ऐतिहासिक कथा
0
Answer link
ऐतिहासिक कादंबरी भूतकाळातील घटना, व्यक्ती आणि स्थळांवर आधारित असते. यात इतिहास आणि কল্পনারঞ্জন यांचा समन्वय असतो.
ऐतिहासिक कादंबरीचे स्वरूप:
- भूतकाळाचे चित्रण: ऐतिहासिक कादंबरी भूतकाळातील जीवनशैली, संस्कृती, आणि सामाजिक परिस्थितीचे चित्रण करते.
- ऐतिहासिक सत्यता: कादंबरीkarita इतिहासical तपशील अचूक असावे लागतात, परंतु काही प्रमाणात काल्पनिक घटना आणि पात्रांचा समावेश केला जातो.
- कल्पनाशक्तीचा वापर: ऐतिहासिक घटना आणि पात्रांना अधिक आकर्षक बनवण्यासाठी लेखकाला কল্পনাশक्तीचा वापर करावा लागतो.
- मनोरंजन: ऐतिहासिक कादंबरी वाचकांना भूतकाळातील घटनांची माहिती मनोरंजक पद्धतीने देते.
उदाहरण: शिवाजी सावंत यांची 'छावा', रणजित देसाईंची 'लक्ष्य भोक', विश्वास पाटील यांची 'पानिपत' यांसारख्या अनेक प्रसिद्ध ऐतिहासिक कादंबऱ्या आहेत.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइट्सला भेट देऊ शकता:
0
Answer link
ऐतिहासिक कथा म्हणजे काय
ऐतिहासिक कथा ही भूतकाळातील कोणतीही कथा आहे जी काल्पनिक पात्रे किंवा घटनांसह कालखंडातील वास्तविक वैशिष्ट्ये समाविष्ट करते.
ऐतिहासिक काल्पनिक कथा काय आहे?
ऐतिहासिक कथा ही भूतकाळातील कोणतीही कथा आहे जी काल्पनिक पात्रे किंवा घटनांसह कालखंडातील वास्तविक वैशिष्ट्ये समाविष्ट करते.
ऐतिहासिक काल्पनिक कथा ही काल्पनिक शैलींपैकी सर्वात सामान्य आहे. तांत्रिकदृष्ट्या, ऐतिहासिक काल्पनिक कथा ही भूतकाळात सेट केलेली कोणतीही कथा आहे ज्यामध्ये काल्पनिक पात्र किंवा घटनांसह त्या काळातील खऱ्या वैशिष्ट्यांचा समावेश आहे. शतकानुशतके आणि संस्कृतींमध्ये अशा कृतींची अगणित उदाहरणे आहेत. प्राचीन ग्रीक लोकांचा इतिहास पुन्हा सांगण्याचा प्रयत्न (जरी त्यामध्ये विलक्षण घटक देखील आहेत) इलियड आणि ओडिसी पर्यंत .
खरी ऐतिहासिक कल्पित कथा त्याच्या संपूर्ण कथानकावर वास्तववादावर अवलंबून असते. ऐतिहासिक काल्पनिक कथा लेखकांनी एक विश्वासार्ह ऐतिहासिक जग तयार करण्यासाठी सावधगिरी बाळगली पाहिजे ज्यामध्ये सेटिंग, पात्रे आणि वस्तू त्यांच्या काळातील अपेक्षित असतील. पात्रांनी विश्वासार्ह कालावधीच्या संवादासह बोलले पाहिजे आणि वाहतुकीच्या योग्य साधनांसह प्रवास केला पाहिजे. 1600 च्या दशकात तुम्हाला एखादे पात्र सापडू नये, उदाहरणार्थ, "हे छान होते!" ऐतिहासिक कल्पित कथांमध्ये, सर्व संघर्ष, कथानक घटना आणि थीम लेखकाने निवडलेल्या ऐतिहासिकदृष्ट्या संभाव्य जगात घडल्या पाहिजेत.
