अक्षवृत्त

विषुववृत्तापासून ते कर्कवृत्त आणि मकरवृत्तापर्यंतच्या अक्षवृत्तांदरम्यान सूर्यकिरणे लंबरूप पडतात.

पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर सूर्यकिरणे सर्व ठिकाणी लंबरूप पडत नाहीत. पृथ्वीच्या गोलाकार आकारामुळे आणि तिच्या भ्रमण कक्षामुळे, सूर्यकिरणांचा कोन बदलतो.

या दोन वृत्तांच्या दरम्यान, सूर्यकिरणे वेगवेगळ्या वेळी लंबरूप पडतात, ज्यामुळे उष्ण कटिबंधीय प्रदेशात वर्षभर उष्णता अधिक असते.

आर्क्टिक वृत्ताचे उत्तर ध्रुवापासूनचे कोनीय अंतर 26°23′26.2″ (किंवा 26.3906°) आहे.

आर्क्टिक वृत्त हे पृथ्वीच्या नकाशावरील ५ प्रमुख वृत्तांपैकी एक आहे. हे वृत्त अंदाजे 66°33′48″ उत्तर अक्षांशावर आहे.

टीप: हे आकडे थोडेफार बदलू शकतात, कारण पृथ्वीचा अक्ष थोडासा तिरका आहे.

अधिक माहितीसाठी हे दुवे पहा:

• अक्षांश आणि रेखांश - विकिपीडिया
• What is the location of Arctic Circle? - Vedantu

पृथ्वीला दोन समान भागांमध्ये विभाजित करणारे अक्षवृत्त विषुववृत्त आहे. याला शून्य अंश अक्षांश देखील म्हणतात. विषुववृत्तामुळे पृथ्वीचा उत्तर गोलार्ध आणि दक्षिण गोलार्ध असे दोन भाग होतात.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील स्रोत पाहू शकता:

• विकासपीडिया: अक्षवृत्त, रेखावृत्त आणि जागतिक वेळ
• YouTube: अक्षवृत्त व रेखावृत्त (Latitudes and Longitudes)

66° 30' उत्तर अक्षवृत्त म्हणजे आर्क्टिक वर्तुळ. हे पृथ्वीच्या नकाशावरील पाच प्रमुख अक्षवृत्तांपैकी एक आहे.

आर्क्टिक वर्तुळाबद्दल काही माहिती:

• हे उत्तर ध्रुवाच्या भोवती असलेले एक वर्तुळ आहे.
• या वर्तुळाच्या उत्तरेकडील भागात वर्षातून किमान एक दिवस असा असतो, जेव्हा 24 तास सूर्य मावळत नाही आणि एक दिवस असा असतो, जेव्हा 24 तास सूर्य उगवत नाही.
• अंटार्क्टिक वर्तुळाच्या दक्षिणेकडील भागात हवामान थंड असते.

महत्व:

• आर्क्टिक वर्तुळ हे हवामानाचा अभ्यास करण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
• यामुळे संशोधकांना पृथ्वीच्या हवामानातील बदल आणि त्याचा जीवसृष्टीवर होणारा परिणाम समजून घेण्यास मदत होते.

अधिक माहितीसाठी: विकिपीडिया

पृथ्वीवरील पूर्व-पश्चिम आडव्या असलेल्या काल्पनिक रेषांना 'अक्षांश' म्हणतात.

अक्षांश: पृथ्वीवर, अक्षांश म्हणजे विषुववृत्ताच्या संदर्भात एखाद्या ठिकाणचे उत्तर-दक्षिण स्थान. अक्षांशाच्या रेषा या काल्पनिक रेषा आहेत ज्या पृथ्वीला पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वेढतात आणि त्या विषुववृत्ताला समांतर असतात.

महत्वाचे अक्षांश:

• विषुववृत्त (०° अक्षांश): ही पृथ्वीच्या उत्तरेकडील आणि दक्षिणेकडील ध्रुवांच्या मधोमध असलेली आणि पृथ्वीला दोन समान भागांमध्ये विभाजित करणारी सर्वात लांब अक्षांश रेषा आहे.
• कर्कवृत्त (२३.५° उत्तर): हे उत्तर गोलार्धमधील सर्वात मोठे अक्षांश आहे.
• मकरवृत्त (२३.५° दक्षिण): हे दक्षिण गोलार्धमधील सर्वात मोठे अक्षांश आहे.
• आर्क्टिक वृत्त (६६.५° उत्तर): हे उत्तर ध्रुवाजवळील एक महत्त्वाचे अक्षांश आहे.
• अंटार्क्टिक वृत्त (६६.५° दक्षिण): हे दक्षिण ध्रुवाजवळील एक महत्त्वाचे अक्षांश आहे.

उत्तर गोलार्धात एकूण 90 अक्षवृत्ते आहेत. अक्षवृत्त हे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील एक काल्पनिक वर्तुळ आहे, जे विषुववृत्ताला समांतर असते. विषुववृत्त 0° अक्षांश आहे, तर उत्तर ध्रुव 90° उत्तर अक्षांश आहे. प्रत्येक अंशामध्ये 60 मिनिटे असतात.

अक्षांश मोजण्याची सुरुवात विषुववृत्तापासून होते. विषुववृत्ताच्या उत्तरेकडील भागाला उत्तर गोलार्ध म्हणतात. या गोलार्धामध्ये 1° उत्तर ते 90° उत्तर पर्यंत अक्षवृत्ते आहेत.

महत्वाचे मुद्दे:

• उत्तर गोलार्ध: विषुववृत्ताच्या उत्तरेकडील भाग.
• अक्षवृत्तांची संख्या: 90 (1° उत्तर ते 90° उत्तर).
• विषुववृत्त: 0° अक्षांश.
• उत्तर ध्रुव: 90° उत्तर अक्षांश.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:

• विका Pedिया