
आर्द्रता
निरपेक्ष आर्द्रता वाढवण्याचे काही सोपे मार्ग खालीलप्रमाणे:
- तापमान वाढवणे: हवेचे तापमान वाढवल्यास, ती अधिक बाष्प सामावून घेण्यास सक्षम होते, ज्यामुळे निरपेक्ष आर्द्रता वाढते.
- बाष्पीभवन वाढवणे: पाण्याचे बाष्पीभवन वाढल्यास, हवेतील आर्द्रतेचे प्रमाण वाढते. हे खालील प्रकारे करता येते:
- उष्ण पृष्ठभागावर पाणी टाकणे.
- पाण्याचे फवारे मारणे.
- ओले कपडे हवेत ठेवणे.
- आर्द्रता निर्माण करणारे उपकरणे (Humidifiers): बाजारात ह्युमिडिफायर्स उपलब्ध असतात, जे हवेत पाणी सोडून आर्द्रता वाढवतात.
टीप: निरपेक्ष आर्द्रता वाढवताना, हवेच्या गुणवत्तेवर आणि आरोग्यावर लक्ष ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
उच्च आद्रता (High Humidity) असल्यास होणारे परिणाम:
- घाम येणे: जास्त आद्रता असल्यास घाम लवकर वाळत नाही, त्यामुळे शरीर थंड होण्याची प्रक्रिया मंदावते.
- अस्वस्थता: दमट हवामानामुळे अस्वस्थ वाटते आणि थकवा जाणवतो.
- त्वचेला चिकटपणा: त्वचेवर घाम साठून राहिल्याने त्वचा चिकट आणि तेलकट वाटते.
- श्वास घेण्यास त्रास: दमट हवामानात श्वास घेणे अधिक कठीण होऊ शकते, विशेषत: ज्यांना दमा किंवा श्वासासंबंधी समस्या आहेत.
कमी आद्रता (Low Humidity) असल्यास होणारे परिणाम:
- त्वचा कोरडी पडणे: कमी आद्रतेमुळे त्वचा कोरडी आणि निर्जीव होते.
- डोळे आणि घसा खवखवणे: हवेतील कमी आद्रतेमुळे डोळे आणि घसा कोरडा पडू शकतो.
- सर्दी आणि फ्लूचा धोका: कोरड्या हवेमुळे श्वसनमार्गातील संरक्षण कमी होते, ज्यामुळे सर्दी आणि फ्लू होण्याची शक्यता वाढते.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

हवेत सामावलेल्या बाष्पाच्या प्रमाणाला आर्द्रता म्हणतात. हे हवेतील बाष्प तापमानावर अवलंबून असते व बाष्प पुरवठा करणाऱ्या जलाशयाच्या स्थान, विस्तारावर वायुभावर अवलंबून असते.या आर्द्रतवर वृष्टी व पाऊस अवलंबून असतात. आर्द्रता नसलेली हवा कोरडी असते. जास्त आर्द्रतेची हवा दमट असते.आर्द्रता म्हणजे हवेतील पाण्याची वाफांची एकाग्रता.पाण्याची वाफ, पाण्याची वायूमय अवस्था मानवी डोळ्यास सामान्यत: अदृश्य असते.आर्द्रता, पर्जन्यवृष्टी, दव किंवा धुक्याच्या अस्तित्वाची शक्यता दर्शवते.संतृप्ति प्राप्त करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या पाण्याच्या वाफांची मात्रा तापमान वाढतेवेळी वाढते.हवेच्या पुडक्यामध्ये असलेल्या पाण्याच्या वाफेचे प्रमाण लक्षणीय बदलू शकते.आर्द्रतेचे तीन प्राथमिक मापन व्यापकपणे वापरले जातात:परिपूर्ण, सापेक्ष आणि विशिष्ट.परिपूर्ण आर्द्रता हवेतील पाण्याचे प्रमाण वर्णन करते आणि प्रति घनमीटर किंवा प्रति किलोग्राम ग्रॅममध्ये दर्शविली जाते.टक्केवारीच्या रूपात व्यक्त केलेली सापेक्ष आर्द्रता, समान तापमानासह जास्तीत जास्त आर्द्रतेच्या तुलनेत निरपेक्ष आर्द्रतेची सध्याची स्थिती दर्शवते.विशिष्ट आर्द्रता म्हणजे एकूण आर्द्र हवेच्या पुडक्याचे वस्तुमान पाण्याचे वाफेचे वस्तुमान यांचे गुणोत्तर.पृष्ठभागाच्या जीवनासाठी आर्द्रता महत्त्वाची भूमिका निभावते.
ड्यू पॉईंट (Dew Point) काढण्याची काही सामान्य पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:
1. तापमान आणि आर्द्रता वापरून (Using Temperature and Humidity):
ड्यू पॉईंट काढण्यासाठी तापमान आणि सापेक्ष आर्द्रता (Relative Humidity) वापरली जाते. यासाठी अनेक ऑनलाइन कॅल्क्युलेटर उपलब्ध आहेत.
उदाहरणार्थ: खालील वेबसाईटवर तुम्ही तापमान आणि आर्द्रता टाकून ड्यू पॉईंट काढू शकता:
2. सायक्रोमीटर (Psychrometer) वापरून:
सायक्रोमीटर हे एक उपकरण आहे जे दोन थर्मामीटर वापरते: एक 'ड्राय बल्ब' (Dry Bulb) तापमान मोजतो आणि दुसरा 'वेट बल्ब' (Wet Bulb) तापमान मोजतो. या दोन्हीच्याReadingमधील फरक वापरून हवेतील आर्द्रता आणि ड्यू पॉईंट काढता येतो.
पद्धत:
- ड्राय बल्ब तापमान वाचा.
- वेट बल्ब तापमान वाचा (ओल्या कापडाने थंड केलेले).
- टेबल्स किंवा कॅल्क्युलेटर वापरून ड्यू पॉईंट काढा.
3. ड्यू पॉईंट मीटर (Dew Point Meter) वापरून:
ड्यू पॉईंट मीटर हे उपकरण थेट ड्यू पॉईंट मोजण्यासाठी वापरले जाते. हे उपकरण हवेतील पाण्याची वाफ थंड करते आणि ज्या तापमानावर पाणी जमा হতে, ते तापमान मोजते, म्हणजेच ड्यू पॉईंट.
टीप:
ड्यू पॉईंट हा तापमान आहे ज्यावर हवा पाण्याने संतृप्त होते आणि ढग, धुके किंवा दवबिंदू तयार होऊ शकतात.
वातावरणात पाण्यामुळे जो ओलसर पणा जाणवतो त्यालाच humidity म्हणतात.