सूक्ष्मजीवशास्त्र
0
Answer link
शैवाल आणि ब्रेड बनवण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या काही गोष्टी:
- शैवाल: शैवाल बनवण्यासाठी विविध प्रकारच्या एकपेशीय वनस्पती वापरल्या जातात. उदाहरणार्थ, स्पिरुलिना (Spirulina) आणि क्लोरेला (Chlorella) यांसारख्या शैवालांचा वापर करतात.
- ब्रेड: ब्रेड बनवण्यासाठी मैदा, पाणी, मीठ आणि यीस्ट (Yeast) चा वापर करतात. यीस्ट हे ब्रेडला फुगण्यास मदत करते.
अधिक माहितीसाठी:
0
Answer link
जिवाणू (Bacteria) हे सूक्ष्मजीव आहेत आणि त्यांची अनेक प्रजाती आहेत. येथे काही सामान्य जिवाणूंची नावे दिली आहेत:
- एस्चेरिचिया कोलाय (Escherichia coli): हे मानवी आणि प्राण्यांच्या आतड्यांमध्ये आढळतात. काही प्रकार हानिकारक असू शकतात.
- स्टॅफिलोकोकस ऑरियस (Staphylococcus aureus): हे त्वचा आणि श्वसनमार्गामध्ये आढळतात आणि त्वचेच्या संसर्गाचे कारण बनू शकतात.
- स्ट्रेप्टोकोकस न्यूमोनिया (Streptococcus pneumoniae): हे न्यूमोनिया, মেনिन्जायটিস आणि इतर श्वसनमार्गाच्या संसर्गाचे कारण आहे.
- क्लॉस्ट्रिडियम डिफिसाइल (Clostridium difficile): हे आतड्यांसंबंधी संसर्गाचे कारण आहे, विशेषत: अँटिबायोटिक्स घेतल्यानंतर.
- सॅल्मोनेला (Salmonella): हे अन्नातून विषबाधा होण्याचे प्रमुख कारण आहे.
- शिगेला (Shigella): यामुळे शिगेलोसिस होतो, ज्यामुळे रक्त आणि श्लेष्मायुक्त अतिसार होतो.
- लिस्टेरिया मोनोसाइटोजेन्स (Listeria monocytogenes): हे लिस्टेरियोसिस नावाच्या गंभीर संसर्गाचे कारण बनू शकते, विशेषत: गर्भवती महिला आणि नवजात शिशुंमध्ये.
- बेसिल्लस एन्थ्रासिस (Bacillus anthracis): यामुळे अँथ्रॅक्स नावाचा रोग होतो.
- विब्रियो কলেরি (Vibrio cholerae): यामुळे कॉलरा होतो, जो गंभीर अतिसाराचा रोग आहे.
- हेलिकोबॅक्टर पायलोरी (Helicobacter pylori): हे पोटाच्या अल्सर आणि जठराच्या कर्करोगाशी संबंधित आहे.
या व्यतिरिक्त, अनेक अन्य प्रकारचे जिवाणू आहेत आणि त्यांची भूमिका पर्यावरण आणि मानवी आरोग्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
1
Answer link
होय, डिटर्जंटमध्ये सूक्ष्मजैविक प्रक्रियेचे परिणाम मिसळू शकतात. जर डिटर्जंट योग्य पद्धतीने साठवले किंवा वापरले नाही, तर त्यात सूक्ष्मजीव (बॅक्टेरिया, फंगस वगैरे) वाढू शकतात. विशेषत: डिटर्जंट एकदा ओलसर झाल्यावर त्यात नमी आणि साखर असू शकते, ज्यामुळे सूक्ष्मजीवांची वाढ होऊ शकते. यामुळे, डिटर्जंटची गुणवत्ता खराब होऊ शकते, आणि त्याचा वापरही सुरक्षित नसावा. त्यामुळे, डिटर्जंटची पुरेशी काळजी घेतली पाहिजे आणि सुरक्षितपणे साठवले पाहिजे.
1
Answer link
डिटर्जंटमध्ये सूक्ष्मजीव (Microorganisms) असण्याची शक्यता आहे, विशेषत: जेव्हा ते चुकीच्या पद्धतीने साठवले किंवा वापरले जाते. डिटर्जंट मुख्यतः साबण किंवा वॉशिंग पावडरच्या रूपात असतो, ज्यामध्ये रासायनिक आणि जैविक घटक असतात. सूक्ष्मजीवांच्या वाढीसाठी दोन्ही प्रमुख घटक, ओलावा आणि साखर (किंवा काही विशेष रासायनिक पदार्थ), वातावरण तयार करतात.
1. बॅक्टेरिया आणि फंगस: डिटर्जंटमध्ये ओलावा असल्यास, बॅक्टेरिया आणि फंगस अशा सूक्ष्मजीवांची वाढ होऊ शकते. हे सूक्ष्मजीव गंध निर्माण करू शकतात आणि डिटर्जंटचा गुणसूत्र खराब करू शकतात.
2. वाढीसाठी योग्य वातावरण: जर डिटर्जंटला वाफेचा संपर्क, ओलावा किंवा कमी स्वच्छता असलेली ठिकाणे मिळाली, तर सूक्ष्मजीवांची वाढ होण्याची शक्यता अधिक असते.
यामुळे, डिटर्जंट आणि इतर स्वच्छता उत्पादने योग्य पद्धतीने आणि स्वच्छ वातावरणात साठवणे आवश्यक आहे, जेणेकरून त्यात सूक्ष्मजीवांची वाढ होणार नाही.
0
Answer link
पेनिसिलीन या प्रतिजैविकांचा शोध अलेक्झांडर फ्लेमिंग यांनी लावला.
१९२८ मध्ये त्यांनी हा शोध लावला, जेव्हा ते लंडनच्या सेंट मेरी रुग्णालयात (Saint Mary's Hospital) काम करत होते.
पेनिसिलीन हे अनेक जीवाणूंच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी वापरले जाते.
अधिक माहितीसाठी:
0
Answer link
होय, सूक्ष्मजीव खूप महत्वाचे असतात. ते खालीलप्रमाणे अनेक प्रकारे उपयुक्त आहेत:
पर्यावरणासाठी:
- nutrients चा पुनर्वापर: सूक्ष्मजीव मृत वनस्पती आणि प्राणी यांचे विघटन करतात, आणि पोषक तत्वे जमिनीत परत टाकतात. हे पोषक तत्वे इतर जीवांद्वारे वापरली जातात.
- नायट्रोजन स्थिरीकरण: काही सूक्ष्मजीव वातावरणातील नायट्रोजनचे रूपांतर अमोनियामध्ये करतात, जे वनस्पतींसाठी आवश्यक आहे.
- प्रदूषण नियंत्रण: काही सूक्ष्मजीव प्रदूषक द्रव्ये खाऊन त्यांना कमी हानिकारक बनवतात.
औषधांसाठी:
- प्रतिजैविके (Antibiotics): अनेक प्रतिजैविके सूक्ष्मजीवांपासून बनतात आणि जीवाणूंच्या संक्रमणांवर उपचार करण्यासाठी वापरली जातात.
- लस (Vaccines): सूक्ष्मजंतूंचा वापर रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी लसींमध्ये केला जातो.
अन्न उत्पादनासाठी:
- किण्वन (Fermentation): दही, चीज, ब्रेड आणि अल्कोहोलयुक्त पेये बनवण्यासाठी सूक्ष्मजीवांचा वापर होतो.
मानवी आरोग्यासाठी:
- पचनक्रिया: आपल्या आतड्यांतील सूक्ष्मजीव अन्न पचनास मदत करतात.
- रोगप्रतिकारशक्ती: आतड्यांतील सूक्ष्मजीव रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यास मदत करतात.
सूक्ष्मजीवांचे फायदे अनेक आहेत, त्यामुळे ते जीवसृष्टीसाठी खूप महत्वाचे आहेत.