
डिजिटल साक्षरता
अध्यापक विद्यालयातील प्राध्यापकांसाठी डिजिटल साक्षरता चाचणी प्रश्नावली
सूचना: कृपया खालील प्रश्नांची उत्तरे काळजीपूर्वक द्या. या प्रश्नावलीचा उद्देश आपल्या संस्थेतील प्राध्यापकांच्या डिजिटल साक्षरतेची पातळी तपासणे आहे, ज्यामुळे त्यांना आवश्यक प्रशिक्षण देता येईल.
1. आपले नाव:
2. आपले पद:
3. आपल्या अध्यापन विषयाचे नाव:
4. आपल्या संस्थेत एकूण किती वर्षांपासून कार्यरत आहात?
5. आपल्याकडे स्मार्टफोन/टॅबलेट आहे का?
- होय
- नाही
6. आपण नियमितपणे इंटरनेट वापरता का?
- होय
- नाही
7. आपण खालीलपैकी कोणत्या कामांसाठी इंटरनेट वापरता? (एकापेक्षा जास्त पर्याय निवडू शकता)
- ईमेल पाठवणे/मिळवणे
- माहिती शोधणे
- ऑनलाइन बँकिंग
- सोशल मीडिया (फेसबुक, ट्विटर, इंस्टाग्राम इ.) वापरणे
- ऑनलाइन कोर्सेस करणे
- इतर (कृपया नमूद करा): __________________________
8. आपण कधी वर्ड प्रोसेसिंग (MS Word, Google Docs) वापरले आहे का?
- होय
- नाही
9. आपण पॉवर पॉइंट प्रेझेंटेशन (PowerPoint Presentation) तयार करू शकता का?
- होय
- नाही
10. आपण ऑनलाइन व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग (Zoom, Google Meet) वापरू शकता का?
- होय
- नाही
11. आपण शैक्षणिक साहित्य ऑनलाइन शोधू शकता का?
- होय
- नाही
12. आपण आपल्या विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन असाइनमेंट देऊ शकता का?
- होय
- नाही
13. आपण ऑनलाइन परीक्षा घेऊ शकता का?
- होय
- नाही
14. आपल्याला डिजिटल साक्षरता प्रशिक्षणाची गरज आहे का?
- होय
- नाही
15. डिजिटल साक्षरता वाढवण्यासाठी आपल्या काही सूचना असल्यास, कृपया नमूद करा:
धन्यवाद!
डिजिटल साक्षरता म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा आणि तंत्रज्ञानाचा प्रभावीपणे आणि सुरक्षितपणे वापर करण्याची क्षमता. ह्यामध्ये माहिती शोधणे, मूल्यांकन करणे, तयार करणे आणि इतरांना देणे इत्यादी गोष्टींचा समावेश होतो.
डिजिटल साक्षरतेमध्ये खालील क्षमतांचा समावेश होतो:
- माहिती शोधणे आणि मूल्यांकन करणे: इंटरनेट आणि इतर डिजिटल स्त्रोतांकडून माहिती शोधणे, ती वाचणे आणि तिची सत्यता तपासणे.
- तंत्रज्ञानाचा वापर: स्मार्टफोन, कॉम्प्युटर, लॅपटॉप आणि इतर डिजिटल उपकरणे वापरण्याची क्षमता.
- संदेशव्यवहार: ईमेल, सोशल मीडिया आणि इतर डिजिटल माध्यमांचा वापर करून संवाद साधणे.
- समस्या निवारण: डिजिटल साधने वापरताना येणाऱ्या अडचणींवर उपाय शोधणे.
- सर्जनशीलता: नवीन कल्पना व्यक्त करण्यासाठी आणि डिजिटलtools चा वापर करून content तयार करणे.
डिजिटल साक्षरता आजच्या जगात अत्यंत आवश्यक आहे, कारण अनेक कामे ऑनलाइन केली जातात.
डिजिटल साक्षरता चाचणी प्रश्नावली
या प्रश्नांवलीचा उद्देश तुमच्या डिजिटल ज्ञानाची चाचणी करणे आहे.
-
प्रश्न 1: इंटरनेट म्हणजे काय?
-
(a) जगातील सर्वात मोठे नेटवर्क
(b) माहितीचा महासागर
(c) एक प्रकारचे जाळे
(d) वरील सर्व
-
-
प्रश्न 2: वेब ब्राउझर म्हणजे काय?
-
(a) एक ॲप्लिकेशन जे आपल्याला वेबसाईट पाहण्यास मदत करते.
(b) एक सर्च इंजिन
(c) एक ऑपरेटिंग सिस्टम
(d) वरीलपैकी काहीही नाही
-
-
प्रश्न 3: ईमेल (Email) म्हणजे काय?
-
(a) इलेक्ट्रॉनिक मेल
(b) इंटरनेटवरून पाठवलेले पत्र
(c) जलद संदेश पाठवण्याचे माध्यम
(d) वरील सर्व
-
-
प्रश्न 4: सायबर सुरक्षा म्हणजे काय?
-
(a) आपल्या डेटाचे संरक्षण करणे.
(b) व्हायरस आणि मालवेअरपासून बचाव करणे.
(c) ऑनलाइन धोक्यांपासून स्वतःला सुरक्षित ठेवणे.
(d) वरील सर्व
-
-
प्रश्न 5: सोशल मीडिया म्हणजे काय?
-
(a) ऑनलाइन संवाद साधण्याचे माध्यम.
(b) मित्र आणि कुटुंबाशी कनेक्ट राहण्याचे साधन.
(c) माहिती आणि विचार सामायिक करण्याचे माध्यम.
(d) वरील सर्व
-
टीप: ही फक्त एक नमुना प्रश्नावली आहे. आपण आपल्या गरजेनुसार आणखी प्रश्न तयार करू शकता.
अध्यापक विद्यालयातील छात्र-अध्यापकांसाठी डिजिटल साक्षरता चाचणी प्रश्नावली
सूचना: खालील प्रश्नांची उत्तरे काळजीपूर्वक द्या. दिलेले सर्व पर्याय वाचा आणि तुम्हाला योग्य वाटेल तो पर्याय निवडा.
१. तुमच्याकडे स्मार्टफोन/लॅपटॉप/कॉम्प्युटर आहे का?
- होय
- नाही
२. तुम्ही दिवसाला किती तास इंटरनेट वापरता?
- १ तासापेक्षा कमी
- १ ते ३ तास
- ३ ते ५ तास
- ५ तासांपेक्षा जास्त
३. इंटरनेट वापरण्याचा उद्देश काय आहे? (एकापेक्षा जास्त पर्याय निवडू शकता)
- शैक्षणिक साहित्य शोधणे
- बातम्या वाचणे
- सामाजिक माध्यमांचा वापर
- मनोरंजन
- ऑनलाइन खरेदी
- इतर (स्पष्ट करा) ______________
४. तुम्हाला खालीलपैकी कोणत्या ॲप्लिकेशन्स/ सॉफ्टवेअरची माहिती आहे? (एकापेक्षा जास्त पर्याय निवडू शकता)
- वर्ड प्रोसेसिंग (MS Word, Google Docs)
- स्प्रेडशीट (MS Excel, Google Sheets)
- सादरीकरण (MS PowerPoint, Google Slides)
- व्हिडिओ संपादन सॉफ्टवेअर
- फोटो संपादन सॉफ्टवेअर
- ऑनलाइन मीटिंग ॲप्स (Zoom, Google Meet)
- इतर (स्पष्ट करा) ______________
५. तुम्ही कधी ऑनलाइन शिक्षण घेतले आहे का?
- होय
- नाही
६. ऑनलाइन शिक्षण घेताना तुम्हाला काय अडचणी येतात? (एकापेक्षा जास्त पर्याय निवडू शकता)
- इंटरनेट कनेक्टिव्हिटीची समस्या
- डिव्हाइसची उपलब्धता नाही
- तांत्रिक ज्ञान कमी असणे
- शिक्षकांकडून पुरेसे मार्गदर्शन न मिळणे
- इतर (स्पष्ट करा) ______________
- काहीच अडचण नाही
७. तुम्ही शैक्षणिक साहित्य तयार करण्यासाठी डिजिटल साधनांचा वापर करता का?
