सामाजिक मानसशास्त्र

तुम्ही समाज किंवा जग बदलण्याचा विचार करत असताना तुमच्या मनात असलेली आदर्श प्रतिमा आणि प्रत्यक्षात असलेले जग यात फरक जाणवतो आहे, असे दिसते. अनेकदा आपण जसा विचार करतो, वास्तव त्यापेक्षा वेगळे असू शकते. याची काही कारणे खालीलप्रमाणे असू शकतात:

• आदर्श आणि वास्तव: आपल्या मनात एक आदर्श समाजाची कल्पना असते. प्रत्यक्षात जग अधिक गुंतागुंतीचे आणि अनेक मतभेदांनी भरलेले असते.
• जटिलता: सामाजिक बदल घडवून आणणे वाटते तितके सोपे नसते. अनेक सामाजिक, आर्थिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक घटक यात गुंतलेले असतात.
• मानवी स्वभाव: मानवी स्वभाव अनेकदा स्वार्थी, ल Greedसर आणि सत्तालोलुप असू शकतो, त्यामुळे बदल घडवणे कठीण होते.
• विरोध: जेव्हा तुम्ही बदल घडवण्याचा प्रयत्न करता, तेव्हा समाजातील काही लोक त्याचा विरोध करतात, कारण त्यांना त्यांची स्थिती बदलायची नसते.

त्यामुळे, जगात बदल घडवण्याचा विचार करत असताना वास्तवतेची जाणीव असणे आवश्यक आहे.

गटातील साधण्यापण (Group Cohesiveness) ही संकल्पना समूहांमधील सदस्यांमधील आकर्षणाची आणि एकसंधतेची भावना दर्शवते. हे एक गतिशील (Dynamic) बल आहे जे सदस्यांना एकत्र ठेवते आणि त्यांना सामाईक ध्येयांकडे वाटचाल करण्यास प्रवृत्त करते.

गटातील साधण्यापणाची काही वैशिष्ट्ये:

• आकर्षण: सदस्य एकमेकांकडे आकर्षित होतात आणि त्यांच्यात मैत्रीपूर्ण संबंध असतात.
• एकता: सदस्यांमध्ये 'आपण' ही भावना असते आणि ते स्वतःला गटाचा भाग मानतात.
• समर्पणाची भावना: सदस्य गटाच्या ध्येयांशी आणि मूल्यांशी एकनिष्ठ असतात.
• सहकार्य: सदस्य एकमेकांना मदत करण्यास आणि एकत्रितपणे काम करण्यास तयार असतात.
• समाधान: सदस्यांना गटाचा भाग असल्याचा आनंद आणि समाधान मिळतो.

गटातील साधण्यापणाचे फायदे:

• उत्पादकता वाढते: एकसंध गट अधिक प्रभावीपणे कार्य करतात आणि चांगले परिणाम देतात.
• सदस्यांचे समाधान वाढते: गटात आनंदी आणि समाधानी सदस्य सकारात्मक दृष्टीकोन ठेवतात.
• संवादाची सुधारणा: सदस्यांमध्ये मुक्त आणि प्रामाणिक संवाद होतो.
• संघर्षांचे निराकरण: एकसंध गट अधिक सहजपणे मतभेद आणि संघर्ष सोडवू शकतात.
• सदस्यांचे मनोबल वाढते: गटातील सदस्यांना प्रोत्साहन आणि आधार मिळतो.

गटातील साधण्यापण वाढवण्यासाठी उपाय:

• Ortak ध्येये निश्चित करा: गटासाठी सामाईक आणि स्पष्ट ध्येये निश्चित करा.
• यशस्वी होण्याची संधी निर्माण करा: गटाला यश मिळवण्यास मदत करा, जेणेकरून सदस्यांना अधिक जोडल्यासारखे वाटेल.
• समर्थक वातावरण तयार करा: सदस्यांना सुरक्षित आणि स्वीकारले जाणारे वातावरण प्रदान करा.
• संवादाला प्रोत्साहन द्या: सदस्यांना एकमेकांशी बोलण्यासाठी आणि कल्पना सामायिक करण्यासाठी प्रोत्साहित करा.
• नेतृत्व विकास: गटात मजबूत आणि सकारात्मक नेतृत्व तयार करा.

होय, सामाजिकरण ही आयुष्यभर चालणारी प्रक्रिया आहे.

या संदर्भात अधिक माहितीसाठी तुम्ही खालील लिंक पाहू शकता: Simply Psychology - Socialization

शेजारधर्म - धागा जुळला?

• माणुसकी: एकमेकांना मदत करणे, সহানুভূতি दर्शवणे.
• सामंजस्य: एकमेकांबरोबर सलोख्याने वागणे, मतभेद टाळणे.
• सहकार्य: अडचणीच्या वेळी एकमेकांना मदत करणे, एकत्र काम करणे.
• विश्वास: एकमेकांवर विश्वास ठेवणे, सुरक्षिततेची भावना निर्माण करणे.

समूह (Group): समूह म्हणजे दोन किंवा अधिक व्यक्तींचा एक असा संघ, जे एका विशिष्ट ध्येयासाठी किंवा समान हेतूसाठी एकत्र येतात.

समूहाची वैशिष्ट्ये:

• सदस्य: समूहात दोन किंवा अधिक सदस्य असतात.
• सामूहिक ध्येय: सदस्यांचे एक सामायिक ध्येय असते.
• परस्पर संबंध: सदस्यांमध्ये एकमेकांशी संवाद असतो आणि ते एकमेकांवर प्रभाव टाकतात.
• एकता: सदस्यांमध्ये 'आम्ही' ची भावना असते.

समूहाचे प्रकार:

1. प्राथमिक समूह: कुटुंब, मित्र, शेजारी (जिथे सदस्यांचे समोरासमोर आणि थेट संबंध असतात).
2. दुय्यम समूह: एखादी संस्था, कंपनी किंवा राजकीय पक्ष (जिथे संबंध औपचारिक असतात).

उदाहरण: क्रिकेट टीम, शालेय विद्यार्थी समूह, ऑफिसमधील कर्मचाऱ्यांचा समूह.

अधिक माहितीसाठी आपण विकिपीडिया (https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B9) आणि इतर समाजशास्त्र संबंधित वेबसाइट्सला भेट देऊ शकता.