शालेय उपक्रम

बातमी १: जिल्हा परिषदेच्या शाळांना रंग देण्याची मोहीम

जिल्हा परिषदेच्या शाळांना CSR फंडातून (Corporate Social Responsibility) रंग देण्याची मोहीम सुरू करण्यात आली आहे. यामुळे शाळा अधिक आकर्षक होतील आणि मुलांमध्ये शाळेविषयी सकारात्मक भावना निर्माण होईल.

स्रोत: लोकमत

बातमी २: शाळा Improvement Program

रायगड जिल्ह्यातील शाळांमध्ये Roche कंपनीच्या माध्यमातून 'स्कूल डेव्हलपमेंट' (School Development) अंतर्गत शाळेला रंगकाम करण्यात आले.

स्रोत: Roche India CSR Booklet 2014-15

बातमी ३: शैक्षणिक संस्थेत रंगकाम

नाशिक जिल्ह्यातील एका शैक्षणिक संस्थेत सामाजिक बांधिलकी म्हणून रंगकाम करण्यात आले. यामुळे संस्थेच्या सौंदर्यात भर पडली आहे.

स्रोत: सकाळ

समता प्रतवारी निर्देशांकाची अंमलबजावणी: शाळाप्रमुखांसाठी 10 उपक्रम

1. जागरूकता निर्माण करणे:

   शिक्षक, विद्यार्थी, पालक आणि शालेय समिती सदस्य यांच्यामध्ये समता प्रतवारी निर्देशांकाच्या उद्देशांविषयी आणि फायद्यांविषयी जागरूकता निर्माण करा.

2. समता समितीची स्थापना:

   शाळेमध्ये समता समिती स्थापन करा. या समितीमध्ये शिक्षक, विद्यार्थी, पालक आणि शालेय समिती सदस्यांचा समावेश असावा.

3. सर्वेक्षण आणि डेटा संकलन:

   शाळेतील विद्यार्थ्यांची सामाजिक, आर्थिक आणि सांस्कृतिक पार्श्वभूमी, तसेच शिक्षणामध्ये येणाऱ्या अडचणी आणि गरजा यांसंबंधी माहिती गोळा करण्यासाठी सर्वेक्षण करा.

4. विश्लेषण आणि नियोजन:

   गोळा केलेल्या डेटाचे विश्लेषण करून शाळेतील विषमतेची कारणे ओळखा आणि समता वाढवण्यासाठी धोरणे आणि योजना तयार करा.

5. प्रशिक्षण आणि क्षमता निर्माण:

   शिक्षकांसाठी समता आणि समावेशक शिक्षणासंबंधी प्रशिक्षण आयोजित करा, जेणेकरून त्यांना विविध पार्श्वभूमीच्या विद्यार्थ्यांना प्रभावीपणे शिकवता येईल.

6. शैक्षणिक साहित्याची उपलब्धता:

   सर्व विद्यार्थ्यांना आवश्यक शैक्षणिक साहित्य (पुस्तके, गणवेश, लेखन साहित्य) उपलब्ध असल्याची खात्री करा. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ विद्यार्थ्यांना मदत करण्यासाठी विशेष योजना तयार करा.

7. शिकवण्याच्या पद्धतींमध्ये सुधारणा:

   अध्यापनाच्या पद्धतींमध्ये विविधता आणा. प्रत्येक विद्यार्थ्याला समजेल अशा पद्धतीने शिकवा. दृकश्राव्य (Audio-visual) माध्यमांचा वापर करा.

8. समुदाय सहभाग:

   स्थानिक समुदाय, सामाजिक संस्था आणि स्वयंसेवी संस्था यांच्या सहकार्याने शाळेत समता वाढवण्यासाठी उपक्रम राबवा.

9. नियमित मूल्यांकन आणि आढावा:

   समता प्रतवारी निर्देशांकाच्या अंमलबजावणीचा नियमित आढावा घ्या आणि आवश्यकतेनुसार सुधारणा करा.

10. पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्व:

    समता प्रतवारी निर्देशांकाच्या प्रगतीबाबत नियमितपणे माहिती सार्वजनिक करा आणि शालेय व्यवस्थापनाला जबाबदार धरा.

• शैक्षणिक उपक्रम:

  • अभ्यासवर्ग (Study sessions): विद्यार्थ्यांना त्यांच्या अभ्यासात मदत करण्यासाठी विशेष वर्ग घेतले जातात.
  • विज्ञान प्रदर्शन (Science exhibition): विद्यार्थ्यांमध्ये वैज्ञानिक दृष्टिकोन वाढवण्यासाठी विज्ञान प्रदर्शनाचे आयोजन केले जाते.
  • वादविवाद स्पर्धा (Debate competition): विद्यार्थ्यांमध्ये विचार व्यक्त करण्याची क्षमता वाढवण्यासाठी वादविवाद स्पर्धा आयोजित केल्या जातात.
  • सामान्य ज्ञान चाचणी (General knowledge test): विद्यार्थ्यांचे सामान्य ज्ञान तपासण्यासाठी चाचणी घेतली जाते.

• सांस्कृतिक उपक्रम:

  • annual day (वार्षिक दिवस): वर्षातून एकदा सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केला जातो, ज्यात विद्यार्थी विविध कला सादर करतात.
  • talent show (कला प्रदर्शन): विद्यार्थ्यांमधील कलागुणांना वाव देण्यासाठी talent show आयोजित केला जातो.
  • festival celebration (सण उत्सव): शाळेत विविध सण साजरे केले जातात, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना भारतीय संस्कृतीची माहिती मिळते.

• सामाजिक उपक्रम:

  • स्वच्छता अभियान (Cleanliness campaign): शाळेत आणि परिसरात स्वच्छता राखण्यासाठी स्वच्छता अभियान चालवले जाते.
  • वृक्षारोपण (Tree plantation): शाळेच्या परिसरात वृक्षारोपण केले जाते, ज्यामुळे पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यास मदत होते.
  • blood donation camp (रक्तदान शिबिर): विद्यार्थ्यांमध्ये सामाजिक जाणीव निर्माण करण्यासाठी रक्तदान शिबिराचे आयोजन केले जाते.

• क्रीडा उपक्रम:

  • sports day (क्रीडा दिवस): शालेय स्तरावर क्रीडा दिवस आयोजित केला जातो, ज्यात विद्यार्थी विविध खेळांमध्ये भाग घेतात.
  • inter-school sports competition (आंतरशालेय क्रीडा स्पर्धा): इतर शाळांसोबत क्रीडा स्पर्धा आयोजित केल्या जातात.
  • yoga camp (योग शिबिर): विद्यार्थ्यांसाठी योगाचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी योग शिबिरे आयोजित केली जातात.

Shala siddhi amal bajavanisathi shikshak shala mhanun 10 upakram khali pramane:

1. shaikshanik niyonjan (educational planning): shaikshanik varshachya suruvatila, shikshakani ekatra yeun varshabharachya pathyakramache aani shaikshanik udhishtyanche niyojan karave.
2. adhyapan shailit sudharana (improve teaching style): shikshakani navin adhyapan tantrancha vapar karava aani vidhyarthyanna adhik utsuk banavanyacha prayatna karava.
3. vidhyarthyansobat vyaktigat sampark (personal contact with students): shikshakani pratyek vidhyarthyashi vyaktigat sampark thevava, tyanchya adchanisamjun ghyavyat aani madad karavi.
4. shaleatil vatavaran sudharane (improve school environment): shikshakani shaleatil vatavaran adhik maitripurna aani protsahan denare banavanyacha prayatna karava.
5. palakanchi bhagidari (parental involvement): shikshakani palakanna shalechya karyakramat sakriy pane samil karun ghyave.
6. satat sudharana (continuous improvement): shikshakani satat swatahala sudharanyacha prayatna karava aani navin goshti shikavya.
7. samuhik kam (team work): shikshakani ekmekanna madad karavi aani samuhik pane kam karave.
8. adhunik tantradnyanacha vapar (use of modern technology): shikshakani adhyapanat adhuniktam tantradnyanacha vapar karava.
9. mulbhut suvidha sudharane (improve basic facilities): shikshakani shalet vidhyarthyansathi mulbhut suvidha uplabdh karavya.
10. shala vikas yojana (school development plan): shikshakani shala vikas yojana banavanyat aani ti karyanvit karnyat sakriy bhag ghyava.

he fakt kahi suchavlele upakram aahet, aani shikshak apalya shalechya garjanusar aanikhi upakram yoju shaktat.

उपक्रम:

1. स्वच्छता अभियान:

   उद्देश: शाळेच्या परिसराची स्वच्छता करणे आणि स्वच्छतेचे महत्त्व पटवून देणे.

   कृती: विद्यार्थ्यांनी शाळेच्या आवारात स्वच्छता मोहीम चालवावी. कचरा वर्गीकरण आणि व्यवस्थापन शिकून घ्यावे.

2. शैक्षणिक गुणवत्ता वाढवणे:

   उद्देश: विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक ज्ञानात वाढ करणे.

   कृती:

   • विशेष मार्गदर्शन वर्ग आयोजित करणे.
   • प्रश्नपेढी तयार करणे आणि विद्यार्थ्यांकडून सोडवून घेणे.
   • माजी विद्यार्थ्यांचे मार्गदर्शन स Programm आयोजित करणे.

3. कौशल्य विकास कार्यक्रम:

   उद्देश: विद्यार्थ्यांमध्ये कौशल्ये विकसित करणे, जेणेकरून ते भविष्यात उपयोगी ठरतील.

   कृती:

   • विविध कार्यशाळांचे (Workshop) आयोजन करणे.
   • व्यावसायिक मार्गदर्शन स Programm आयोजित करणे.
   • विद्यार्थ्यांसाठी इंटर्नशिप (Internship) आयोजित करणे.

4. सांस्कृतिक कार्यक्रम:

   उद्देश: विद्यार्थ्यांमधील कलागुणांना वाव देणे आणि सांस्कृतिक जागरूकता वाढवणे.

   कृती:

   • नाट्य, संगीत, नृत्य यांसारख्या स्पर्धा आयोजित करणे.
   • सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन करणे.
   • विविध कला प्रकारांचे प्रशिक्षण देणे.

5. पर्यावरण সচেতনता कार्यक्रम:

   उद्देश: विद्यार्थ्यांना पर्यावरणाचे महत्त्व पटवून देणे आणि त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी प्रवृत्त करणे.

   कृती:

   • वृक्षारोपण कार्यक्रम आयोजित करणे.
   • पर्यावरण रक्षण विषयांवर व्याख्याने आयोजित करणे.
   • प्लास्टिक बंदी मोहीम चालवणे.

हे काही उपक्रम आहेत जे 'शाळा सिद्धी' अंमलबजावणीसाठी दहावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त ठरू शकतात. आपल्या शाळेच्या गरजेनुसार यात बदल करता येऊ शकतात.

शिक्षकांनी / मुख्याध्यापकांनी शाळा सिद्धी प्रभावीपणे राबवण्यासाठी खालील उपक्रम हाती घ्यावेत:

1. शाळा सिद्धीची माहिती:

   सर्व शिक्षकांना शाळा सिद्धी काय आहे, तिची उद्दिष्ट्ये काय आहेत आणि ती शाळेसाठी किती महत्त्वाची आहे, याबद्दल माहिती द्या.

2. स्वयं-मूल्यांकन टीम तयार करणे:

   शिक्षकांची एक टीम तयार करा जी शाळेचे स्वयं-मूल्यांकन करेल. ह्या टीममध्ये वेगवेगळ्या विषयांचे शिक्षक असावेत.

3. डेटा जमा करणे:

   शाळेसंबंधी सर्व डेटा (उदा. विद्यार्थ्यांची संख्या, शिक्षकांची माहिती, परीक्षांचे निकाल) जमा करा.

4. मूल्यांकन करणे:

   जमा केलेल्या डेटाच्या आधारावर शाळेचे मूल्यांकन करा आणि सुधारणा आवश्यक असलेले क्षेत्र ओळखा.

5. सुधार योजना तयार करणे:

   सुधारणेसाठी एक योजना तयार करा, ज्यामध्ये उद्दिष्ट्ये, कृती योजना आणि वेळेची मर्यादा नमूद करा.

6. अंमलबजावणी:

   तयार केलेल्या योजनेनुसार सुधारणांची अंमलबजावणी करा.

7. प्रगतीचा आढावा:

   नियमितपणे प्रगतीचा आढावा घ्या आणि आवश्यक असल्यास योजनेत बदल करा.

8. शिक्षकांचे प्रशिक्षण:

   शिक्षकांसाठी वेळोवेळी प्रशिक्षण आयोजित करा, जेणेकरून त्यांना नवीन शिक्षण पद्धती आणि तंत्रज्ञान वापरता येतील.

9. पालकांचा सहभाग:

   शाळेच्या विकासामध्ये पालकांना सहभागी करा. त्यांच्यासाठी नियमित बैठका आयोजित करा आणि त्यांचे मत जाणून घ्या.

10. दस्तावेजीकरण:

    संपूर्ण प्रक्रियेचे व्यवस्थित Documentation करा. वेळोवेळी अहवाल तयार करा आणि नोंदी ठेवा.