- नेहमी
- क्वचितच
- कधीच नाही
८. तुम्हाला डिजिटल साक्षरता वाढवण्यासाठी कोणत्या प्रशिक्षणाची आवश्यकता आहे? (एकापेक्षा जास्त पर्याय निवडू शकता)
- मूलभूत कॉम्प्युटर कौशल्ये
- इंटरनेट आणि सोशल मीडिया वापर
- शैक्षणिक ॲप्लिकेशन्स आणि सॉफ्टवेअर
- ऑनलाइन सुरक्षितता आणि गोपनीयता
- इतर (स्पष्ट करा) ______________
९. डिजिटल साधने वापरताना तुम्हाला सुरक्षिततेच्या दृष्टीने काय काळजी घ्यावी लागते?
- अँटीव्हायरस वापरणे
- अनोळखी लिंकवर क्लिक न करणे
- मजबूत पासवर्ड वापरणे
- डेटा बॅकअप घेणे
- वरील सर्व
१०. तुमच्या महाविद्यालयात डिजिटल शिक्षणासाठी कोणकोणत्या सुविधा उपलब्ध आहेत?
- इंटरनेट सुविधा
- कॉम्प्युटर लॅब
- प्रोजेक्टर
- स्मार्ट बोर्ड
- ऑनलाइन लर्निंग प्लॅटफॉर्म
- इतर (स्पष्ट करा) ______________
- कोणतीही सुविधा उपलब्ध नाही
११. डिजिटल साक्षरतेबद्दल तुमचे मत काय आहे?
- खूप आवश्यक
- आवश्यक
- ठीक आहे
- आवश्यक नाही
१२. तुम्हाला अजून काही प्रतिक्रिया किंवा सूचना द्यायची आहे का?
________________________________________
डिजिटल साक्षरता प्रश्नावली
या प्रश्नावलीचा उद्देश तुमच्या डिजिटल ज्ञानाची पातळी तपासणे आहे. कृपया खालील प्रश्नांची उत्तरे काळजीपूर्वक द्या.
-
प्रश्न 1: इंटरनेट म्हणजे काय?
- (अ) जगातील सर्व संगणकांना जोडणारे जाळे
- (ब) माहिती साठवण्याची जागा
- (क) एक प्रकारचे सॉफ्टवेअर
- (ड) यापैकी काहीही नाही
-
प्रश्न 2: ईमेल (email) पाठवण्यासाठी काय आवश्यक आहे?
- (अ) ईमेल ॲड्रेस (address)
- (ब) इंटरनेट कनेक्शन
- (क) ईमेल सर्व्हिस प्रोव्हायडर (service provider)
- (ड) वरील सर्व
-
प्रश्न 3: सायबर सुरक्षा (cyber security) म्हणजे काय?
- (अ) संगणकाला व्हायरस (virus) पासून वाचवणे
- (ब) आपली वैयक्तिक माहिती सुरक्षित ठेवणे
- (क) ऑनलाइन फसवणूक टाळणे
- (ड) वरील सर्व
-
प्रश्न 4: 'ॲप' (App) म्हणजे काय?
- (अ)Application (ॲप्लिकेशन)
- (ब)Application Part (ॲप्लिकेशन पार्ट)
- (क)Application Package(ॲप्लिकेशन पॅकेज)
- (ड) यापैकी काहीही नाही
-
प्रश्न 5: क्लाऊड स्टोरेज (cloud storage) म्हणजे काय?
- (अ) डेटा (data) ऑनलाइन (online) साठवण्याची जागा
- (ब) डेटा (data) ऑफलाइन (offline) साठवण्याची जागा
- (क) डेटा (data) डिलीट (delete) करणे
- (ड) यापैकी काहीही नाही
धन्यवाद! तुमची उत्तरे सबमिट (submit) करा.
आपल्या अध्यापक विद्यालयातील अध्यापकांमधील डिजिटल साक्षरता तपासण्यासाठी प्रश्नावली:
नाव:
पद:
विभाग:
प्रश्नावली:
-
आपण नियमितपणे संगणक वापरता का?
- अ) होय
- ब) नाही
-
आपण कोणत्या प्रकारचे संगणक कौशल्ये वापरता?
