जोडधंदा

नोकरी करत असताना तुम्ही अनेक प्रकारचे जोडधंदे करू शकता, त्यापैकी काही खालील पर्याय दिले आहेत:

हे काही पर्याय आहेत, पण तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार आणि वेळेनुसार योग्य व्यवसाय निवडू शकता.

तंत्रज्ञान आणि वेब-आधारित व्यवसाय:

• वेब डेव्हलपमेंट (Web Development): जर तुम्हाला कॉम्प्युटरची आणि coding ची आवड असेल, तर तुम्ही वेबसाईट बनवण्याचे काम करू शकता. आजकाल अनेक लहान व्यवसायांना वेबसाईटची गरज असते. स्रोत
• ॲप डेव्हलपमेंट (App Development): तुम्ही स्वतःचे ॲप बनवून किंवा इतरांसाठी ॲप बनवून पैसे कमवू शकता.
• ब्लॉगिंग (Blogging): तुम्ही एखाद्या विशिष्ट विषयावर ब्लॉग लिहू शकता आणि जाहिरातींच्या माध्यमातून पैसे कमवू शकता. स्रोत
• एफिलिएट मार्केटिंग (Affiliate Marketing): तुम्ही इतर कंपन्यांच्या उत्पादनांची जाहिरात करून कमिशन मिळवू शकता.

शिक्षण आणि प्रशिक्षण:

• ऑनलाइन क्लासेस (Online Classes): तुम्ही तुमच्या ज्ञानानुसार ऑनलाइन क्लासेस घेऊ शकता. (उदाहरण: गणित, विज्ञान, भाषा)
• होम ट्युशन (Home Tuition): तुम्ही विद्यार्थ्यांना घरी जाऊन शिकवू शकता.
• कौशल्य विकास प्रशिक्षण (Skill Development Training): तुम्ही लोकांना विशिष्ट कौशल्ये शिकवू शकता, जसे की -graphic design, video editing.

कला आणि हस्तकला:

• हस्तकला वस्तू (Handicraft Items): तुम्ही घरी बनवलेल्या वस्तू ऑनलाइन किंवा प्रदर्शनांमध्ये विकू शकता.
• चित्रकला (Painting): तुम्ही चित्रे बनवून ती विकू शकता किंवा प्रदर्शन भरवू शकता.
• फोटोग्राफी (Photography): तुम्ही विविध कार्यक्रमांचे फोटो काढू शकता.

इतर पर्याय:

• ड्रॉपशिपिंग (Dropshipping): तुम्ही स्वतःचे स्टोअर न उघडता उत्पादने विकू शकता.
• Event Management: छोटे कार्यक्रम आयोजित करणे.
• YouTube Channel: व्हिडीओ बनवून अपलोड करणे.

शेतकऱ्यांसाठी काही जोडधंदे खालीलप्रमाणे:

• दुग्ध व्यवसाय:

  दुग्ध व्यवसाय हा शेतीतला एक चांगला जोडधंदा आहे. गायी, म्हशी पाळून तुम्ही दूध उत्पादन करू शकता आणि ते बाजारात विकू शकता.

  अधिक माहितीसाठी, तुम्ही राष्ट्रीय डेअरी विकास बोर्डाच्या (National Dairy Development Board) वेबसाइटला भेट देऊ शकता: NDDB

• कुक्कुटपालन:

  कुक्कुटपालन म्हणजे कोंबड्या पाळणे. अंडी आणि मांस उत्पादनासाठी हा व्यवसाय फायदेशीर आहे.

  अधिक माहितीसाठी, केंद्रीय कुक्कुट विकास संस्थेच्या (Central Poultry Development Organization) वेबसाइटला भेट द्या: CPDO

• शेळीपालन:

  शेळीपालन हा देखील एक चांगला पर्याय आहे. शेळ्यांपासून दूध आणि मांस मिळते, तसेच त्यांची विष्ठा खत म्हणून वापरली जाते.

  अधिक माहितीसाठी, राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँक (NABARD) च्या वेबसाइटला भेट द्या: NABARD

• मधुमक्षिका पालन:

  मधमाशा पाळून मध आणि मेण मिळवता येते. यामुळे तुमच्या शेतातील पिकांचे परागीकरण देखील सुधारते.

  मधमाशी पालनासंबंधी अधिक माहितीसाठी, केंद्रीय मधमाशी संशोधन आणि प्रशिक्षण संस्थेच्या (Central Bee Research and Training Institute) वेबसाइटला भेट द्या: CBRTI

• मत्स्यपालन:

  तुमच्या शेतात जर तलाव किंवा पाण्याची सोय असेल, तर तुम्ही मत्स्यपालन करू शकता.

  मत्स्यपालनासंबंधी अधिक माहितीसाठी, मत्स्यव्यवसाय विभागाच्या (Department of Fisheries) वेबसाइटला भेट द्या: Department of Fisheries

• सेंद्रिय खत निर्मिती:

  शेणखत, कंपोस्ट खत, आणि इतर सेंद्रिय खते बनवून तुम्ही ती विकू शकता.

  सेंद्रिय शेती विषयी अधिक माहितीसाठी, कृषी विभागाच्या (Department of Agriculture) वेबसाइटला भेट द्या: Department of Agriculture, Maharashtra

• रोपवाटिका:

  विविध प्रकारच्या रोपांची नर्सरी (रोपे तयार करण्याची जागा) तयार करून तुम्ही त्यांची विक्री करू शकता.

• कृषी पर्यटन:

  तुमच्या शेतावर शहरातून लोकांना आकर्षित करून शेतीचा अनुभव देऊ शकता.

हे काही पर्याय आहेत; या व्यतिरिक्त तुम्ही तुमच्या स्थानिक परिस्थितीनुसार आणखी काही व्यवसाय निवडू शकता.

शेतीसाठी पूरक व्यवसाय अनेक आहेत, जे शेतकऱ्याला अतिरिक्त उत्पन्न मिळवून देण्यास मदत करतात. काही प्रमुख पूरक व्यवसाय खालीलप्रमाणे:

1. पशुपालन:

   गाई, म्हशी, शेळ्या, आणि कुक्कुटपालन हे दुग्ध उत्पादन, मांस उत्पादन आणि अंडी उत्पादनासाठी फायदेशीर आहेत.

   • दुग्ध व्यवसाय: दुग्ध व्यवसाय हा भारतातील एक महत्त्वाचा व्यवसाय आहे. यात गायी व म्हशींचे पालन करून दूध उत्पादन केले जाते. दुग्ध विकास विभाग, महाराष्ट्र शासन
   • कुक्कुटपालन: कुक्कुटपालन म्हणजे कोंबड्या पाळणे. अंडी आणि मांस उत्पादनासाठी हा व्यवसाय फायदेशीर आहे. पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभाग, भारत सरकार
2. मत्स्यपालन:

   तलाव किंवा शेततळ्यांमध्ये मत्स्यपालन करणे हा एक चांगला पर्याय आहे.

   • मत्स्यव्यवसाय: मत्स्यव्यवसाय म्हणजे मासे पाळणे आणि त्यांचे उत्पादन घेणे. मत्स्यव्यवसाय विभाग, भारत सरकार
3. मधुमक्षिका पालन:

   मधमाशी पालन करून मध आणि मेण मिळवता येते, जे बाजारात विकले जाऊ शकतात.

   • मधुमक्षिका पालन: मधमाशी पालन हा एक चांगला व्यवसाय आहे. मध आणि मेण मिळवण्यासाठी हा व्यवसाय करतात. खादी आणि ग्रामोद्योग आयोग
4. शेळीपालन:

   शेळीपालन कमी खर्चात सुरू करता येतो आणि त्यामुळे मांस आणि दूध उत्पादन मिळू शकते.

   • शेळीपालन: शेळीपालन हा गरीब व गरजू लोकांसाठी खूप चांगला व्यवसाय आहे. शेळीपालन कमी खर्चात सुरू करता येतो. पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभाग, भारत सरकार
5. रोपवाटिका:

   विविध प्रकारच्या रोपांची निर्मिती करून त्यांची विक्री करता येते.

   • रोपवाटिका: रोपवाटिका म्हणजे रोपे तयार करण्याची जागा. विविध प्रकारच्या रोपांची निर्मिती करून त्यांची विक्री करता येते. कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन
6. सेंद्रिय खत उत्पादन:

   शेतीसाठी आवश्यक असणारे सेंद्रिय खत (Organic fertilizer) तयार करून विकणे.

   • सेंद्रिय खत उत्पादन: सेंद्रिय खत (Organic fertilizer) शेतीसाठी खूप महत्त्वाचे आहे. कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन
7. कृषी पर्यटन:

   शहरातील लोकांना शेतीचा अनुभव देण्यासाठी कृषी पर्यटन केंद्र सुरू करणे.

   • कृषी पर्यटन: कृषी पर्यटन म्हणजे शेतीचा अनुभव घेण्यासाठी शहरातून लोक येतात. महाराष्ट्र कृषी पर्यटन विकास महामंडळ

हे काही प्रमुख शेतीपूरक व्यवसाय आहेत. या व्यवसायांची निवड करताना स्थानिक बाजारपेठ, हवामान आणि पाण्याची उपलब्धता यांसारख्या गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे.