मला माझे गाव हागणदारी मुक्त बनवायचे असल्यास काय करायला हवे?

Question

1 उत्तर

1 answers

उत्तर रोबोट · Accepted Answer · उत्तर लिहिले · 16/3/2025

तुमचे गाव हागणदारी मुक्त (Open Defecation Free - ODF) बनवण्यासाठी तुम्ही खालील उपाययोजना करू शकता:

1. जनजागृती आणि मानसिकता बदलणे:

घोषणा व माहिती: हागणदारीमुळे होणारे रोग आणि त्याचे दुष्परिणाम याबद्दल लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करा.
प्रभातफेरी: गावात प्रभातफेरी काढून लोकांना उघड्यावर शौच न करण्याचे महत्त्व पटवून सांगा.
नुक्कड नाटकं: मनोरंजक नाटकांद्वारे लोकांना शौचालयाचा वापर करण्याचे फायदे सांगा.
ग्रामसभा: ग्रामसभेत हा विषय मांडा आणि लोकांचे मत जाणून घ्या.

2. शौचालयांची उपलब्धता:

शौचालय बांधकाम: ज्यांच्याकडे शौचालय नाही, त्यांना शौचालय बांधण्यासाठी प्रोत्साहित करा. सरकारी योजनांची माहिती द्या.
आर्थिक मदत: शौचालय बांधकामासाठी सरकारकडून मिळणाऱ्या आर्थिक मदतीबद्दल माहिती द्या. स्वच्छ भारत मिशन या योजनेअंतर्गत वैयक्तिक शौचालयांसाठी आर्थिक साहाय्य दिले जाते.
सामुदायिक शौचालय: सार्वजनिक ठिकाणी सामुदायिक शौचालये बांधा. त्यांची नियमित स्वच्छता ठेवा.

3. शासकीय योजनांचा वापर:

स्वच्छ भारत मिशन: या योजनेअंतर्गत हागणदारी मुक्त गाव बनवण्यासाठी सरकारकडून मदत मिळते.
ग्रामपंचायत विकास आराखडा: ग्रामपंचायतीच्या विकास आराखड्यात हागणदारी मुक्ती कार्यक्रमाचा समावेश करा.

4. अंमलबजावणी आणि देखरेख:

समिती स्थापन करा: गावात एक स्वच्छता समिती स्थापन करा. त्यात गावातील सदस्य, शिक्षक, आरोग्य सेवक आणि ग्रामसेवक यांचा समावेश असावा.
नियंत्रण: उघड्यावर शौच करणाऱ्यांवर नजर ठेवा आणि त्यांना समजावून सांगा.
दंड: जे लोक उघड्यावर शौच करतात, त्यांच्यावर दंड आकारा (ग्रामपंचायतीच्या नियमानुसार).

5. पाणी व्यवस्थापन:

पाण्याची उपलब्धता: शौचालयांसाठी पाण्याची सोय करा. पाण्याची टाकी (water tank) आणि पाइपलाइनची व्यवस्था करा.
सांडपाणी व्यवस्थापन: सांडपाण्याची योग्य विल्हेवाट लावा. त्यासाठी सोख्ता खड्डा (soak pit) तयार करा.

6. नियमित स्वच्छता:

हे सर्व उपाय एकत्रितपणे केल्यास तुमचे गाव निश्चितच हागणदारी मुक्त होऊ शकते.