- अ) वर्ड प्रोसेसिंग
- ब) स्प्रेडशीट
- क) सादरीकरण (प्रेझेंटेशन)
- ड) डेटाबेस
- इ) इतर (कृपया सांगा)
-
आपण इंटरनेटचा वापर कोणत्या कामांसाठी करता?
- अ) माहिती शोधणे
- ब) ईमेल पाठवणे/मिळवणे
- क) ऑनलाइन शिक्षण
- ड) संशोधन
- इ) इतर (कृपया सांगा)
-
आपण सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वापरता का?
- अ) होय
- ब) नाही
जर होय, तर कोणते प्लॅटफॉर्म?
- फेसबुक
- ट्विटर
- इंस्टाग्राम
- लिंक्डइन
- इतर (कृपया सांगा)
-
आपल्याला ऑनलाइन सुरक्षा आणि गोपनीयता याबद्दल किती माहिती आहे?
- अ) खूप जास्त
- ब) मध्यम
- क) कमी
- ड) अजिबात नाही
-
आपण कधी ऑनलाइन शिक्षण घेतले आहे का?
- अ) होय
- ब) नाही
-
आपण विद्यार्थ्यांना शिकवण्यासाठी डिजिटल साधनांचा वापर करता का?
- अ) होय
- ब) नाही
जर होय, तर कोणती साधने?
- स्मार्ट बोर्ड
- शैक्षणिक ॲप्स
- ऑनलाइन व्हिडिओ
- इतर (कृपया सांगा)
-
आपल्याला कोणत्या डिजिटल कौशल्यांमध्ये सुधारणा करायची आहे?
- वेबसाईट डिझाइन
- ग्राफिक डिझाइन
- व्हिडिओ एडिटिंग
- ऑनलाइन सुरक्षा
- इतर (कृपया सांगा)
-
आपल्याला डिजिटल साक्षरता वाढवण्यासाठी कोणत्या प्रकारच्या प्रशिक्षणाची आवश्यकता आहे?
-
आपण आपल्या संस्थेत डिजिटल साक्षरता वाढवण्यासाठी काय उपाययोजना सुचवू इच्छिता?
धन्यवाद!
-
सामान्य माहिती
- तुमचे नाव काय आहे?
- तुमचे वय काय आहे?
- तुम्ही शिक्षण किती घेतले आहे?
- तुम्ही सध्या काय करता?
-
डिजिटल उपकरणे आणि इंटरनेटचा वापर
- तुम्ही कोणते डिजिटल उपकरण वापरता? (उदा. स्मार्टफोन, लॅपटॉप, टॅबलेट)
- तुम्ही इंटरनेटचा वापर कधीपासून करत आहात?
- तुम्ही दिवसातून किती वेळ इंटरनेट वापरता?
- तुम्ही इंटरनेटचा वापर कशासाठी करता? (उदा. माहिती शोधणे, सोशल मीडिया, ऑनलाइन शिक्षण, मनोरंजन)
-
डिजिटल साक्षरता कौशल्ये
- तुम्हाला ईमेल आयडी तयार करता येतो का?
- तुम्ही ईमेल पाठवू शकता का?
- तुम्ही इंटरनेटवर माहिती शोधू शकता का?
- तुम्ही ऑनलाइन फॉर्म भरू शकता का?
- तुम्ही सोशल मीडिया वापरू शकता का?
- तुम्ही ऑनलाइन पेमेंट करू शकता का?
- तुम्ही अँटीव्हायरस वापरू शकता का?
- तुम्ही डेटा सुरक्षित ठेवू शकता का?
-
डिजिटल साक्षरतेचे ज्ञान
- डिजिटल साक्षरता म्हणजे काय?
- तुम्हाला सायबर सुरक्षा (Cyber security) बद्दल माहिती आहे का?
- तुम्ही फिशिंग (Phishing) बद्दल ऐकले आहे का?
- तुम्ही ऑनलाइन फसवणूक टाळण्यासाठी काय उपाय करता?
-
डिजिटल साक्षरतेचे फायदे
- डिजिटल साक्षरतेचे काय फायदे आहेत असे तुम्हाला वाटते?
- डिजिटल साक्षरतेमुळे तुम्हाला काय नवीन शिकायला मिळाले?
- तुम्ही डिजिटल साक्षरतेचा उपयोग तुमच्या कामात किंवा व्यवसायात कसा करता?