
पत्र लेखन
पत्रलेखनात मायन्यानंतर ज्याला पत्र लिहावयाचे आहे त्याला उद्देशून वापरले जाणारे काही विशिष्ट शब्द खालीलप्रमाणे:
- आदरणीय/पूज्य: वडील, आई, गुरुजन, मोठे भाऊ, मोठी बहीण, आदरणीय व्यक्ती.
- प्रिय: मित्र, लहान भाऊ, लहान बहीण, जवळचे नातेवाईक.
- स्नेही: मित्र, सहकारी.
- चिरंजीव: मुलगा, मुलगी. (उदाहरणार्थ: चिरंजीव ... यास शुभाशीर्वाद.)
- सौभाग्यवती: पत्नी.
- बंधु: भाऊ.
- भगिनी: बहीण.
- माननीय: अधिकारी, प्रतिष्ठित व्यक्ती.
- आदरणीय महोदय: कार्यालयीन पत्रव्यवहारात वापरला जाणारा शब्द.
हे शब्द पत्र्याच्या स्वरूपानुसार आणि ज्या व्यक्तीला पत्र लिहायचे आहे, त्यांच्या नात्यानुसार बदलू शकतात.
पत्रलेखनात मायन्यानंतर ज्याला पत्र लिहावयाचे आहे त्याला उद्देशून वापरले जाणारे काही विशिष्ट शब्द खालीलप्रमाणे:
- आदरणीय: हे शब्द वडील, शिक्षक किंवा आदरणीय व्यक्तींसाठी वापरले जातात.
- पूज्य: हे शब्द आदर व्यक्त करण्यासाठी वापरले जातात.
- प्रिय: हे शब्द मित्र, कुटुंबातील सदस्य किंवा जवळच्या व्यक्तींसाठी वापरले जातात.
- माननीय: हे शब्द उच्च पदस्थ व्यक्तींसाठी वापरले जातात.
- श्री.: हे शब्द कोणत्याही व्यक्तीसाठी आदरपूर्वक वापरले जातात.
या शब्दांचा वापरcontext आणि ज्या व्यक्तीला पत्र लिहित आहोत त्यांच्यासोबतच्या संबंधावर अवलंबून असतो.
पहिले पत्र
दिनांक: 10 मे 2024
प्रिय मित्र अविनाश,
कसा आहेस? तुझी तब्येत ठीक आहे ना? मला आशा आहे की तू खुश आहेस.
आज मी तुला एका वेगळ्या विषयावर पत्र लिहित आहे. मला काही दिवसांपासून असं वाटतं आहे की आपल्या समाजात संपत्तीचं प्रदर्शन खूप वाढलं आहे. लोकांमध्ये 'माझ्याकडे किती आहे' हे दाखवण्याची जणू स्पर्धाच लागली आहे.
मला असं वाटतं की याबद्दल आपण काहीतरी बोललं पाहिजे. तुला काय वाटतं, यावर तुझं मत काय आहे? मला तुझ्या उत्तराची वाट बघतोय.
तुझा मित्र,
सुरेश.
दुसरे पत्र
दिनांक: 15 मे 2024
प्रिय सुरेश,
नमस्कार! तुझं पत्र मिळालं. तू विचारलेल्या विषयावर बोलताना मलाही काही गोष्टी खटकतात. आजकाल लोकांना फक्त आपल्या श्रीमंतीचं प्रदर्शन करायचं असतं. कोणाकडे काय आहे, किती महागं घड्याळ आहे, कोण कोणत्या गाडीतून फिरतं, याच गोष्टींमध्ये लोकांना रस आहे.
मला असं वाटतं की हे सगळं चुकीचं आहे. आपल्याकडे जे आहे, त्यात समाधानी राहायला शिकलं पाहिजे. उगाच प्रदर्शन करत राहण्यात काय अर्थ आहे? या सगळ्यामुळे समाजात चुकीचा संदेश जातो, आणि लोकांमध्ये असंतोष निर्माण होतो.
तू याबद्दल काय विचार करतोस? मला नक्की कळव.
तुझा मित्र,
अविनाश.
तिसरे पत्र
दिनांक: 20 मे 2024
प्रिय अविनाश,
तुझं पत्र वाचून बरं वाटलं. तू अगदी बरोबर बोललास. हे श्रीमंतीचं प्रदर्शन खरंच खूप त्रासदायक आहे. मला असं वाटतं की या दिखाव्यामुळे गरजू लोकांकडे दुर्लक्ष होतं. ज्यांच्याकडे काहीच नाही, त्यांना आणखीनच कमी वाटायला लागतं.
आपण लोकांना याबद्दल जागरूक करू शकतो का? मला वाटतं, आपण आपल्या परीने प्रयत्न करायला पाहिजेत. लोकांना समजावलं पाहिजे की खरं सुख साधेपणात आहे, दिखाव्यात नाही.
तू काय म्हणतोस?
तुझा मित्र,
सुरेश.
चौथे पत्र
दिनांक: 25 मे 2024
प्रिय सुरेश,
मी तुझ्या मताशी पूर्णपणे सहमत आहे. आपण नक्कीच काहीतरी करू शकतो. जनजागृती करणे हा एक चांगला उपाय आहे. आपण सोशल मीडियावर किंवा आपल्या मित्र-मंडळींमध्ये याबद्दल बोलू शकतो.
मला असं वाटतं की आपण दोघे मिळून एक छोटासा गट तयार करू शकतो, जो लोकांना साधेपणाचं महत्त्व पटवून देईल. काय म्हणतोस?
तुझा मित्र,
अविनाश.
ललिता वस्त्र भंडार
Opp गांधी बाग,
नागपूर - ४०००१२
दिनांक: [वर्तमान तारीख]
प्रति,
व्यवस्थापक,
कृष्णविलास हात करता साडी उद्योग,
नागपूर.
विषय: बिल भरपाईसाठी मुदत वाढवून मिळणेबाबत.
महोदय,
मी मुरारी लाल, ललिता वस्त्र भंडारचा व्यवस्थापक, आपणास नम्रपणे विनंती करतो की आमच्या कंपनीच्या बिल भरपाईसाठी आम्हाला १५ दिवसांची मुदत वाढवून द्यावी.
आपणाकडून आम्ही [दिनांक] रोजी [रक्कम] रुपयांची साडी खरेदी केली होती. त्याचे बिल क्रमांक [बिल क्रमांक] आहे. आम्ही हे बिल [दिनांक] पर्यंत भरण्याची तयारी दर्शवली होती, परंतु काही अपरिहार्य कारणांमुळे आम्ही वेळेवर भरपाई करू शकत नाही.
आम्ही आपल्याला आश्वस्त करतो की वाढीव मुदतीत आम्ही निश्चितपणे आपल्या बिलाची रक्कम भरू. या अडचणीच्या काळात आपण आम्हाला सहकार्य करावे, ही आमची नम्र विनंती आहे.
आपला विश्वासू,
[तुमचे नाव]
व्यवस्थापक,
ललिता वस्त्र भंडार, नागपूर.
पत्रलेखनात प्रारंभी मायन्याच्या स्वरूपात वापरले जाणारे काही शब्द खालीलप्रमाणे:
- आदरणीय/ माननीय: हे शब्द मोठ्या व्यक्तींना किंवा आदरणीय व्यक्तींना पत्र लिहिताना वापरले जातात.
- प्रिय: हे शब्द मित्र आणि कुटुंबातील सदस्यांना पत्र लिहिताना वापरले जातात.
- स्नेही: हे शब्द जिव्हाळ्याच्या व्यक्तींसाठी वापरले जातात.
- बंधु/ भगिनी: हे शब्द औपचारिक पत्रांमध्ये वापरले जातात.
- श्री./ सौ./ कु.: हे शब्द नावापूर्वी आदर व्यक्त करण्यासाठी वापरले जातात.
उदाहरणार्थ:
- आदरणीय गुरुजी,
- माननीय मुख्यमंत्री साहेब,
- प्रिय मित्र रमेश,
- स्नेही सोहम,
हे शब्द पत्र्याच्या सुरुवातीला वापरून आपण ज्या व्यक्तीला पत्र लिहित आहोत, त्या व्यक्तीबद्दल आदर आणि आपले संबंध दर्शवू शकतो.