ऐतिहासिक काल्पनिक कथा कधीकधी समकालीन समाज आणि राजकारणावर प्रभाव टाकण्यासाठी वापरली जाऊ शकते. लेखक एखाद्या विशिष्ट ऐतिहासिक घटनेवर लक्ष केंद्रित करू शकतात कारण ते आणि त्यांच्या स्वतःच्या काळातील संबंधांमुळे. उदाहरणार्थ, आर्थर मिलरचे द क्रूसिबल हे नाटक 1950 च्या रेड स्केर आणि मॅककार्थिस्ट चाचण्यांना प्रतिसाद म्हणून सालेम विच ट्रायल्सचा उन्माद शोधतो. एस्थर फोर्ब्सची न्यूबेरी पदक विजेता जॉनी ट्रेमेनक्रांतिकारक युद्धाने द्वितीय विश्वयुद्धाच्या मध्यभागी देशभक्तीला प्रेरणा देण्यासाठी घटना घडवून आणल्या. इतर लेखक नाटक किंवा साहसासाठी साहित्य देण्यासाठी ऐतिहासिक पार्श्वभूमी निवडू शकतात. तरीही इतरांना भूतकाळातील शोकांतिकेतील संबंधित थीम किंवा धडे दिसू शकतात. युद्धकाळ, विशेषतः, ऐतिहासिक काल्पनिक कथा लेखकांसाठी एक लोकप्रिय विषय आहे. वाचकांना कोणत्याही युद्धात कल्पित कथा शोधण्यासाठी फार दूर जावे लागत नाही: क्लासिक्स अ टेल ऑफ टू सिटीज , नंबर द स्टार्स , आणि द थिंग्ज दे रेझ्ड. दरम्यान . फ्रेंच क्रांती, दुसरे महायुद्ध आणि व्हिएतनाम युद्ध, अनुक्रमे.
काल्पनिक असली तरी ऐतिहासिक काल्पनिक पुस्तके माहितीचा उत्कृष्ट स्रोत असू शकतात. प्रत्येक ऐतिहासिक काल्पनिक पुस्तकासह, वाचक भूतकाळाबद्दल अधिक काहीतरी शिकतात आणि इतिहास, राजकारण, संस्कृती आणि मानवी अनुभवाबद्दल त्यांची समज विस्तृत करतात.
0
Answer link
हिरकणी बुरुजाची सत्यकथा…
हिरकणी-बुरुज
मराठी साम्राज्याची राजधानी किल्ले रायगडावर प्रसिद्ध हिरकणीजाची सत्यकथा…
राजा शिवाजी महाराजांनी मराठी साम्राज्यासाठी किल्ले रायगड उभारला. १६७४ साल महाराजांचा राज्याभिषेक सोहळा रायगडावर संपन्न झाला. सह्याद्र कूशी ह्या कुशी वसलेल्या किल्ले घडी बांधणी सुरक्षेमुळे अत्यंत सु होती. ४४०० फुट उंच आहेत ह्या गडावर दरवाज्याखेरीज येण्याजाण्याचा मार्ग. असे म्हंटले जायचे की - 'रायगडाचे दरवाजे बंद करा, खालून हवा येईल आणि खाली जाईल ते फक्त पाणी'. पण ह्या गोष्टीला अपवाद ठरणारी एक स्त्री - 'हिरकणी'
किल्ले रायगडाच्या खाली काही अंतरावर वाकुसरे (वाळूसरे) नावाचे एक छोटेसे गाव होते. त्या व्यक्ती एक धनगर व्यक्तीचे कुटुंबीय राहत होते. ती व्यक्ती समवेत त्याची आई, बायको हिरा व त्यांचे एक तान्हे बाळ आराम असे. दूध विकून संपूर्ण पैश्यातून ते कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करत असते. त्याची बायको रोज गावरती दूध विकायला जात असे. एके दिवशी रोजच्याप्रमाणे हिरा गावर दूध विकायला, पण तिला काही कारणाने समोरला उशीर झाला. ती गड्ड्या दरवाजांजवळ आली होती, पण पाहते तर काय दारे बंद होते. गडकऱ्यांना त्यांनी फार विनंती केली, पण त्यांनी दरवाजा उघडण्यास नकार दिला. कारण देवासमोर उघडले सूर्यास्त बंद कि, ते पुन्हा स्वतःच उघडत. आज्ञांची आज्ञा लागू होती. सुरेल मुभा नसे. पण तान्ह्या बाळाची चिंता आपली होती. आईवाचून ते तान्हे बाळ रात्रभर कसे, ह्या विचाराने आईची