धूप
0
Answer link
विदारण म्हणजे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील खडक, माती आणि खनिजे तुटून फुटून लहान तुकडे होणे किंवा त्यांचे विघटन होणे.
विदारणाचे मुख्य प्रकार:
- भौतिक विदारण: यांत्रिक क्रियेमुळे खडक तुटतात. तापमान बदल, पाण्याची क्रिया, दाब बदलणे, आणि जैविक क्रिया (झाडे आणि प्राणी) यांचा यात समावेश होतो.
- रासायनिक विदारण: रासायनिक अभिक्रियांद्वारे खनिजांची रचना बदलते. ऑक्सिडेशन (oxidation), हायड्रोलिसिस (hydrolysis), आणि कार्बोनेशन (carbonation) यांसारख्या प्रक्रिया यात समाविष्ट आहेत.
- जैविक विदारण: जैविक घटकांमुळे (झाडे, प्राणी, सूक्ष्मजंतू) खडक आणि मातीचे विघटन होते.
विदारणामुळे भूपृष्ठावरील लँडस्केप (landscape) बदलतात आणि नवीन मृदा तयार होण्यास मदत होते.
1
Answer link
झीज होण्याच्या प्रक्रियेचा परिणाम म्हणजे त्या पदार्थाच्या, पृष्ठभागाच्या किंवा संरचनेच्या हळूहळू कमी होण्याची किंवा नष्ट होण्याची प्रक्रिया. याचे विविध परिणाम असू शकतात:
1. भौतिक परिणाम – पदार्थाचे स्वरूप, जाडी किंवा ताकद कमी होते. उदा. लोखंड गंजल्यामुळे कमजोर होणे.
2. पर्यावरणीय परिणाम – मातीच्या धूपेमुळे जमिनीची सुपीकता कमी होते.
3. औद्योगिक परिणाम – यांत्रिक उपकरणांमध्ये घर्षणामुळे कार्यक्षमता कमी होते आणि देखभालीचा खर्च वाढतो.
4. आरोग्यावर परिणाम – हाडे झिजल्याने संधिवात किंवा ऑस्टिओपोरोसिससारखे आजार होऊ शकतात.
झीज होण्याची प्रक्रिया नियंत्रित करण्यासाठी विविध उपाय करता येतात, जसे की संरक्षणात्मक कोटिंग, योग्य देखभाल आणि योग्य साहित्याचा वापर.
0
Answer link
होय, वनस्पतींच्या मुळांमुळे विदारण होते.
वनस्पतींची मुळे जमिनीत खोलवर रुजतात आणि वाढतात, त्यामुळे खालील प्रकारे विदारण होते:
- भौतिक विदारण: मुळे जमिनीत वाढताना माती आणि खडक यांच्यामध्ये दाब निर्माण करतात. या दाबामुळे खडक आणि माती कमजोर होतात आणि कालांतराने त्यांचे तुकडे पडतात.
- रासायनिक विदारण: वनस्पतींच्या मुळांमधून काही रासायनिक पदार्थ स्त्रावतात. हे रासायनिक पदार्थ खडक आणि मातीतील खनिजांशी अभिक्रिया करतात, ज्यामुळे त्यांचे विघटन होते. उदाहरणार्थ, काही वनस्पतींची मुळे कार्बन डायऑक्साइड (Carbon Dioxide) उत्सर्जित करतात, जो पाण्यात मिसळून कार्बनिक आम्ल (Carbonic acid) तयार करतो. हे आम्ल खडक विरघळण्यास मदत करते.
- जैविक विदारण: मुळे वाळलेल्या पालापाचोळ्याचे आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करतात. या प्रक्रियेतून तयार झालेले आम्ल आणि इतर रासायनिक पदार्थ माती आणि खडक यांच्यातील रासायनिक क्रिया वाढवतात, ज्यामुळे विदारण अधिक जलद होते.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील स्रोत पाहू शकता:
- महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक निर्मिती व अभ्यासक्रम संशोधन मंडळ, भूगोल इयत्ता सहावी पाठ्यपुस्तक:https://ebalbharati.in/main/pdf/std6/Geography-TM.pdf
या प्रश्नाचे उत्तर अद्याप लिहिलेले नाही