उत्पादन नियोजन
0
Answer link
उत्पादन संस्था (Manufacturing organization) उत्पादनासंबंधी अनेक व्यावसायिक निर्णय घेते. हे निर्णय संस्थेच्या ध्येयांनुसार (Goals) आणि बाजारातील मागणीनुसार (Market demand) बदलू शकतात. खाली काही महत्त्वाचे निर्णय दिले आहेत:
उत्पादन नियोजन (Production Planning):
- उत्पादनाचे प्रमाण ठरवणे (Determining production volume): किती वस्तूंचे उत्पादन करायचे आहे हे ठरवणे.
- उत्पादनाची वेळ निश्चित करणे (Setting production timeline): उत्पादन कधी सुरू करायचे आणि कधी पूर्ण करायचे हे ठरवणे.
- उत्पादन खर्च आणि अंदाजपत्रक तयार करणे (Creating production cost and budget): उत्पादनासाठी किती खर्च येईल याचा अंदाज लावणे.
उत्पादन प्रक्रिया निवडणे (Selecting Production Process):
- उत्पादनासाठी योग्य प्रक्रिया निवडणे (Choosing the right process): कोणत्या पद्धतीने उत्पादन करायचे (उदाहरणार्थ: mass production, batch production).
- तंत्रज्ञानाचा वापर (Use of technology): आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करणे जेणेकरून उत्पादन अधिक कार्यक्षम होईल.
गुणवत्ता नियंत्रण (Quality Control):
- गुणवत्ता मानके निश्चित करणे (Setting quality standards): उत्पादनामध्ये कोणत्या दर्जाचे (Quality) पालन केले जाईल हे ठरवणे.
- गुणवत्ता तपासणीची प्रक्रिया (Quality inspection process): उत्पादनादरम्यान नियमित तपासणी करणे.
साधनसामग्री व्यवस्थापन (Material Management):
- कच्चा माल खरेदी करणे (Purchasing raw materials): आवश्यक कच्चा माल योग्य वेळी खरेदी करणे.
- साठा व्यवस्थापन (Inventory management): तयार वस्तूंचा आणि कच्च्या मालाचा साठा व्यवस्थित ठेवणे.
मनुष्यबळ व्यवस्थापन (Human Resource Management):
- कामगारांची भरती आणि प्रशिक्षण (Recruitment and training of workers): कुशल कामगारांची भरती करणे आणि त्यांना प्रशिक्षण देणे.
- मनुष्यबळाचे व्यवस्थापन (Managing manpower): मनुष्यबळाचा योग्य वापर करणे.
उत्पादन खर्च नियंत्रण (Production Cost Control):
- खर्च कमी करण्याचे मार्ग शोधणे (Finding ways to reduce costs): उत्पादन खर्च कमी करण्यासाठी उपाययोजना करणे.
- उत्पादकतेत सुधारणा करणे (Improving productivity): कमी खर्चात जास्त उत्पादन घेणे.
धोरणात्मक निर्णय (Strategic Decisions):
- नवीन उत्पादने विकसित करणे (Developing new products): बाजारातील मागणीनुसार नवीन उत्पादने तयार करणे.
- उत्पादन क्षमता वाढवणे (Increasing production capacity): मागणी वाढल्यास उत्पादन क्षमता वाढवणे.