चिंता चालली. हे विचारातच हिराने किल्ल्याच्या कड्यावरून खाली उतरण्याचा निर्णय निर्देश. अंधारात कड्या पासून खाली जाणे म्हणजे जीव पणाला त्याच्यासोबत होते. कारण सर्व दऱ्या, दाट झाडे-झुडपे उघड आणि आंध्र. पण बाळाच्या प्रेमापोटी ह्या मातेने हा निर्णय. गड्यांचे कड्यांचे निरीक्षण केले. एका कड्यावर सापडली आणि त्याच्याकडून खाली उतरली. खाली खालीू मात्र सभोवत झाडा-झुडपाच्या अंगावर अनेक ठिकाणी रक्त आले होते. त्याच अवस्थेत गड उतरून ती आई आपली परतली. परत त्या आईने आपल्या बाळाला कुशीत घेतले. बाळाच्या दर्शनाने त्या आईला जो आनंद झाला, तो मात्र वेदनेपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता. कारण सर्व दऱ्या, दाट झाडे-झुडपे उघड आणि आंध्र. पण बाळाच्या प्रेमापोटी ह्या मातेने हा निर्णय. गड्यांचे कड्यांचे निरीक्षण केले. एका कड्यावर सापडली आणि त्याच्याकडून खाली उतरली. खाली खालीू मात्र सभोवत झाडा-झुडपाच्या अंगावर अनेक ठिकाणी रक्त आले होते. त्याच अवस्थेत गड उतरून ती आई आपली परतली. परत त्या आईने आपल्या बाळाला कुशीत घेतले. बाळाच्या दर्शनाने त्या आईला जो आनंद झाला, तो मात्र वेदनेपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता. कारण सर्व दऱ्या, दाट झाडे-झुडपे उघड आणि आंध्र. पण बाळाच्या प्रेमापोटी ह्या मातेने हा निर्णय. गड्यांचे कड्यांचे निरीक्षण केले. एका कड्यावर सापडली आणि त्याच्याकडून खाली उतरली. खाली खालीू मात्र सभोवत झाडा-झुडपाच्या अंगावर अनेक ठिकाणी रक्त आले होते. त्याच अवस्थेत गड उतरून ती आई आपली परतली. परत त्या आईने आपल्या बाळाला कुशीत घेतले. बाळाच्या दर्शनाने त्या आईला जो आनंद झाला, तो मात्र वेदनेपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता. परत त्या आईने आपल्या बाळाला कुशीत घेतले. बाळाच्या दर्शनाने त्या आईला जो आनंद झाला, तो मात्र वेदनेपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता. परत त्या आईने आपल्या बाळाला कुशीत घेतले. बाळाच्या दर्शनाने त्या आईला जो आनंद झाला, तो मात्र वेदनेपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता.
ही घडलेली गोष्ट जेव्हा महाराजांना कळली, तेव्हा ते अत्यंत अश्यर्यचकित होते. कारण शत्रूच्या सैन्यालाही दरवाजातून येण्या-जाण्याशिवाय मार्ग उपलब्ध नसलेला हक्कगड गट एक स्त्री खाली सोडली. हा प्रश्न महाराज विचारितच अन्नुतरीत होता. महाराजांनी हिराला गडावर बोलावण्यास सांगितले. हिरा गडावर आली, ती आबा महाराजांनी तिला सर्व घडले याबद्दल विचार केला, हिरकणी महाराजांना सर्व घटना घडल्या आणि आपल्या तान्ह्या बाळाला हा एकच मार्ग उपलब्ध झाला असे सांगितले. हे ऐकून त्या शूर मातेचा महाराजांनी साडी-चोळी सन्मान तर केलाच पण ज्या कड्यावरून ती खाली उतरली त्या कडवर आईच्या प्रेमाची साक्ष बुरुज बांधण्यात आली. तो बुरुज मार्केट रायगड 'हिरकणी बुरुज'. खूप ती आरामात गावाला नाव देण्यात आले. ते गाव गाव रायगडाईल 'हिरकणीवाडी'.
