हवामान
उष्ण कटिबंधीय प्रदेश म्हणजे असा भूभाग, जो कर्कवृत्त आणि मकरवृत्त यांच्या दरम्यान स्थित आहे. या भागात वर्षभर उच्च तापमान असते आणि भरपूर पाऊस पडतो.
भारताच्या भूगोलाचा विचार केल्यास, कर्कवृत्त देशाच्या मध्यातून जाते. त्यामुळे भारताचा बराचसा भाग उष्ण कटिबंधात येतो. यामुळेच भारतात विविध प्रकारची वनस्पती आणि प्राणी जीवन आढळते.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:
ॲप काय माहिती देते:
- पाऊस
- वादळ
- भूकंप
- तापमान
- प्रदूषण पातळी
- विजेचा इशारा
- विविध आपत्कालीन स्थितीत काय करावे आणि काय करू नये.
हे ॲप १२ भारतीय भाषांमध्ये उपलब्ध आहे.
हे ॲप अँड्रॉइड आणि आयओएस दोन्ही प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध आहे.
सचेत ॲप आणि दामिनी ॲप या दोघेही भारत सरकारद्वारे सुरू करण्यात आलेले मोबाइल ॲप्स आहेत, जे वेगवेगळ्या उद्देशांसाठी तयार केले गेले आहेत.
- हे ॲप रिजर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने सुरू केले आहे.
- या ॲपचा उद्देश लोकांना गुंतवणुकीशी संबंधित फसवणुकींपासून वाचवणे आहे.
- सचेत ॲपद्वारे, वापरकर्ते कोणत्याही संस्थेची नोंदणी RBI मध्ये झाली आहे की नाही हे तपासू शकतात. तसेच, ते नियामक प्राधिकरणांकडे तक्रार दाखल करू शकतात.
- हे ॲप इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ ट्रॉपिकल मेटिओरोलॉजी (IITM), पुणे यांनी विकसित केले आहे.
- दामिनी ॲपचा उद्देश लोकांना वीज पडण्याची शक्यता असणाऱ्या ठिकाणांची माहिती देणे आहे.
- या ॲपच्या साहाय्याने, लोकांना वीज पडण्याच्या 40 मिनिटे आधी सूचना मिळते, ज्यामुळे त्यांना सुरक्षित ठिकाणी जाण्याची संधी मिळते.
या दोन्ही ॲप्सचा उद्देश लोकांना सुरक्षित आणि जागरूक करणे आहे.
सचेत ॲप (Sachet App) बद्दल अधिक माहिती
दामिनी ॲप (Damini App) बद्दल अधिक माहिती
हिमालयाच्या क्षेत्रात प्रामुख्याने हिमवर्षाव होतो, कारण तेथे तापमान गोठणबिंदूच्या खाली असते.
- समुद्रसपाटीपासून उंची: हिमालय पर्वतरांगांची उंची खूप जास्त असल्यामुळे, उंची वाढते तसतसे तापमान घटते.
- तापमान: उंचीवर तापमान 0°C (गोठणबिंदू) किंवा त्याहून कमी असते, ज्यामुळे पावसाचे पाणी गोठून बर्फात रूपांतर होते.
- पश्चिमी विक्षोभ (Western Disturbances): पश्चिमी विक्षोभामुळे हिमालयात पाऊस आणि बर्फ पडतो. हे भूमध्य समुद्रातून येणारे वादळ आहे, ज्यामुळे उत्तर भारतात पाऊस आणि बर्फवृष्टी होते.
या कारणांमुळे हिमालयाच्या क्षेत्रात पाऊस बहुतांश वेळा बर्फाच्या स्वरूपात पडतो, ज्याला हिमवर्षाव म्हणतात.
अधिक माहितीसाठी:
हिमालय पर्वताच्या शिखरावर सतत बर्फ असण्याची काही कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
-
समुद्रसपाटीपासून जास्त उंची:
हिमालय पर्वताची उंची खूप जास्त आहे. उंची वाढल्यामुळे वातावरणाचा दाब कमी होतो आणि तापमान घटते. सर्वसाधारणपणे, प्रत्येक 165 मीटर उंचीवर 1°C तापमान कमी होते.
-
अक्षांश:
हिमालय पर्वत उत्तर गोलार्ध्यात आहे. या भागात सूर्याची किरणे तिरकस पडतात, त्यामुळे तापमान कमी असते.
-
बर्फवृष्टी:
हिमालयाच्या उंच भागांमध्ये नियमितपणे बर्फवृष्टी होते. नवीन बर्फ साचल्याने जुन्या बर्फाला वितळायला वेळ मिळत नाही.
-
वाऱ्यांचा प्रभाव:
उंच पर्वतांवर थंड वाऱ्यांचे सतत झोत येत असतात, ज्यामुळे बर्फ टिकून राहतो.
या सर्व कारणांमुळे हिमालयाच्या शिखरावर वर्षभर बर्फ साचलेला असतो.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: