
लेखा software
जमाखर्चाच्या हिशोबासाठी अनेक पुस्तके व सॉफ्टवेअर्स उपलब्ध आहेत, ज्यात संगणकाचा उपयोग केला जातो. काही प्रमुख पुस्तके आणि सॉफ्टवेअर्स खालीलप्रमाणे:
पुस्तके (Books):
- ॲडव्हान्स्ड अकाउंटिंग (Advanced Accounting):
ज्या विद्यार्थ्यांना अकाउंटिंगची मूलभूत माहिती आहे, त्यांच्यासाठी हे पुस्तक उपयुक्त आहे.
- कॉस्ट अकाउंटिंग (Cost Accounting):
उत्पादन खर्चाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी हे पुस्तक उपयुक्त आहे.
- टॅक्स अकाउंटिंग (Tax Accounting):
करांसंबंधित हिशोब ठेवण्यासाठी हे पुस्तक उपयुक्त आहे.
सॉफ्टवेअर्स (Software):
- टॅली (Tally):
भारतातील सर्वात लोकप्रिय अकाउंटिंग सॉफ्टवेअरपैकी एक. हे लहान आणि मोठ्या व्यवसायांसाठी उपयुक्त आहे.
- क्विकबुक्स (QuickBooks):
लहान व्यवसायांसाठी हे सॉफ्टवेअर उत्तम आहे. यात बिलिंग, पेरोल आणि इन्व्हेंटरी व्यवस्थापनाची सुविधा आहे.
- झोहो बुक्स (Zoho Books):
हे ऑनलाइन अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर आहे. हे वापरण्यास सोपे आहे आणि यात अनेक उपयोगी फीचर्स आहेत.
- मार्ग ईआरपी (Marg ERP):
हे इन्व्हेंटरी आणि अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर आहे. हे विशेषतः रिटेल आणि फार्मा व्यवसायासाठी तयार केले गेले आहे.
जमा-खर्चाच्या हिशोबासाठी अनेक पुस्तके वापरली जातात, आणि त्या कामांसाठी संगणक प्रणालीचा उपयोग करणे आता सामान्य झाले आहे. काही प्रमुख पुस्तके आणि त्यांच्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या संगणकीय प्रणाली खालीलप्रमाणे:
1. रोकड पुस्तक (Cash Book):
- उपयोग: दैनंदिन जमा आणि खर्चाचा तपशील ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- एक्सेल (Excel): साधे आणि लहान व्यवसायांसाठी उपयुक्त.
- टॅली (Tally): मोठे व्यवसाय आणि अधिकृत नोंदी ठेवण्यासाठी.
- क्विकबुक्स (QuickBooks): लहान आणि मध्यम आकाराच्या व्यवसायांसाठी क्लाउड-आधारित सोल्यूशन.
2. खरेदी पुस्तक (Purchase Book):
- उपयोग: खरेदी केलेल्या वस्तू आणि सेवांची नोंद ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- ईआरपी (ERP) सॉफ्टवेअर: SAP, Oracle सारख्या मोठ्या प्रणालींमध्ये खरेदी व्यवस्थापनाचा भाग म्हणून वापर.
- Zoho Inventory: लहान व्यवसायांसाठी खरेदी आणि स्टॉक व्यवस्थापनासाठी.
3. विक्री पुस्तक (Sales Book):
- उपयोग: केलेल्या विक्रीची नोंद ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- पॉइंट ऑफ सेल (POS) सिस्टम: दुकाने आणि किरकोळ विक्रीसाठी.
- CRM (Customer Relationship Management) सॉफ्टवेअर: विक्री व्यवस्थापनासाठी, उदा. Salesforce.
4. बँक खाते पुस्तक (Bank Book):
- उपयोग: बँकेतील जमा आणि खर्चाचा हिशोब ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- ऑनलाईन बँकिंग सॉफ्टवेअर: बँकेच्या वेबसाइट आणि ॲप्सद्वारे थेट माहिती मिळवणे.
- अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर: टॅली, क्विकबुक्समध्ये बँक स्टेटमेंट इम्पोर्ट करून नोंदी जुळवणे.
5. जर्नल (Journal):
- उपयोग: सर्व आर्थिक व्यवहारांची प्राथमिक नोंद ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर: टॅली, झोहो बुक्स (Zoho Books) मध्ये स्वयंचलित जर्नल एंट्री करणे.
6. खाते वही (Ledger):
- उपयोग: प्रत्येक खात्याचा स्वतंत्र हिशोब ठेवण्यासाठी.
- संगणकीय उपयोग:
- अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर: सर्व लेजर खाती तयार करणे आणि व्यवस्थापित करणे सोपे होते.
जमा-खर्चाच्या पुस्तकांसाठी संगणकाचा उपयोग अनेक प्रकारे केला जातो. काही प्रमुख पुस्तके आणि कामांसाठी खालीलप्रमाणे उपयोग होतो:
1. खाते वही (Ledger):
- जमा आणि खर्च नोंदी: संगणकामुळे प्रत्येक जमा आणि खर्चाची नोंद अचूकपणे करता येते.
- शोधणे सोपे: विशिष्ट माहिती शोधणे सोपे होते.
- उदाहरण: Tally, SAP यांसारख्या सॉफ्टवेअरमध्ये खाते वही तयार करणे सोपे होते.
2. रोख पुस्तक (Cash Book):
- दैनंदिन नोंदी: दिवसाचे जमा आणि खर्च व्यवस्थित नोंदवता येतात.
- स्वयंचलित गणना: एकूण जमा आणि खर्च यांची बेरीज आपोआप होते.
- उदाहरण: MS Excel मध्ये रोख पुस्तक तयार करता येते.
3. बँक विवरण (Bank Reconciliation):
- जुळवणी: बँक स्टेटमेंट आणि आपल्या पुस्तकातील नोंदी जुळवण्यास मदत करते.
- त्रुटी शोधणे: काही त्रुटी असल्यास त्या लवकर शोधता येतात.
- उदाहरण: अनेक अकाउंटिंग सॉफ्टवेअरमध्ये हे फीचर उपलब्ध असते.
4. स्टॉक नोंद (Stock Register):
- साठा व्यवस्थापन: किती माल आहे आणि किती विकला गेला याची माहिती ठेवता येते.
- अहवाल: मालाच्या साठ्याचा अहवाल तयार करणे सोपे होते.
- उदाहरण: Inventory management software वापरले जातात.
5. वेतन पत्रक (Payroll):
- कर्मचाऱ्यांचे वेतन: प्रत्येक कर्मचाऱ्याच्या वेतनाची नोंद ठेवता येते.
- कटौती: आयकर आणि इतर कपात व्यवस्थित दर्शवता येतात.
- उदाहरण: GreytHR, Saral PayPack हे सॉफ्टवेअर वापरले जातात.
ॲप्स आणि सॉफ्टवेअर: आजकाल अनेक प्रकारचे अकाउंटिंग सॉफ्टवेअर उपलब्ध आहेत, जे जमा-खर्चाचे व्यवस्थापन सोपे करतात.
- Tally Tallysolutions.com
- SAP SAP.com
- MS Excel Microsoft.com