
सूक्ष्मजीवशास्त्र
1
Answer link
होय, डिटर्जंटमध्ये सूक्ष्मजैविक प्रक्रियेचे परिणाम मिसळू शकतात. जर डिटर्जंट योग्य पद्धतीने साठवले किंवा वापरले नाही, तर त्यात सूक्ष्मजीव (बॅक्टेरिया, फंगस वगैरे) वाढू शकतात. विशेषत: डिटर्जंट एकदा ओलसर झाल्यावर त्यात नमी आणि साखर असू शकते, ज्यामुळे सूक्ष्मजीवांची वाढ होऊ शकते. यामुळे, डिटर्जंटची गुणवत्ता खराब होऊ शकते, आणि त्याचा वापरही सुरक्षित नसावा. त्यामुळे, डिटर्जंटची पुरेशी काळजी घेतली पाहिजे आणि सुरक्षितपणे साठवले पाहिजे.
1
Answer link
डिटर्जंटमध्ये सूक्ष्मजीव (Microorganisms) असण्याची शक्यता आहे, विशेषत: जेव्हा ते चुकीच्या पद्धतीने साठवले किंवा वापरले जाते. डिटर्जंट मुख्यतः साबण किंवा वॉशिंग पावडरच्या रूपात असतो, ज्यामध्ये रासायनिक आणि जैविक घटक असतात. सूक्ष्मजीवांच्या वाढीसाठी दोन्ही प्रमुख घटक, ओलावा आणि साखर (किंवा काही विशेष रासायनिक पदार्थ), वातावरण तयार करतात.
1. बॅक्टेरिया आणि फंगस: डिटर्जंटमध्ये ओलावा असल्यास, बॅक्टेरिया आणि फंगस अशा सूक्ष्मजीवांची वाढ होऊ शकते. हे सूक्ष्मजीव गंध निर्माण करू शकतात आणि डिटर्जंटचा गुणसूत्र खराब करू शकतात.
2. वाढीसाठी योग्य वातावरण: जर डिटर्जंटला वाफेचा संपर्क, ओलावा किंवा कमी स्वच्छता असलेली ठिकाणे मिळाली, तर सूक्ष्मजीवांची वाढ होण्याची शक्यता अधिक असते.
यामुळे, डिटर्जंट आणि इतर स्वच्छता उत्पादने योग्य पद्धतीने आणि स्वच्छ वातावरणात साठवणे आवश्यक आहे, जेणेकरून त्यात सूक्ष्मजीवांची वाढ होणार नाही.
0
Answer link
पेनिसिलीन या प्रतिजैविकांचा शोध अलेक्झांडर फ्लेमिंग यांनी लावला.
१९२८ मध्ये त्यांनी हा शोध लावला, जेव्हा ते लंडनच्या सेंट मेरी रुग्णालयात (Saint Mary's Hospital) काम करत होते.
पेनिसिलीन हे अनेक जीवाणूंच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी वापरले जाते.
अधिक माहितीसाठी:
0
Answer link
होय, सूक्ष्मजीव खूप महत्वाचे असतात. ते खालीलप्रमाणे अनेक प्रकारे उपयुक्त आहेत:
पर्यावरणासाठी:
- nutrients चा पुनर्वापर: सूक्ष्मजीव मृत वनस्पती आणि प्राणी यांचे विघटन करतात, आणि पोषक तत्वे जमिनीत परत टाकतात. हे पोषक तत्वे इतर जीवांद्वारे वापरली जातात.
- नायट्रोजन स्थिरीकरण: काही सूक्ष्मजीव वातावरणातील नायट्रोजनचे रूपांतर अमोनियामध्ये करतात, जे वनस्पतींसाठी आवश्यक आहे.
- प्रदूषण नियंत्रण: काही सूक्ष्मजीव प्रदूषक द्रव्ये खाऊन त्यांना कमी हानिकारक बनवतात.
औषधांसाठी:
- प्रतिजैविके (Antibiotics): अनेक प्रतिजैविके सूक्ष्मजीवांपासून बनतात आणि जीवाणूंच्या संक्रमणांवर उपचार करण्यासाठी वापरली जातात.
- लस (Vaccines): सूक्ष्मजंतूंचा वापर रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी लसींमध्ये केला जातो.
अन्न उत्पादनासाठी:
- किण्वन (Fermentation): दही, चीज, ब्रेड आणि अल्कोहोलयुक्त पेये बनवण्यासाठी सूक्ष्मजीवांचा वापर होतो.
मानवी आरोग्यासाठी:
- पचनक्रिया: आपल्या आतड्यांतील सूक्ष्मजीव अन्न पचनास मदत करतात.
- रोगप्रतिकारशक्ती: आतड्यांतील सूक्ष्मजीव रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यास मदत करतात.
सूक्ष्मजीवांचे फायदे अनेक आहेत, त्यामुळे ते जीवसृष्टीसाठी खूप महत्वाचे आहेत.
1
Answer link
पेनिसिलिन या प्रतिजैवेकाचा शोध अलेक्झांडर फ्लेमिंग यांनी लावला.
अलेक्झांडर फ्लेमिंग हे ब्रिटनचे जीवशास्त्रज्ञ, औषधतज्ञ होते. (जन्म ६ ऑगस्ट १८८१ - म्रुत्यु ११ मार्च १९५५). त्यांनी केलेल्या पेनिसिलीनच्या शोधाबद्दल व त्याचा प्रतिजैविक म्हणून वापराच्या शोधाबद्दल त्यांना १९४५ मध्ये नोबेल पारितोषिकाने सन्मानित करण्यात आले.[१] त्यांच्या या शोधाने वैद्यकक्षेत्रात प्रतिजैविकांचे युग चालू झाले व त्यामुळे अनेक अवघड जीवघेण्या रोगांवर मात करणे शक्य झाले. त्यांच्या पेनिसिलीनच्या शोधाबद्दल कहाणी प्रसिद्ध आहे. त्यांनी जीवाणूंचे ताटलीमध्ये कल्चर तयार केले होते. या कल्चरमध्ये चूकून पेनिसिलिन नामक बुरशी येउन पडली व त्यामुळे जीवाणूंचे संपूर्ण कल्चर मृत झाले. आपले श्रम वाया गेले म्हणून फ्लेमिंग ती ताटली फेकून देणार होते. परंतु त्याचवेळेस हे कल्चर का मृत झाले याबद्दल जीज्ञासा निर्माण झाली व पेनिसिलीन ही बुरशी जीवाणूंसाठी मरण आहे हे लक्षात आले व प्रतिजैविकांचा शोध लागला.
0
Answer link
मातीमधील रासायनिक कीटकनाशके नष्ट करणारे सूक्ष्मजीव खालीलप्रमाणे आहेत:
दहावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी हा उपक्रम उपयुक्त ठरू शकेल.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:
- जीवाणू (Bacteria): Bacillus , Pseudomonas , आणि Sphingomonas सारखे जीवाणू कीटकनाशकांचे विघटन (decomposition) करू शकतात.
- बुरशी (Fungi): काही बुरशी, जसे की Trichoderma आणि Aspergillus, देखील कीटकनाशके नष्ट करण्यास मदत करतात.
- ॲक्टिनोमायसेटिस (Actinomycetes): हे जिवाणू आणि बुरशी यांच्यातील सूक्ष्मजीव आहेत आणि ते कीटकनाशकांच्या विघटनात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
दहावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी हा उपक्रम उपयुक्त ठरू शकेल.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता: