाली. इकडे हनुमान इतर चार विद्या प्राप्त करण्यात लीन झाले. अशा प्रकारे विवाहित असूनही हनुमानाचे ब्रह्मचर्य व्रत मोडले गेले नाही.

 

हनुमानाने प्रत्येक स्त्रीला आई समान दर्जा दिला आहे. या कारणामुळे ते कोणत्याही स्त्रीला स्वत:ला नमस्कार करू पाहणे योग्य समजत नाही. ते स्वत: ‍स्त्री शक्तीला नमन करतात. मनात श्रद्धा असल्यास ‍महिला हनुमानाला दीप अर्पित करू शकते, स्तुती करू शकते, प्रसाद अर्पित करू शकते. परंतु 16 उपचारांमध्ये ज्यात चरण स्पर्श, मुख्य स्नान, वस्त्र, चोला चढवणे व इतर, या सर्व सेवा महिलांद्वारे करवणे हनुमानाला स्वीकार नाही.