हिरकणीवर उपलब्ध असलेली प्रसिद्ध जुनी कविता येथे देत आहे. पण प्रयत्न करून नाव सदर कवित कविचे समजू शकले नाही. ते जे कोणी थोर गृहस्थ असतील त्यांची कृतज्ञता व्यक्त करणारी कविता येथे देत आहे.
रायगडावर राजधानी ती होती शिवरायांची.
कथा सांगतो ऐका हिरकणी बुरुजाची ।
वसले होते गाव तळाशी वाकुसरे या नावाचे ।
राहात होते कुटुंब तेथे गरीब धनगर गवळे ।
आई बायको तान्हा मुलगा कुटुंबे छोटेसे होते.
शोभत होते हिरा नाव त्या तडफदार घरवालकी ।
सांज देव हिरा जातसे दूध देखी गावरती ।
चालत होती गुजराण त्या नेकीच्या धंधती ।
एके दिवशी दूध घालिता हिरा क्षणभर विसावली ।
ध्यानी आले तिच्या कधी सांज टकला नाही.
सूर्यदेव मावळतांद बंद गड्याचे दरवाजे ।
भेटली हिरा म्हणाली बाळा तान्हेमेरे ।
हात जोडूनी करी विनवणी म्हणे जाऊद्या खाली मला ।
गडकरी मी नाही आज्ञा शिवरायांची आम्हाला.
बाळाच्या आठवे भाई माय माउली वेदपी ।
कडा उतरूनी धावत जात बाळाला ती घेई कुशी ।
अतुलनीय हे धाडस पाहुनी महाराज स्तंभित ।
साडी चोळी हिरासी प्रेमे सन्मानित केले ।
कडवरी त्या बुरूज बांधला साक्ष आईच्या प्रेमाची ।
ऐकू वार कथा अजुनी अशी हिरकणी बुरूजाची ।
हिरकणीची ही शौर्यगाथा आजही रायगडावर सांगितली जाते आणि तो हिरकणी-बुरुज आईच्या प्रेमाची साक्ष आजही रायगडावर तटस्थपणे उभी आहे. एका शूर मातेची कथा सर्व स्वतःलावी एवढाच हा लेख लिहिण्यामागील स्वार्थ…
0
Answer link
आनंद यादव यांच्या 'गोतावळा' या कादंबरीत इतिहासाशी बांधिलकी खालीलप्रमाणे जपली आहे:
-
वास्तववादी चित्रण:
'गोतावळा' कादंबरीमध्ये यादव यांनी ग्रामीण जीवन आणि संस्कृतीचे वास्तववादी चित्रण केले आहे. 1940 च्या दशकातील ग्रामीण भागातील सामाजिक, आर्थिक आणि सांस्कृतिक परिस्थिती त्यांनी जशीच्या तशी उभी केली आहे.
-
ऐतिहासिक संदर्भ:
यादव यांनी त्या काळातील दुष्काळ, महागाई आणि राजकीय अस्थिरता यांसारख्या ऐतिहासिक घटनांचे संदर्भ देऊन कथानकाला अधिक विश्वसनीय बनवले आहे.
-
व्यक्तीरेखा:
कादंबरीतील पात्रे त्या वेळच्या सामाजिक संरचनेचे प्रतिनिधित्व करतात. त्या पात्रांच्या माध्यमातून जातीयভেদ, रूढी आणि परंपरांचे सूक्ष्म चित्रण केले आहे.
-
भाषेचा वापर:
यादव यांनी कादंबरीत वापरलेली भाषा त्या काळातील ग्रामीण बोलीभाषेशी जवळीक साधणारी आहे, ज्यामुळे वाचकाला कथानकाशीconnect करणे सोपे जाते.
-
सांस्कृतिकelements:
'गोतावळा' मध्ये त्या वेळच्या लोकांचे Reet Rivaaz, सण आणि उत्सव यांचे वर्णन आहे.
यामुळे 'गोतावळा' ही कादंबरी केवळ एक कथा न राहता त्या काळातील सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहासाचा भाग बनली आहे.
0
Answer link
स्पीच गोगा लोकगीत 'दो बैलों की कथा' 1857 च्या स्वातंत्र्य संग्रामातील (शिपायांचे बंड) लढाईकडे संकेत करते.
अधिक माहिती:
- हे लोकगीत त्या वेळच्या सामाजिक आणि राजकीय परिस्थितीचे वर्णन करते.
