सागरी भूगोल

सागरी भूगोल (Marine Geography) हा भूगोलाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. यात महासागर, समुद्र आणि त्यांच्याशी संबंधित असलेल्या भौगोलिक घटकांचा अभ्यास केला जातो.

स्वरूप:

1. समुद्रांचे स्वरूप:

   समुद्राची रचना, त्यांचे तापमान, क्षारता (salinity) आणि घनता यांचा अभ्यास केला जातो.

2. सागरी जीवसृष्टी:

   समुद्रातील वनस्पती आणि प्राणी जीवन यांचा अभ्यास करणे, त्यांच्या जीवनावर परिणाम करणारे घटक शोधणे.

3. समुद्री भूभाग:

   समुद्रातील जमिनीची (Seabed) रचना, तिची निर्मिती आणि विविध भूरूपे (landforms) यांचा अभ्यास करणे.

4. सागरी प्रक्रिया:

   समुद्रातील लाटा, भरती-ओहोटी, प्रवाह (currents) यांचा अभ्यास करणे आणि त्यांचे परिणाम समजून घेणे.

व्याप्ती:

1. किनारपट्टीचा अभ्यास:

   किनारपट्टीची धूप (erosion), संचयन (deposition) आणि त्यामुळे होणारे बदल यांचा अभ्यास केला जातो.

2. सागरी संसाधन:

   समुद्रातील नैसर्गिक साधनसंपत्ती, जसे की खनिज तेल, नैसर्गिक वायू आणि इतर खनिजे यांचा शोध घेणे आणि त्यांचे व्यवस्थापन करणे.

3. सागरी पर्यावरण:

   समुद्रातील प्रदूषण, त्याचे कारण आणि त्याचे परिणाम यांचा अभ्यास करणे.

4. सागरी वाहतूक आणि व्यापार:

   समुद्राच्या मार्गाने होणारी वाहतूक, बंदरे आणि व्यापाराचा अभ्यास करणे.

5. हवामानावर परिणाम:

   समुद्र हा हवामानावर कसा परिणाम करतो, उदाहरणार्थ एल निनो (El Nino) आणि ला नीना (La Nina) यासारख्या घटनांचा अभ्यास करणे.

महत्व:

• सागरी संसाधनांचे योग्य व्यवस्थापन करण्यासाठी.

• समुद्री पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी.

• समुद्रातील धोक्यांपासून बचाव करण्यासाठी.

• हवामानाचा अंदाज वर्तवण्यासाठी.