वृद्ध आरोग्य

राष्ट्रीय आरोग्य अभियान (National Health Mission):

• हे अभियान विशेषतः ग्रामीण भागातील वृद्धांसाठी आरोग्य सेवा पुरवते.
• उप-केंद्र, प्राथमिक आरोग्य केंद्र (Primary Health Centre) आणि सामुदायिक आरोग्य केंद्र (Community Health Centre) स्तरावर सेवा उपलब्ध आहेत.

राष्ट्रीय मानसिक आरोग्य कार्यक्रम (National Mental Health Programme):

• या कार्यक्रमाद्वारे वृद्धांमधील मानसिक आरोग्याच्या समस्यांवर लक्ष केंद्रित केले जाते.
• मानसिक आरोग्य सेवांमध्ये समुपदेशन (counselling), मार्गदर्शन आणि आवश्यक औषधोपचार यांचा समावेश असतो.

राष्ट्रीय कर्करोग नियंत्रण कार्यक्रम (National Cancer Control Programme):

• या कार्यक्रमाद्वारे कर्करोगाच्या प्रतिबंधावर आणि लवकर निदानावर भर दिला जातो.
• वृद्धांमध्ये कर्करोगाचे प्रमाण अधिक असल्याने, त्यांच्यासाठी विशेष तपासणी शिबिरे आयोजित केली जातात.

एकात्मिक रोग सर्वेक्षण कार्यक्रम (Integrated Disease Surveillance Programme):

• या कार्यक्रमाद्वारे विविध रोगांवर नियंत्रण ठेवला जातो.
• यामध्ये सांसर्गिक (infectious) आणि असंसर्गिक (non-infectious) रोगांचा समावेश असतो.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana):

• या योजनेअंतर्गत, गरीब व गरजू वृद्ध नागरिकांना ५ लाखांपर्यंतचे आरोग्य विमा संरक्षण मिळते.
• या योजनेत अनेक खाजगी आणि सरकारी रुग्णालये समाविष्ट आहेत.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था निवृत्तीवेतन योजना (Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme):

• ही योजना गरीब वृद्धांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करते, ज्यामुळे त्यांना आरोग्यसेवा आणि जीवनावश्यक गरजा पूर्ण करण्यास मदत होते.

राज्य सरकारद्वारे चालवले जाणारे कार्यक्रम: अनेक राज्य सरकारे आपापल्या स्तरावर वृद्धांसाठी विविध आरोग्य कार्यक्रम आणि योजना राबवतात. यामध्ये मोफत आरोग्य तपासणी, औषधोपचार आणि शस्त्रक्रिया (surgery) यांचा समावेश असतो.

हे काही प्रमुख आरोग्य कार्यक्रम आहेत, जे वृद्धांच्या आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी सरकारद्वारे चालवले जातात.