वाक्यरचना
विधेय (व्याकरण):
उदाहरणार्थ:
- राम आंबा खातो.
या वाक्यात 'राम' हा कर्ता आहे आणि 'आंबा खातो' हे विधेय आहे, कारण ते कर्त्याबद्दल माहिती देत आहे.
या वाक्यातील विधेय विस्तार "खूप मारले" हा आहे.
विधेय: वाक्यातील क्रियावाचक शब्द म्हणजे विधेय.
विधेय विस्तार: विधेयाबद्दल अधिक माहिती देणारा शब्द किंवा शब्दसमूह म्हणजे विधेय विस्तार.
उदाहरणार्थ:
In this sentence, 'marle' (मारले) is the predicate. 'khoop marle' (खूप मारले) expands on the predicate by specifying the extent of the action.
उत्तर: वाक्यातील कर्ता-कर्म-क्रियापद यांमध्ये लिंगवचन दृष्ट्या सुसंगतीची अपेक्षा असते. या नियमानुसार, खालीलपैकी योग्य पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
उदाहरणार्थ:
-
कर्ता: मुलगा (पुल्लिंग, एकवचन)
कर्म: आंबा (पुल्लिंग, एकवचन)
क्रियापद: खातो (पुल्लिंग, एकवचन)
वाक्य: मुलगा आंबा खातो.
-
कर्ता: मुलगी (स्त्रीलिंग, एकवचन)
कर्म: भाजी (स्त्रीलिंग, एकवचन)
क्रियापद: खाते (स्त्रीलिंग, एकवचन)
वाक्य: मुलगी भाजी खाते.
-
कर्ता: मुले (अनेकवचन, पुल्लिंग)
कर्म: खेळ (पुल्लिंग, एकवचन)
क्रियापद: खेळतात (अनेकवचन, पुल्लिंग)
वाक्य: मुले खेळ खेळतात.
या नियमानुसार वाक्यरचना जुळणे आवश्यक आहे.
वाक्यांचे गुण उदाहरणासह स्पष्ट करा:
वाक्यांचे गुण म्हणजे वाक्यामध्ये असलेले विशेष अर्थ, ज्यामुळे वाक्याला सौंदर्य प्राप्त होते. हे गुण भाषेला अधिक प्रभावी आणि आकर्षक बनवतात.
1. प्रसाद (Clarity):
अर्थ: वाक्य सोपे आणि सरळ असावे. वाचकाला ते सहजपणे समजायला हवे. क्लिष्ट शब्द किंवा रचना नसावी.
उदाहरण:
-
"सूर्य पूर्वेला उगवतो." (हे वाक्य सोपे आहे आणि कोणालाही सहज समजू शकते.)
2. माधुर्य (Sweetness):
अर्थ: वाक्य वाचायला किंवा ऐकायला मधुर आणि आकर्षक वाटायला हवे.
उदाहरण:
-
" Love is the irresistible desire to be irresistibly desired."
3. ओज (Force):
अर्थ: वाक्यात जोर आणि शक्ती असावी. ते वाचकाला प्रेरित करणारे असावे.
उदाहरण:
-
"स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच!" (हे वाक्य आपल्याला ध्येय प्राप्तीसाठी प्रवृत्त करते.)
एकाच वाक्यांशात किंवा शब्दगटात अनेक वाक्ये कार्य करत असतील, तर समास वापरला जातो.
समास म्हणजे काय?
- दोन किंवा अधिक शब्द (पदे) एकत्र करून एक नवीन जोडशब्द तयार करण्याच्या प्रक्रियेला समास म्हणतात.
- समासामुळे वाक्यातील शब्द कमी होतात आणि वाक्य अधिकcompact आणि अर्थपूर्ण बनते.
उदाहरण:
- 'देवालय' हा शब्द 'देवांचे आलय' (घर) या दोन शब्दांपासून बनला आहे.
समासाचे प्रकार:
- अव्ययीभाव समास
- तत्पुरुष समास
- द्वंद्व समास
- बहुव्रीहि समास
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकवर क्लिक करू शकता: