संधी

तुम्ही 26 वर्षांचे आहात आणि तुम्हाला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा आहे, हे ऐकून खूप आनंद झाला. व्यवसाय निवडताना काही गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे, जसे की तुमची आवड, कौशल्ये, आणि बाजारात कोणत्या गोष्टीला मागणी आहे.

व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी बाजाराचा अभ्यास करणे खूप महत्त्वाचे आहे. तसेच, तुमच्या व्यवसायासाठी योग्य योजना तयार करा आणि आवश्यक ते भांडवल जमा करा.

तुम्हाला कोणता व्यवसाय करायला आवडेल हे तुमच्या आवडीवर आणि क्षमतेवर अवलंबून असते. त्यामुळे, विचारपूर्वक निर्णय घ्या आणि यश मिळवा!

षण्मास हा व्यंजन संधी प्रकारातील शब्द आहे.

या संधीमध्ये, 'षट्' आणि 'मास' हे दोन शब्द एकत्र येऊन 'षण्मास' हा शब्द तयार होतो. 'ट्' या व्यंजनानंतर 'म्' हे व्यंजन आल्यामुळे 'ट्' चा 'ण्' होतो, जो व्यंजन संधीचा नियम आहे.

उदाहरण:

• षट् + मास = षण्मास

सन्मार्ग या शब्दाचा संधीविग्रह सत् + मार्ग असा आहे.

हा व्यंजन संधीचा प्रकार आहे.

संधी म्हणजे काय | संधीचे प्रकार | 

: मराठी व्याकरणामध्ये ‘संधी’ हा अतिशय महत्वाचा भाग आहे. त्यामुळे आपण या लेखात संधी म्हणजे काय आणि संधीचे प्रकार मध्ये – स्वरसंधी, व्यंजनसंधी व विसर्गसंधी कश्या प्रकारे ओळखावे, हे पाहूया.

संधी म्हणजे काय | संधीचे प्रकार |

संधी म्हणजे काय

आपण बोलत असताना अनेक शब्द एकापुढे एक असे उच्चारतो. त्यावेळी एकमेकांशेजारी येणारे दोन वर्ण एकमेकांमध्ये मिसळतात व त्यांचा एक जोडशब्द तयार होतो. उदाहरणार्थ, ‘ सूर्य उदय झाला ‘ असे न म्हणता ‘ सूर्योदय ‘ झाला असे आपण सहज स्व बोलून जातो ‘ इति आदी ‘ न म्हणता आपण ‘ इत्यादी ‘ असा शब्द बनवतो. ‘ वाक् मय ‘ यांच्याऐवजी ‘ वाङ्मय ‘ असा एक शब्द तयार करून आपण बोलतो. अशा प्रकारचे जोडशब्द तयार करताना पहिल्या शब्दातील शेवटचा वर्ण व दुसऱ्या शब्दातील पहिला वर्ण हे एकमेकांमध्ये मिसळतात व त्या दोहोंबद्दल एक वर्ण तयार होतो. वर्णाच्या अशा एकत्र होण्याच्या प्रकारास संधी असे म्हणतात. ‘ संधी ‘ म्हणजे सांधणे, जोडणे होय.

संधींचे प्रकार

स्वरसंधी – एकमेकांशेजारी येणारे वर्ण हे जर ने जोडले असतील तर त्यांना स्वरसंधी असे म्हणतात.

स्वर + स्वर असे त्यांचे स्वरूप असते. उदा . कवि + ईश्वर = (इ + ई = ई) कवीश्वर.

व्यंजनसंधी – जवळ जवळ येणाऱ्या या दोन वर्णांपैकी दोन्ही वर्ण व्यंजने असतील किंवा पहिला वर्ण व्यंजन व दुसरा वर्ण स्वर असेल तर त्याला व्यंजन असे म्हणतात. व्यंजन + व्यंजन किंवा व्यंजन + स्वर असे त्याचे स्वरूप असते.

उदा. सत् + जन = (त् + ज्) = सज्जन, – चित् + आनंद = (त् + आ) = चिदानंद

विसर्गसंधी – एकत्र येणाऱ्या वर्णांतील पहिला विसर्ग व दुसरा वर्ण व्यंजन किंवा स्वर असेल तेव्हा त्यास विसर्गसंधी असे म्हणतात. विसर्ग + व्यंजन किंवा विसर्ग + स्वर असे त्याचे स्वरूप असते.

उदा. तपः + धन = तपोधन = (विसर्ग + ध्) + आत्मा = दुरात्मा = (विसर्ग + आ)

आपण बघितले की बोलताना जे जोडशब्द तयार होतात, त्या वर्णांच्या अशा एकत्र होण्याच्या प्रकारास ‘ संधी ‘ असे म्हणतात. संधी होताना पहिल्या शब्दातील शेवटचा वर्ण व दुसऱ्या शब्दातील पहिला वर्ण हे एकमेकांमध्ये मिसळतात व त्या दोहोंबद्दल एक वर्ण तयार होतो. संधी म्हणजे सांधणे, जोडणे होय.

येथे पररूप संधीचे वीस उदाहरणे दिली आहेत:

1. त + एक = तएक
2. जल + ओघ = जलोघ
3. अश्व + ओष्ठ = अश्वोष्ठ
4. वृक्ष + ओट = वृक्षोट
5. कमल + ओष्ठ = कमलोष्ठ
6. सूर्य + उदय = सूर्योदय
7. चंद्र + उदय = चंद्रोदय
8. देव + एक = देवएक
9. नर + इंद्र = नरेंद्र
10. सुर + इंद्र = सुरेंद्र
11. गज + इंद्र = गजेंद्र
12. महा + उत्सव = महोत्सव
13. सर्व + उदय = सर्वोदय
14. ज्ञान + उपदेश = ज्ञानोपदेश
15. पुरुष + उत्तम = पुरुषोत्तम
16. ग्राम + उद्यान = ग्रामोद्यान
17. लोक + उपचार = लोकोपचार
18. हित + उपदेश = हितोपदेश
19. कथा + सार = कथोसार
20. गंगा + ओघ = गंगोघ

पूर्वरूप संधीचे वीस उदाहरणे खालील प्रमाणे:

1. कवीश्वर - कवि + ईश्वर
2. गिरीश - गिरि + ईश
3. नारीश्वर - नारी + ईश्वर
4. गुरुपदेश - गुरु + उपदेश
5. भानूदय - भानु + उदय
6. पितृच्छा - पितृ + इच्छा
7. लक्ष्मीच्छा - लक्ष्मी + इच्छा
8. सिंधूर्मि - सिंधू + ऊर्मि
9. वधूത്സव - वधू + उत्सव
10. भूर्ध्व - भू + ऊर्ध्व
11. श्रीश - श्री + ईश
12. रजनीश - रजनी + ईश
13. सतीष - सती + ईश
14. अतीश - अति + ईश
15. पृथ्वीश - पृथ्वी + ईश
16. योगीश्वर - योगी + ईश्वर
17. फणीश्वर - फणी + ईश्वर
18. मुनींद्र - मुनी + इंद्र
19. रवींद्र - रवि + इंद्र
20. सच्चिदानंद - सत् + चित् + आनंद

1. सूर्यास्त:

2. देवालय: