लागवड
उंबराचे रोप लावण्यासाठी खालील गोष्टी लक्षात घ्या:
उंबराच्या रोपासाठी भरपूर सूर्यप्रकाश असलेली जागा निवडा।
उंबराच्या रोपासाठी पाण्याचा चांगला निचरा होणारी माती आवश्यक आहे. लाल माती आणि कंपोस्ट खत मिक्स करून वापरा.
रोप लावण्यापूर्वी मातीमध्ये पुरेसा ओलावा असावा. रोपाच्या आकारापेक्षा दुप्पट आकाराचा खड्डा खोदा. रोपाची मुळे अलगद मातीत पसरवा. खड्डा मातीने भरा आणि मातीला हलकेच दाबा.
रोपाला नियमितपणे पाणी द्या. माती सुकलेली नसावी.
रोपाला वेळोवेळी कंपोस्ट खत द्या. रासायनिक खतांचा वापर टाळा.
रोपाला कीड लागू नये म्हणून नियमितपणे निरीक्षण करा. आवश्यक असल्यास कीटकनाशकांचा वापर करा. रोपाच्या आसपासची जागा स्वच्छ ठेवा.
रोपांच्या संख्येवरून व लागवडीच्या अंतरावरून क्षेत्र काढण्याची माहिती
रोपांच्या संख्येवरून आणि लागवडीच्या अंतरावरून क्षेत्र काढण्यासाठी खालील सूत्रे वापरली जातात:
1. क्षेत्रफळ (Area):
क्षेत्रफळ = रोपांची संख्या * (लागवडीतील अंतर)2
उदाहरण:
एका बागेत 1000 रोप आहेत आणि लागवडीतील अंतर 2 मीटर आहे. तर,
क्षेत्रफळ = 1000 * (2)2 = 1000 * 4 = 4000 चौरस मीटर
2. एक हेक्टरमधील रोपांची संख्या काढणे:
1 हेक्टर = 10,000 चौरस मीटर
एका हेक्टरमधील रोपांची संख्या = 10,000 / (लागवडीतील अंतर)2
उदाहरण:
लागवडीतील अंतर 2 मीटर असल्यास,
एका हेक्टरमधील रोपांची संख्या = 10,000 / (2)2 = 10,000 / 4 = 2500 रोप
टीप: लागवडीतील अंतर म्हणजे दोन रोपांमधील अंतर.
कांदा लागवडीसाठी वाफे तयार करण्याचे अनेक फायदे आहेत:
- पाण्याचे व्यवस्थापन: वाफ्यामुळे पाणी व्यवस्थित देता येते. जास्त पाणी साचून राहिल्यास कांद्याची सडण्याची शक्यता कमी होते.
- उत्तम निचरा: वाफ्यांमुळे जमिनीत पाण्याचा निचरा चांगला होतो, जो कांद्याच्या वाढीसाठी आवश्यक आहे.
- हवा खेळती राहते: वाफ्यांमुळे माती मोकळी राहते आणि मुळांना हवा खेळती राहते, ज्यामुळे त्यांची वाढ चांगली होते.
- खत व्यवस्थापन: वाफ्यांमध्ये खत देणे सोपे जाते, ज्यामुळे ते थेट मुळांपर्यंत पोहोचते.
- रोग नियंत्रण: वाफ्यांमुळे रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो, कारण ओलावा कमी राहतो.
- काढणी सोपी: वाफ्यामुळे कांद्याची काढणी करणे सोपे होते, आणि कांद्यांना इजा होण्याची शक्यता कमी होते.
अधिक माहितीसाठी, आपण कृषी विभागाच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन
गिलगल येथील नवाश्मयुगीन वसाहतीत झाडांची नियोजनपूर्वक लागवड खालीलप्रमाणे केली गेली:
-
नियोजन:
सर्वात आधी कोणत्या प्रकारची झाडे लावायची आहेत, ती कोठे लावायची आहेत आणि त्यांची वाढ कशी करायची आहे, याचे नियोजन केले गेले.
-
जागा निवड:
झाडे लावण्यासाठी योग्य जागा निवडली गेली. त्या जागेची माती आणि हवामान झाडांच्या वाढीसाठी अनुकूल आहे की नाही, हे तपासले गेले.
-
लागवड:
निवडलेल्या जागी योग्य पद्धतीने झाडे लावली गेली. दोन झाडांमधील अंतर, पाण्याचे व्यवस्थापन आणि खतांचा वापर यावर लक्ष ठेवले गेले.
-
काळजी:
झाडे लावल्यानंतर त्यांची नियमितपणे काळजी घेतली गेली. त्यांना वेळेवर पाणी देणे, खत देणे आणि त्यांची कीड व रोगांपासून संरक्षण करणे, हे महत्त्वाचे होते.
याव्यतिरिक्त, त्या काळातील लोकांनी झाडांची निवड करताना ती त्यांच्या उपयोगाची आहेत की नाही, हे पाहिले. फळझाडे, धान्य देणारी झाडे आणि जनावरांना चारा देणारी झाडे यांना प्राधान्य दिले गेले.
गुलाबाची अभिवृद्धी (Rose propagation) अनेक प्रकारे करता येते. काही प्रमुख पद्धती खालीलप्रमाणे:
1. बियाणे (Seeds):
- गुलाबाच्या बियाण्यांपासून नवीन झाड तयार करणे शक्य आहे, पण या पद्धतीने तयार झालेले झाडparent plant सारखेच असेल याची खात्री नसते.
- बियाण्यांपासून गुलाबाचे झाड तयार करण्यासाठी, बियाण्यांना थंड वातावरणात काही दिवस ठेवावे लागते.
- नंतर बियाणे जमिनीत पेरून नियमित पाणी द्यावे लागते.
2. कलम करणे (Grafting):
- गुलाबाच्या अभिवृद्धीसाठी कलम करणे ही एक सामान्य पद्धत आहे.
- यामध्ये, एका गुलाबाच्या झाडाची फांदी (scion) दुसऱ्या झाडाच्या मुळावर (rootstock) जोडली जाते.
- टी (T) कलम, व्ही (V) कलम आणि बाजू कलम (side grafting) यांसारख्या विविध प्रकारच्या কলম करण्याच्या पद्धती आहेत.
3. छाट कलम (Cutting):
- या पद्धतीत गुलाबाच्या झाडाची फांदी कापून जमिनीत लावली जाते.
- छाट कलम करण्यासाठी साधारणतः 6-8 इंच लांबीची फांदी निवडावी.
- फांदी लावण्यापूर्वी rooting hormone लावल्यास मुळे लवकर फुटतात.
- फांदीला नियमित पाणी द्यावे आणि योग्य तापमान ठेवावे.
4. दाब कलम (Layering):
- दाब कलम मध्ये, गुलाबाच्या झाडाची लवचिक फांदी वाकवून जमिनीत पुरली जाते.
- फांदीचा जो भाग जमिनीत पुरला जातो, त्यावर मुळे फुटायला लागतात.
- मुळे फुटल्यानंतर, त्या फांदीला मुख्य झाडापासून वेगळे केले जाते आणि स्वतंत्रपणे लावले जाते.
गुलाबाची अभिवृद्धी करण्यासाठी योग्य पद्धत निवडणे हेparent plant आणि वातावरणावर अवलंबून असते.
लवकर क्रम (Early Decision) हा एक कॉलेज ॲप्लिकेशनचा प्रकार आहे, ज्यामध्ये अर्जदार महाविद्यालयाला सांगतात की जर त्यांना ॲडमिशन मिळालं, तर ते नक्कीच त्या कॉलेजमध्ये शिकायला जातील.
लवकर क्रम केव्हा करावा यासाठी काही गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे:
- तुमची खात्री: तुम्हाला नक्की कोणत्या कॉलेजमध्ये जायचे आहे आणि तिथेच शिकायचे आहे, याबद्दल तुम्ही खात्री बाळगणे आवश्यक आहे. कारण, लवकर क्रमातून अर्ज केल्यास, ॲडमिशन मिळाल्यानंतर तुम्ही इतर कॉलेजमध्ये जाऊ शकत नाही.
- शैक्षणिक पात्रता: तुमच्या grades आणि test scores चांगले असायला हवेत. कारण, लवकर क्रमामध्ये स्पर्धा जास्त असते.
- डेडलाइन: लवकर क्रम अर्जाची डेडलाइन साधारणपणे नोव्हेंबरच्या सुरुवातीला असते. त्यामुळे, अर्ज वेळेत भरणे आवश्यक आहे.
जर तुम्हाला वरील गोष्टींमध्ये आत्मविश्वास असेल, तर तुम्ही लवकर क्रम करू शकता.
अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील वेबसाइट्सला भेट देऊ शकता:
- College Board: https://www.collegeboard.org/
- कॉलेजदेखो: https://www.collegedekho.com/articles/early-action-vs-early-decision/
गिरगाव येथे नवाश्मयुगात लागवड केलेल्या झाडांची निश्चित माहिती उपलब्ध नाही, परंतु सामान्यतः त्या काळात लागवड केलेल्या काही झाडांची नावे खालीलप्रमाणे आहेत:
- गहू (Wheat): गहू हे त्या काळातील महत्त्वाचे पीक होते.
- जवस (Barley): जवस हे देखील मोठ्या प्रमाणात घेतले जाणारे पीक होते.
- वाटाणा (Pea): वाटाणा हा भाजीपाला म्हणून उपयोगात येत असे.
- मसूर (Lentil): मसूर डाळ हा आहारातील महत्त्वाचा भाग होता.
याव्यतिरिक्त, स्थानिक पातळीवर उपलब्ध असलेल्या फळझाडांची आणि पालेभाज्यांची लागवड देखील केली जात असावी.