वन्यजीव
-
काझीरंगा राष्ट्रीय उद्यान, आसाम:
हे एक UNESCO जागतिक वारसा स्थळ आहे. हे एकशिंगी गेंड्यांसाठी प्रसिद्ध आहे.
-
सुंदरबन राष्ट्रीय उद्यान, पश्चिम बंगाल:
हे रॉयल বেঙ্গল टायगरसाठी प्रसिद्ध आहे. हे खारफुटीचे जंगल असून गंगा आणि ब्रह्मपुत्रा नद्यांच्या त्रिभुज प्रदेशात स्थित आहे.
-
गिर राष्ट्रीय उद्यान, गुजरात:
हे आशियाई सिंहांसाठी प्रसिद्ध आहे. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
-
कान्हा राष्ट्रीय उद्यान, मध्य प्रदेश:
हे वाघांसाठी प्रसिद्ध आहे. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
-
भरतपूर पक्षी अभयारण्य, राजस्थान:
हे विविध प्रकारच्या पक्ष्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. याला केवलादेव घाना राष्ट्रीय उद्यान असेही म्हणतात. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
-
बांधवगड राष्ट्रीय उद्यान, मध्य प्रदेश:
हे वाघांसाठी ओळखले जाते. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
-
पेरियार वन्यजीव अभयारण्य, केरळ:
हे हत्ती आणि वाघांसाठी प्रसिद्ध आहे. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
उत्तर: दिलेल्या पर्यायांपैकी कोणतेही उत्पादन वनातून मिळत नाही.
- रबर: रबर हे रबरच्या झाडांपासून (Rubber tree) मिळते, जे मुख्यतः अमेझॉनच्या जंगलात आणि आशिया खंडातील काही भागांमध्ये आढळतात.
- मीठ: मीठ हे समुद्राच्या पाण्यापासून किंवा खाणीतून काढले जाते.
- मासे: मासे हे समुद्र, नदी, तलाव अशा जलाशयांमध्ये आढळतात.
तुम्ही लांडगा पाहिला आहे हे नक्की कधी शोधू शकता याबद्दल निश्चितपणे सांगणे कठीण आहे, कारण ते अनेक गोष्टींवर अवलंबून असते:
- तुम्ही लांडगा कुठे पाहिला: काही राज्यांमध्ये/देशांमध्ये लांडगे अधिक सामान्य आहेत, त्यामुळे तिथे पाहण्याची शक्यता जास्त असते.
- लांडग्यांची संख्या: लांडग्यांची संख्या कमी असल्यास, त्यांना शोधणे अधिक कठीण होऊ शकते.
- तुमची इच्छा: तुम्ही लांडगा पाहण्यासाठी किती प्रयत्न करत आहात यावर ते अवलंबून आहे. तुम्ही नियमितपणे लांडगे दिसणाऱ्या ठिकाणी जात असाल, तर तुम्हाला लवकर यश मिळू शकते.
तुम्ही काय करू शकता:
- लांडगे दिसण्याची शक्यता जास्त असलेल्या ठिकाणी जा.
- लांडग्यांबद्दल अधिक माहिती मिळवा, जसे की ते कोठे राहतात आणि ते काय खातात.
- शांत राहा आणि आजूबाजूला लक्ष ठेवा.
- दूरबीनचा वापर करा.
तुम्हाला लवकरच लांडगा दिसेल अशी आशा आहे!
नुकत्याच झालेल्या व्याघ्र गणनेनुसार (२०२२), भारतातील वाघांची संख्या 3,682 आहे.
ही आकडेवारी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 'आंतरराष्ट्रीय व्याघ्र दिना'च्या (29 जुलै) निमित्ताने जाहीर केली.
या आकडेवारीनुसार, भारतात जगातील एकूण वाघांच्या 75% वाघ आहेत.
वाघांच्या संख्येत वाढ होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे
नैसर्गिक अधिवास कमी होत असल्याने वन्य प्राण्यांचे मानवी वस्त्यात होणारे अतिक्रमण - प्रकल्प (इयत्ता 11 वी)
प्रस्तावना:
आजकाल आपण नेहमी ऐकतो की वाघ, बिबट्या, हत्ती, साप आणि इतर वन्य प्राणी मानवी वस्तीमध्ये शिरले आहेत. यामुळे मनुष्य आणि वन्यजीव यांच्यात संघर्ष निर्माण होतो. या संघर्षात दोघांनाही इजा होते. या समस्येवर तोडगा काढणे खूप गरजेचे आहे.
अतिक्रमणाची कारणे:
- नैसर्गिक अधिवासाचा ऱ्हास: जंगलतोड, शहरीकरण आणि औद्योगिकीकरणामुळे वन्य जीवांचा नैसर्गिक अधिवास कमी होत आहे. त्यामुळे त्यांना अन्नाच्या शोधात मानवी वस्तीत यावे लागते.
- पाण्याची कमतरता: नद्या आणि तलावांचे प्रदूषण तसेच पाण्याची पातळी घटल्यामुळे वन्य जीवांना पिण्याच्या पाण्याची समस्या निर्माण झाली आहे.
- अन्नाची उपलब्धता: शेती आणि मानवी वस्त्यांमध्ये वन्य जीवांना सहज अन्न उपलब्ध होते. उदाहरणार्थ, बिबट्या कुत्रे- मांजरांना सहजपणे मारून खातो.
- लोकसंख्या वाढ: मानवी लोकसंख्या वाढल्यामुळे जास्त जमिनीची गरज भासते आणि त्यामुळे जंगलांवर दबाव येतो.
परिणाम:
- मानवी जीवनावर परिणाम: वन्य प्राण्यांच्या हल्ल्यात मनुष्य जखमी होऊ शकतो किंवा त्याचा जीवही जाऊ शकतो.
- शेतीचे नुकसान: वन्य प्राणी शेतात घुसून पिकांचे नुकसान करतात, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होते.
- वन्यजीवांवर परिणाम: मानवी वस्तीत आल्यावर वन्य प्राणी मारले जाण्याची शक्यता असते, तसेच अधिवासाच्या बदलामुळे त्यांच्या आरोग्यावरही परिणाम होतो.
उपाय:
- अधिवासाचे संरक्षण:Existing forests should be protected and afforestation programs should be implemented.
- नैसर्गिक अधिवासाचे पुनरुज्जीवन: ज्या ठिकाणी अधिवास कमी झाला आहे, त्या ठिकाणी पुन्हा झाडे लावावी.
- पाण्याची उपलब्धता: वन्य जीवांना पिण्यासाठी नैसर्गिक अधिवासात पाण्याची सोय करावी.
- जागरूकता: वन्यजीव आणि मानव यांच्यातील संघर्षावर जनजागृती करणे आवश्यक आहे.
- संरक्षण उपाय: मानवी वस्तीमध्ये वन्य प्राणी येऊ नये म्हणून संरक्षक उपाययोजना कराव्यात, जसे की कुंपण घालणे.
निष्कर्ष:
नैसर्गिक अधिवासाचे संरक्षण आणि संवर्धन करणे खूप महत्त्वाचे आहे. मानवी वस्तीत वन्य प्राण्यांचे अतिक्रमण रोखण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून मानव आणि वन्यजीव दोघेही सुरक्षित राहू शकतील.
संदर्भ: