
वाचन
वाचनाबद्दल लोकांमध्ये अनेक गैरसमज आहेत, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत:
- वाचन म्हणजे फक्त मनोरंजन: काही लोकांचा असा समज असतो की वाचन हे फक्त मनोरंजनाचे साधन आहे. त्यामुळे ते ज्ञान आणि माहिती मिळवण्यासाठी वाचनाकडे दुर्लक्ष करतात.
- वाचनाने वेळ वाया जातो: काही लोकांना वाटते की वाचन करणे म्हणजे वेळेचा अपव्यय आहे, त्याऐवजी ते इतर कामे करणे अधिक पसंत करतात.
- वाचनासाठी विशिष्ट वयाची अट: वाचन हे फक्त लहान मुलांसाठी किंवा विद्यार्थ्यांसाठीच असते, असा समज काही लोकांमध्ये असतो.
- सर्वांना वाचनाची आवड नसते: काही लोकांचा असा विश्वास आहे की वाचन ही आवड प्रत्येकाला नसते.
- पुस्तके खूप महाग असतात: पुस्तके खरेदी करणे खर्चिक असते त्यामुळे वाचन करणे शक्य नाही, असा गैरसमज काही लोकांमध्ये असतो. मात्र, आता अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत जसे की लायब्ररी, ई-बुक्स आणि सेकंड-हँड पुस्तके.
- वाचनामुळे डोळे खराब होतात: जास्त वाचन केल्याने डोळ्यांवर ताण येतो आणि डोळे खराब होतात, असा समज असतो. योग्य प्रकाश आणि योग्य अंतरावर वाचल्यास डोळ्यांवर ताण येत नाही.
हे काही सामान्य गैरसमज आहेत जे वाचनाबद्दल लोकांमध्ये आढळतात. वाचन हे ज्ञान, मनोरंजन आणि वैयक्तिक विकासासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
वाचनाच्या छंदाबद्दल लोकांमध्ये अनेक गैरसमज आहेत, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे:
- वाचन हे फक्त विद्यार्थ्यांसाठी आहे: वाचन हे केवळ शालेय किंवा महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठीच उपयुक्त आहे, असा एक गैरसमज आहे.
- वाचन म्हणजे वेळ वाया घालवणे: काही लोकांना वाटते की वाचन करणे म्हणजे वेळेचा अपव्यय आहे, त्याऐवजी अधिक 'उत्पादक' कामे करावी.
- वाचन कंटाळवाणे असते:Action आणि thrills आवडणाऱ्या लोकांना वाचन कंटाळवाणे वाटते.
- वाचनाने डोळे खराब होतात: सतत वाचन केल्याने डोळ्यांवर ताण येतो आणि दृष्टी कमजोर होते, असा एक समज आहे.
- सर्वांसाठी वाचनाचे साहित्य सारखेच असते: एखाद्या व्यक्तीला जे वाचायला आवडते, तेच दुसर्या व्यक्तीला आवडेल असे नाही.
- वाचनामुळे सामाजिक संबंध कमी होतात: वाचनात जास्त वेळ घालवल्याने लोक कुटुंबापासून आणि मित्रांपासून दूर होतात, असा समज आहे.
हे सर्व गैरसमज आहेत. वाचन एक अत्यंत फायदेशीर आणि आनंददायी छंद आहे. हे ज्ञान वाढवते, मनोरंजन करते आणि मानसिक शांती देते.
- ज्ञान आणि माहिती: पुस्तके विविध विषयांवर माहिती देतात. त्यामुळे जगाला अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत होते.
- विचार क्षमता: पुस्तके वाचल्याने आपली विचार करण्याची क्षमता वाढते. नवीन कल्पना आणि दृष्टिकोन मिळतात.
- भाषा कौशल्ये: वाचनामुळे भाषेवर प्रभुत्व येते. शब्दसंग्रह वाढतो आणि व्याकरण सुधारते.
- संवेदना: पुस्तके आपल्याला इतरांच्या भावना आणि अनुभवांशी जोडतात, ज्यामुळे आपल्यात सहानुभूती आणि समजूतदारपणा वाढतो.
- मनोरंजन आणि आराम: पुस्तके वाचणे एक आनंददायी अनुभव असतो, ज्यामुळे तणाव कमी होतो आणि मन शांत होते.
वाचनाचे विविध प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:
- सस्वर वाचन: मोठ्याने वाचणे, ज्यात आवाज स्पष्ट असतो.
- मौन वाचन: मनातल्या मनात वाचणे, ज्यात आवाज येत नाही.
- द्रुत वाचन: कमी वेळात जास्तीत जास्त माहिती वाचणे.
- सखोल वाचन: हळू वाचणे आणि प्रत्येक शब्दाचा अर्थ समजून घेणे.
- समूह वाचन: अनेक लोक मिळून वाचणे.
सघन वाचनाची काही उद्दिष्ट्ये:
- विषयाची सखोल माहिती मिळवणे.
- लेखकाचा दृष्टिकोन आणि युक्तिवाद समजून घेणे.
- महत्त्वाचे तपशील लक्षात ठेवणे.
- Critical thinking ( Critical thinking ) कौशल्ये विकसित करणे.
सघन वाचनाच्या पायऱ्या:
- उद्देश निश्चित करणे: वाचनाचा उद्देश काय आहे ते ठरवणे.
- निवड करणे: वाचण्यासाठी योग्य मजकूर निवडणे.
- लक्षपूर्वक वाचन: मजकूर लक्षपूर्वक वाचणे आणि महत्त्वाचे मुद्दे अधोरेखित करणे.
- विश्लेषण: वाचलेल्या भागाचे विश्लेषण करणे, नोट्स काढणे आणि सारांश तयार करणे.
- पुनरावलोकन: आपल्या ज्ञानात भर घालण्यासाठी उताऱ्याचे पुनरावलोकन करणे.
सघन वाचनामुळे आकलन क्षमता वाढते आणि विषयाची चांगली समज येते.
अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त स्रोत:
- आवड निर्माण होते: विविध विषयांवरील पुस्तके वाचल्याने वाचनाची आवड वाढते.
- आकलन सुधारते: मोठ्या प्रमाणात वाचन केल्याने आकलन क्षमता सुधारते.
- शब्दसंग्रह वाढतो: नवीन शब्द आणि वाक्यरचना शिकायला मिळतात.
- भाषिक कौशल्ये विकसित होतात: भाषा अधिक प्रभावीपणे वापरण्याची क्षमता येते.
- ज्ञान आणि माहिती मिळते: विविध विषयांवर माहिती उपलब्ध होते.
विचार वाचन, ज्याला 'माइंड रीडिंग' किंवा 'टेलीपॅथी' देखील म्हणतात, म्हणजे एखाद्या व्यक्तीच्या मनातले विचार किंवा भावना थेटपणे जाणण्याची क्षमता.
हे कसे काम करते:
- टेलीपॅथी: ह्यामध्ये एका व्यक्तीच्या मनातले विचार दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत कोणत्याहीknown शारीरिक माध्यमातून पोहोचतात.
- वैज्ञानिक दृष्टिकोन: विज्ञानानुसार, विचार वाचन ही गोष्ट सिद्ध झालेली नाही. मानवी मेंदूतील विचार आणि भावना अत्यंत गुंतागुंतीच्या रासायनिक आणि विद्युत प्रक्रिया आहेत, ज्या थेटपणे दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत पोहोचवणे शक्य नाही.
गैरसमज:
- अनेकदा जादूगार किंवा काही मनोरंजक कार्यक्रम करणारे लोक विचार वाचण्याचा दावा करतात, पण ते केवळ त्यांचे कौशल्य आणि काही युक्त्या वापरून लोकांचे लक्ष वेधून घेतात.
- वैज्ञानिक दृष्ट्या विचार वाचन अजूनही एक काल्पनिक गोष्ट आहे.
निष्कर्ष:
सध्या तरी विचार वाचन हे केवळ कल्पना आणि मनोरंजनाचा भाग आहे. विज्ञानाने याला दुजोरा दिलेला नाही.