पर्यावरणीय घटक

पर्यावरण म्हणजे आपल्या सभोवतालची परिस्थिती. यात सजीव आणि निर्जीव घटकांचा समावेश होतो. हे घटक एकमेकांवर सतत परिणाम करत असतात.

पर्यावरणाचे घटक: पर्यावरणाचे मुख्यत्वे दोन घटक आहेत:

1. जैविक घटक (Biotic Components): यात सर्व सजीव वस्तूंचा समावेश होतो. जसे की प्राणी, वनस्पती, सूक्ष्मजंतू आणि मानव.
2. अजैविक घटक (Abiotic Components): यात निर्जीव वस्तूंचा समावेश होतो. जसे की हवा, पाणी, जमीन, खनिजे, तापमान आणि प्रकाश.

या घटकांचे अधिक स्पष्टीकरण खालीलप्रमाणे आहे:

• हवा: हवा हा एक महत्त्वाचा अजैविक घटक आहे. वातावरणातील ऑक्सिजन, नायट्रोजन, कार्बन डायऑक्साइड आणि इतर वायू सजीवांसाठी आवश्यक आहेत.
• पाणी: पृथ्वीवरील जीवनासाठी पाणी अत्यंत आवश्यक आहे. नद्या, तलाव, समुद्र आणि जमिनीतील पाणी असे पाण्याचे विविध स्रोत आहेत.
• जमीन: जमीन हा पर्यावरणाचा आधार आहे. वनस्पती जमिनीतून पोषक तत्वे शोषून घेतात. जमिनीमध्ये खनिजे आणि सेंद्रिय पदार्थ असतात.
• वनस्पती: वनस्पती प्रकाशसंश्लेषण (Photosynthesis) क्रियेद्वारे अन्न तयार करतात आणि ऑक्सिजन उत्सर्जित करतात. ते पर्यावरणातील महत्त्वाचे जैविक घटक आहेत.
• प्राणी: प्राणी अन्नासाठी वनस्पती आणि इतर प्राण्यांवर अवलंबून असतात. ते पर्यावरणाचा समतोल राखण्यास मदत करतात.
• सूक्ष्मजंतू: सूक्ष्मजंतू जसे की जीवाणू आणि बुरशी, हे मृत वनस्पती आणि प्राण्यांचे अवशेष विघटित करतात आणि पोषक तत्वे जमिनीत परत पाठवतात.

अशा प्रकारे, जैविक आणि अजैविक घटक एकत्रितपणे पर्यावरणाचा समतोल राखतात.