1. भारतीय नौसेना (Indian Navy) भरती प्रक्रिया:

• A. अधिकारी पदांसाठी (Officer Entry):
• NDA (National Defence Academy): 12 वी नंतर ही परीक्षा देता येते. NDA पास झाल्यावर थेट नौदलात अधिकारी पदावर भरती होते.
• CDS (Combined Defence Services Examination): पदवीधर उमेदवारांसाठी ही परीक्षा असते. UPSC ही परीक्षा आयोजित करते.
• Direct Entry: अभियांत्रिकी (Engineering) किंवा इतर विशिष्ट क्षेत्रातील पदवीधरांसाठी थेट भरती प्रक्रिया असते.
• B. खलाशी पदांसाठी (Sailor Entry):
• SSR (Senior Secondary Recruit): 12 वी पास उमेदवारांसाठी लेखी परीक्षा आणि शारीरिक चाचणी होते.
• MR (Matric Recruit): 10 वी पास उमेदवारांसाठी भरती प्रक्रिया असते.
• Artificer Apprentice: 10+2 (Science) पास उमेदवारांसाठी ही तांत्रिक पदांसाठीची भरती आहे.

2. भारतीय सैन्य (Indian Army) भरती प्रक्रिया:

• A. अधिकारी पदांसाठी (Officer Entry):
• NDA (National Defence Academy): 12 वी नंतर परीक्षा देऊन सैन्यात अधिकारी होता येते.
• CDS (Combined Defence Services Examination): पदवीधर उमेदवारांसाठी UPSC परीक्षा आयोजित करते.
• IMA (Indian Military Academy): CDS परीक्षेतून निवड झालेले उमेदवार येथे प्रशिक्षण घेतात.
• OTA (Officers Training Academy): शॉर्ट সার্ভিস कमिशन (SSC) अंतर्गत महिला आणि पुरुषांसाठी हीentry आहे.
• B. सैनिक पदांसाठी (Soldier Entry):
• Soldier General Duty (GD): 10 वी पास आणि शारीरिकदृष्ट्या सक्षम उमेदवार यासाठी पात्र असतात.
• Soldier Technical: 10+2 (Science) पास उमेदवारांसाठी तांत्रिक पदांवर भरती होते.
• Soldier Clerk/Store Keeper Technical: 10+2 पास (Arts, Commerce, Science) उमेदवार अर्ज करू शकतात.
• Soldier Tradesman: 8 वी किंवा 10 वी पास उमेदवारांसाठी ही भरती असते.

भरती प्रक्रियेतील महत्वाचे टप्पे:

• अर्ज (Application): ऑनलाईन किंवा ऑफलाईन पद्धतीने अर्ज सादर करणे.
• लेखी परीक्षा (Written Exam): सामान्य ज्ञान, गणित, विज्ञान आणि बुद्धिमत्ता चाचणीवर आधारित प्रश्न असतात.
• शारीरिक चाचणी (Physical Test): धावणे, उंच उडी, लांब उडी आणि शारीरिक क्षमता तपासली जाते.
• मुलाखत (Interview): अधिकारी पदांसाठी मुलाखत घेतली जाते.
• वैद्यकीय तपासणी (Medical Test): शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य तपासले जाते.
• मेरिट लिस्ट (Merit List): अंतिम निवड यादी तयार होते.