Topic icon

अवकाश

0
भारताने पहिला उपग्रह आकाशात केव्हा सोडला होता?

उत्तर: भारताने पहिला उपग्रह आर्यभट्ट 19 एप्रिल 1975 रोजी सोव्हिएत युनियनच्या मदतीने आकाशात सोडला.

उत्तर लिहिले · 2/3/2025
कर्म · 1440
0
चंद्रावर मानवाने पहिले पाऊल कधी व कोठे ठेवले?

उत्तर: चंद्रावर मानवाने पहिले पाऊल २० जुलै १९६९ रोजी ठेवले.

अपोलो ११ (Apollo 11) मोहिमेदरम्यान नील आर्मस्ट्राँग (Neil Armstrong) यांनी चंद्राच्या 'सी ऑफ ट्रॅन्क्विलिटी' (Sea of Tranquility) नावाच्या भागावर पहिले पाऊल ठेवले.

या मोहिमेत त्यांच्यासोबत एडविन 'बझ' आल्ड्रिन (Edwin "Buzz" Aldrin) हे देखील होते.

उत्तर लिहिले · 2/3/2025
कर्म · 1440
0
भारताने पहिला उपग्रह आकाशात केव्हा सोडला?

उत्तर: भारताने पहिला उपग्रह आर्यभट्ट १९ एप्रिल १९७५ रोजी सोव्हिएत युनियनच्या मदतीने आकाशात सोडला.

अधिक माहितीसाठी, आपण विकिपीडिया पाहू शकता.

उत्तर लिहिले · 28/2/2025
कर्म · 1440
0
अवकाश प्रक्षेपणामध्ये रॉकेट का वापरतात?
अवकाश प्रक्षेपणासाठी रॉकेट वापरण्याची अनेक कारणे आहेत:

1. प्रचंड वेग आणि शक्ती:

पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणापासून वस्तूला मुक्त करण्यासाठी आणि त्याला कक्षेत टाकण्यासाठी प्रचंड वेग आणि शक्ती आवश्यक आहे. रॉकेट इंजिन हे एकमेव ज्ञात यंत्र आहे जे अशी शक्ती निर्माण करू शकते. ते इंधन जळून निर्माण होणाऱ्या गॅसच्या उच्च दाबाचा वापर करून जोर निर्माण करतात, ज्यामुळे रॉकेट पुढे ढकलले जाते.

2. कार्यक्षमता:

वातावरणात, विमानाला पंखांचा वापर करून वायूवर उड्डाण करण्यासाठी लिफ्ट निर्माण करणे आवश्यक आहे. त्या उलट, रॉकेट वायूमध्ये काम करण्यासाठी ऑक्सिजनवर अवलंबून नसतात. ते स्वतःचे ऑक्सिडायझर घेऊन जातात, ज्यामुळे ते वातावरणाच्या बाहेरही कार्य करू शकतात. यामुळे ते अवकाश प्रवासासाठी अधिक कार्यक्षम बनतात.

3. विविध प्रकारचे पेलोड:

रॉकेट विविध प्रकारचे पेलोड, जसे की उपग्रह, अंतराळवीर आणि अंतराळयान वाहून नेण्यास सक्षम आहेत. ते विविध प्रकारच्या कक्षांमध्ये वस्तू सोडू शकतात, जवळच्या पृथ्वीच्या कक्षेतून ते लांब अंतराळ मोहिमांपर्यंत.

4. तंत्रज्ञानाचा विकास:

रॉकेट तंत्रज्ञान हे अत्यंत प्रगत आहे आणि त्यात सतत सुधारणा होत आहे. शास्त्रज्ञ अधिक शक्तिशाली, कार्यक्षम आणि परवडणारे रॉकेट विकसित करण्यासाठी काम करत आहेत, ज्यामुळे अंतराळ प्रवास अधिक सुलभ आणि व्यावहारिक बनतील.

रॉकेटशिवाय, इतर संभाव्य प्रक्षेपण पद्धतींचा अभ्यास केला जात आहे, जसे की:

इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक प्रक्षेपण: या पद्धतीमध्ये विद्युत किंवा चुंबकीय क्षेत्रांचा वापर वस्तू त्वरित करण्यासाठी केला जाईल.
अंतराळ लिफ्ट: ही एक काल्पनिक रचना आहे जी पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून जियोसिंक्रोनस कक्षेपर्यंत पोहोचेल आणि वस्तूंना पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणापासून "चढण्यासाठी" एक मार्ग प्रदान करेल.
स्केलिंग रॉकेट: ही लहान रॉकेटची कल्पना आहे जी एकमेकांवर "स्टॅक" केली जाऊ शकतात, मोठ्या पेलोड वाहून नेण्यासाठी एकत्र काम करतात.
तथापि, या तंत्रज्ञानांमध्ये अजूनही अनेक आव्हाने आहेत आणि त्यांना व्यावसायिकरित्या व्यवहार्य बनण्यासाठी बराच काळ लागू शकतो.

त्यामुळे, आज तरी, रॉकेट हे अवकाश प्रक्षेपणासाठी सर्वात कार्यक्षम आणि विश्वासार्ह साधन आहेत.




उत्तर लिहिले · 25/6/2024
कर्म · 6600
0
अवकाश कचरा म्हणजे काय? या कचऱ्याची गरज का आहे?
मला तुमच्या प्रश्नाची नोंद आहे, खाली अवकाश कचरा म्हणजे काय आणि या कचऱ्याची गरज का आहे याबद्दल माहिती दिली आहे.

अवकाश कचरा (Space Debris):

अवकाश कचरा म्हणजे मानवनिर्मित वस्तू ज्या आता उपयोगात नाहीत आणि पृथ्वीच्या कक्षेत फिरत आहेत.

उदाहरण:

  • निकामी झालेले उपग्रह
  • उपग्रहांचे सुटे भाग
  • रॉकेटचे अवशेष
  • स्फोटांमुळे झालेले तुकडे

अवकाश कचऱ्याची गरज:

अवकाश कचऱ्यामुळे अनेक गंभीर समस्या निर्माण होतात, त्यामुळे याची गरज नाही.

तोटे:

  • सक्रिय उपग्रहांना धोका: कचऱ्यामुळे कार्यरत उपग्रहांना टक्कर होऊन ते निकामी होऊ शकतात.
  • अंतरिक्ष स्थानकांना धोका: कचरा आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाला (International Space Station) धोका निर्माण करू शकतो.
  • नवीन मोहिमांमध्ये अडथळा: भविष्यात अवकाश मोहिमा सुरू करणं अधिक खर्चिक आणि धोकादायक होऊ शकतं.
  • पर्यावरणावर परिणाम: पृथ्वीच्या कक्षेत कचरा वाढल्याने पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होतो.
उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 1440
0
अंतरावर फिरतात तेथे हवा का नसते?
पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण बळ हे हवा पृथ्वीच्या वातावरणात धरून ठेवण्यास मदत करते. असे गुरुत्वाकर्षण हे अंतराळात नसते त्यामुळे तेथे हवेचे अस्तित्व नसते.


अंतराळात ग्रह कसे फिरतात?

अंतराळात ग्रह हे स्वतः भोवती फिरता फिरता

सूर्याभोवतीही प्रदक्षिणा घालत असतात. सूर्याभोवती प्रदक्षिणा घालण्याचा ग्रहांचा मार्ग हा लंबगोलाकार असतो. .

सूर्याचे गुरुत्वाकर्षण या ग्रहांना सूर्याच्या केंद्राकडे खेचत असते.

. प्रत्येक ग्रहाचा सूर्याभोवती प्रदक्षिणा घालण्याचा काळ हा वेगवेगळा असतो. पृथ्वीसाठी तो १ वर्ष म्हणजेच ३६५ दिवसांचा (खरे तर ३६५ दिवस आणि ६ तास) आहे.

तिथे हवा का नसते?

अंतराळ हि एक निर्वात पोकळी सारखे आहे म्हणजे तेथे पृथ्वीसारखी हवा नसते.

• आपल्या पृथ्वीवर हवा असण्याचे कारण म्हणजे एक तर पृथ्वीचे विशिष्ट असणारे असे वातावरण आणि दुसरे म्हणजे पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण बळ.

. पृथ्वीचे वातावरण हे सजीवांना पूरक असे आहे. त्यामध्ये हवेची निर्मिती आणि वहन होत असते.

पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण बळ हे हवा पृथ्वीच्या वातावरणात धरून ठेवण्यास मदत करते.

असे गुरुत्वाकर्षण हे अंतराळात नसते त्यामुळे तेथे हवेचे अस्तित्व नसते. ती एक निर्वात पोकळी असते.
उत्तर लिहिले · 5/2/2023
कर्म · 53710
0
जिओ जीवशास्त्रातील उत्क्रांतीचा सिद्धांत कोणी मांडला? वाफेवर चालणाऱ्या इंजिनचा शोध कोणी लावला? कोणत्या अवकाशयानाने पहिल्यांदा मानवाला चंद्रावर सोडले? ड जीवनसत्वाच्या अभावामुळे मुलांमध्ये कोणता आजार होतो? राष्ट्रीय विज्ञान दिन म्हणून कोणता दिवस साजरा करतात? रेबीज या आजारावरील लस कोणी तयार केली?

तुमच्या प्रश्नांची उत्तरे खालीलप्रमाणे:

  1. जिओ जीवशास्त्रातील उत्क्रांतीचा सिद्धांत:

    चार्ल्स डार्विन यांनी मांडला.
    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.

  2. वाफेवर चालणाऱ्या इंजिनचा शोध:

    जेम्स वॅट यांनी लावला.
    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.

  3. पहिला मानवाला चंद्रावर सोडणारे अवकाशयान:

    अपोलो 11.

    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
  4. ड जीवनसत्वाच्या अभावामुळे मुलांमध्ये होणारा आजार:

    मुडदूस (Rickets).

    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
  5. राष्ट्रीय विज्ञान दिन:

    28 फेब्रुवारी.

    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
  6. रेबीज या आजारावरील लस:

    लुई पाश्चर यांनी तयार केली.

    अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 1440