शैक्षणिक साधने

इयत्ता पाचवीच्या विद्यार्थ्यांसाठी 35 मिनिटांची तासिका तयार करताना उपयुक्त ऑनलाइन स्रोत खालीलप्रमाणे:

• दीक्षा ॲप (DIKSHA App): हे ॲप शालेय शिक्षणासाठी उपयुक्त आहे. यावर शैक्षणिक व्हिडिओ, अभ्यासक्रम आणिInteractive साहित्य उपलब्ध आहे. हे ॲप NCERT आणि SCERT द्वारे प्रमाणित आहे.
  दीक्षा ॲप (DIKSHA App)
• खान अकादमी (Khan Academy): या वेबसाइटवर गणित, विज्ञान आणि इतर विषयांवर आधारित शैक्षणिक व्हिडिओ उपलब्ध आहेत. हे विद्यार्थ्यांना संकल्पना सोप्या पद्धतीने समजून घेण्यास मदत करतात.
  खान अकादमी (Khan Academy)
• महाराष्ट्र राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद (MSCERT): MSCERT च्या वेबसाइटवर इयत्ता पाचवीच्या अभ्यासक्रमावर आधारित पुस्तके आणि इतर शैक्षणिक साहित्य उपलब्ध आहे.
  महाराष्ट्र राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद (MSCERT)
• युट्यूब (YouTube): युट्यूबवर अनेक शैक्षणिक चॅनेल उपलब्ध आहेत जे इयत्ता पाचवीच्या विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त शैक्षणिक व्हिडिओ पुरवतात.

या स्रोतांचा वापर करून, आपण आपल्या गरजेनुसार आणि विद्यार्थ्यांच्या आवडीनुसार 35 मिनिटांची तासिका तयार करू शकता.

35 मिनिटांची तासिका तयार करण्यासाठी तुम्ही खालील ऑनलाइन स्त्रोतांचा वापर करू शकता: NCERT (राष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद): NCERT च्या वेबसाइटवर तुम्हाला इयत्तानुसार अभ्यासक्रम आणि शैक्षणिक साहित्य मिळेल. याचा उपयोग तुम्ही तुमच्या तासिकेची योजना बनवण्यासाठी करू शकता. उदाहरण: NCERT Textbooks ( https://ncert.nic.in/textbook.php ) DIKSHA Platform (दीक्षा प्लॅटफॉर्म): हे मानव संसाधन विकास मंत्रालय (MHRD) द्वारे सुरू करण्यात आलेले एक राष्ट्रीय डिजिटल पायाभूत सुविधा आहे. यावर शिक्षक आणि विद्यार्थी दोघांसाठीही उपयुक्त शैक्षणिक साहित्य उपलब्ध आहे. उदाहरण: DIKSHA Platform ( https://diksha.gov.in/ ) Khan Academy (खान अकादमी): खान अकादमी हे विनामूल्य ऑनलाइन शिक्षण व्यासपीठ आहे. यावर गणित, विज्ञान, अर्थशास्त्र आणि कला यांसारख्या विषयांवर उत्कृष्ट शैक्षणिक व्हिडिओ आणि अभ्यास साहित्य उपलब्ध आहे. उदाहरण: Khan Academy ( https://www.khanacademy.org/ ) Maharashtra State Bureau of Textbook Production & Curriculum Research (बालभारती): महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक निर्मिती व अभ्यासक्रम संशोधन मंडळ, बालभारती यांच्या वेबसाइटवर तुम्हाला पाठ्यपुस्तके आणि अन्य शैक्षणिक साहित्य मिळेल. उदाहरण: बालभारती ( https://ebalbharati.in/ ) YouTube: YouTube वर अनेक शैक्षणिक चॅनेल उपलब्ध आहेत, जे विविध विषयांवर माहितीपूर्ण व्हिडिओ देतात. तुम्ही तुमच्या विषयानुसार योग्य चॅनेल निवडू शकता. उदाहरण: काही लोकप्रिय शैक्षणिक YouTube चॅनेल (उदा. Physics Wallah, Vedantu) Google Scholar: Google Scholar हे शैक्षणिक साहित्य शोधण्यासाठी एक उत्तम साधन आहे. यावर तुम्हाला शोध निबंध, लेख आणि इतर शैक्षणिक प्रकाशने मिळतील, जे तुमच्या तासिकेसाठी उपयुक्त ठरू शकतात. उदाहरण: Google Scholar ( https://scholar.google.com/ ) TED-Ed: TED-Ed हे TED चे शैक्षणिक शाखा आहे. यावर तुम्हाला विविध विषयांवर लहान आणि माहितीपूर्ण व्हिडिओ मिळतील, जे विद्यार्थ्यांना शिकवण्यासाठी उपयुक्त आहेत. उदाहरण: TED-Ed ( https://ed.ted.com/ ) विशिष्ट विषय वेबसाइट्स: तुमच्या विषयानुसार अनेक विशेष वेबसाइट्स उपलब्ध आहेत, ज्या त्या विषयातील सखोल माहिती देतात. उदाहरणार्थ, विज्ञानासाठी 'ScienceDirect' किंवा गणितासाठी 'MathWorld'. या स्रोतांचा वापर करून, तुम्ही 35 मिनिटांची प्रभावी तासिका तयार करू शकता.

शैक्षणिक संकेतस्थळे:

• खान अकादमी (Khan Academy): गणित, विज्ञान, अर्थशास्त्र, कला आणि मानविकी यांसारख्या विषयांवर विनामूल्य शिक्षण संसाधने उपलब्ध आहेत.
• दीक्षा (DIKSHA): हे मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाने सुरू केलेले राष्ट्रीय शैक्षणिक तंत्रज्ञान मंच आहे. यावर शालेय शिक्षणासाठी अभ्यासक्रम-आधारित सामग्री उपलब्ध आहे.
• एनसीईआरटी (NCERT): एनसीईआरटीच्या संकेतस्थळावर शालेय पुस्तके आणि इतर शैक्षणिक साहित्य मिळू शकते.

व्हिडिओ प्लॅटफॉर्म:

• युट्युब (YouTube): युट्युबवर शैक्षणिक व्हिडिओ भरपूर प्रमाणात उपलब्ध आहेत. विविध विषयांवर शिक्षकांसाठी मार्गदर्शनपर व्हिडिओ मिळू शकतात.
• स्वयं (SWAYAM): भारत सरकारच्या मानव संसाधन विकास मंत्रालयाने सुरू केलेले हे प्लॅटफॉर्म आहे. यावर विविध विषयांवरील अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत.

इतर उपयुक्त स्रोत:

• गुगल स्कॉलर (Google Scholar): शैक्षणिक लेख आणि शोधनिबंधांसाठी हे उपयुक्त आहे.
• लाइव्ह वर्कशीट्स (Live Worksheets): या वेबसाइटवर इंटरएक्टिव्ह वर्कशीट्स (Interactive worksheets) तयार करता येतात.

35 मिनिटांची तासिका तयार करण्यासाठी तुम्ही खालील ऑनलाइन स्रोतांचा वापर करू शकता:

1. YouTube: YouTube वर अनेक शैक्षणिक व्हिडिओ उपलब्ध आहेत. तुम्ही तुमच्या विषयानुसार व्हिडिओ शोधू शकता आणि ते विद्यार्थ्यांना दाखवू शकता.

   उदाहरण: गणिताच्या तासिकेसाठी तुम्ही अपूर्णांकांवरील (Fractions) व्हिडिओ शोधू शकता.

   YouTube

2. Khan Academy: खान अकादमी हे एक उत्तम शैक्षणिक संकेतस्थळ आहे. यावर गणित, विज्ञान, इतिहास अशा अनेक विषयांवर माहिती उपलब्ध आहे.

   उदाहरण: विज्ञानाच्या तासिकेसाठी तुम्ही मानवी शरीराविषयी माहिती घेऊ शकता.

   Khan Academy

3. TED-Ed: TED-Ed वर माहितीपूर्ण आणि मनोरंजक व्हिडिओ उपलब्ध आहेत, जे विद्यार्थ्यांना विषय अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत करतात.

   उदाहरण: इतिहासाच्या तासिकेसाठी तुम्ही एखाद्या ऐतिहासिक घटनेवरील व्हिडिओ पाहू शकता.

   TED-Ed

4. National Geographic Kids: लहान मुलांसाठी हे संकेतस्थळ खूपच उपयोगी आहे. यावर प्राणी, निसर्ग आणि जगाविषयी मनोरंजक माहिती दिली आहे.

   उदाहरण: भूगोलाच्या तासिकेसाठी तुम्ही जगातील विविध प्रदेशांविषयी माहिती देऊ शकता.

   National Geographic Kids

5. BrainPOP: BrainPOP मध्ये विविध विषयांवर कार्टूनच्या माध्यमातून माहिती दिली जाते, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना विषय सोप्या पद्धतीने समजतो.

   उदाहरण: विज्ञानाच्या तासिकेसाठी तुम्ही 'पेशी' (Cells) या विषयावरील कार्टून पाहू शकता.

   BrainPOP

व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग (Video Conferencing):

• Zoom: हे एक लोकप्रिय साधन आहे. यात स्क्रीन शेअरिंग (Screen Sharing), ब्रेकआउट रूम्स (Breakout Rooms) आणि चॅट (Chat) यांसारख्या सुविधा आहेत.
• Google Meet: हे गुगलच्या वापरकर्त्यांसाठी सोपे आहे. यात स्क्रीन शेअरिंग आणि लाईव्ह कॅप्शन (Live Caption) यांसारख्या सुविधा आहेत.
• Microsoft Teams: हे शिक्षण आणि व्यावसायिक वापरासाठी उपयुक्त आहे. यात टीम चॅट (Team Chat) आणि फाईल शेअरिंग (File Sharing) यांसारख्या सुविधा आहेत.

इंटरॅक्टिव्ह प्रेझेंटेशन (Interactive Presentation):

• Mentimeter: हे विद्यार्थ्यांना प्रश्न विचारण्यासाठी आणि त्यांची उत्तरे त्वरित मिळवण्यासाठी उपयुक्त आहे.
• Nearpod: या मध्ये व्हिडिओ (Video), क्विझ (Quiz) आणि इतर इंटरॅक्टिव्ह (Interactive) ऍक्टिव्हिटीज (Activities) समाविष्ट करता येतात.

व्हाईटबोर्ड (Whiteboard):

• Google Jamboard: हे एक ऑनलाइन व्हाईटबोर्ड आहे, ज्यावर शिक्षक आणि विद्यार्थी दोघांनाही लिहिता आणि चित्र काढता येतात.
• Microsoft Whiteboard: हे टीममधील सदस्यांना एकत्र काम करण्यासाठी उपयुक्त आहे.

इतर साधने:

• YouTube: तुम्ही शैक्षणिक व्हिडिओ (Educational Videos) दाखवू शकता.
• Online Quiz Platforms (ऑनलाइन क्विझ प्लॅटफॉर्म): Kahoot! किंवा Quizizz वापरून तुम्ही मनोरंजक क्विझ घेऊ शकता.

ॲप्स (Apps):

• Brainly
• BYJU'S
• Khan Academy

पस्तीस मिनिटांची तासिका तयार करण्यासाठी अनेक ऑनलाइन साधने उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे शिकवणे अधिक आकर्षक आणि प्रभावी होऊ शकते. काही उपयुक्त साधने खालीलप्रमाणे:

या साधनांचा वापर करून, तुम्ही तुमची तासिका अधिक मनोरंजक आणि माहितीपूर्ण बनवू शकता.