- या कथेत दोन बैल आहेत, जे भारतीय लोकांचे प्रतीक आहेत, जे ब्रिटिशांविरुद्ध लढतात.
- या लढाईत भारतीयांनी दाखवलेल्या धैर्याचे आणि बलिदानाचे हे गीत स्मरण करून देते.
टीप: अचूक माहितीसाठी, तुम्ही अधिकृत ऐतिहासिक पुस्तके आणि वेबसाइट्सचा संदर्भ घेऊ शकता.
1
Answer link
⭕ अनारकलीला खरेच भिंतीत चिणुन मारले होते का? ⭕
सध्या पाकिस्तानात असलेल्या लाहोरपासून करायला हवी. या शहराच्या मध्यवर्ती भागामध्ये एक अतिशय साधेसेच, मुघलकालीन समाधीस्थळ आहे.
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=972734093124514&id=100011637976439
हे समाधीस्थळ ‘अनारकलीचा मकबरा’ या नावाने ओळखले जात असून, याच्या आसपास वसलेल्या बाजारपेठेला देखील अनारकलीचेच नाव देण्यात येऊन याला ‘अनारकली बाजार’ म्हटले जाते. या मकबऱ्यामध्ये ज्या व्यक्तीचे अवशेष दफन आहेत, त्या व्यक्तीचा मृत्यू १५९९ सालच्या सुमारास झाला असून, १६१९ सालच्या सुमारास हे समाधीस्थळ निर्माण करण्यात आले होते. या मकबऱ्याच्या अंतर्भागामध्ये अतिशय सुंदर कोरीवकाम असलेली एक संगमरवरी कबर असून, त्यावर पर्शियन भाषेमध्ये काही ओळी कोरलेल्या आहेत. ‘माझ्या प्रेयसीचा चेहरा मला एकदा जरी पाहता आला, तरी मी ईश्वराचे खूप आभार मानेन’ अश्या अर्थी या ओळी असून, त्याखाली या ओळी ज्याने रचल्या आहेत त्याचे नाव आहे. हे नाव ‘मजनू सलीम अकबर’ म्हणजेच अनारकलीच्या प्रेमात स्वतःच्या अस्तित्वाचाही विसर पडलेल्या अकबर-पुत्र सलीमचे आहे !
सलीम आणि अनारकलीच्या प्रेमकहाणीचा हा एकच पुरावा अस्तित्वात असल्याचे म्हटले जात असले, तरी वास्तवात या कबरीमध्ये असलेले अवशेष नेमके कोणाचे आहेत, याचा शोध मात्र आजतागायत लागलेला नाही. याबाबतीत अनेक आख्यायिका ऐकायला मिळत असून स्थानिक नागरिकांच्या म्हणण्यानुसार नादिरा बेगम उर्फ शरी-उन-निसा नामक अतिशय देखणी नर्तकी मुघल दरबारी असून, तिला अनारकली म्हणून संबोधले जात असे. अनारकली आणि मुघल साम्राज्याचे युवराज जहांगीर (सलीम) यांचे प्रेमसंबंध सुरु होऊन त्याचे परिमार्जन अनारकलीला लाहोरच्या किल्ल्याच्या भिंतीमध्ये चिणून मारण्यात झाले ही कथा आपल्या सर्वांच्याच परिचयाची आहे.आपण वाचत आहात माहिती सेवा ग्रूप पेठवडगांवची पोस्ट,त्यानंतर जेव्हा जहांगीर मुघल सम्राट बनले तेव्हा त्यांनी आपल्या प्रेयसीसाठी हे समाधीस्थळ बनविले असल्याची ही आख्यायिका आहे.
मात्र या आख्यायिकेशी अनेक इतिहासकार सहमत नाहीत. १५९९ सालच्या सुमारास अकबर आणि जहांगीर यांचे परस्परांशी असलेले मतभेद विकोपाला गेले असून, जहांगीरने १६०० साली आपल्याच पित्याच्या, म्हणजे अकबराच्या विरोधात बंडही पुकारले होते. मात्र या वादांच्या, मतभेदांच्या मुळाशी अनारकली, किंवा तिच्याशी जहांगीरचे असलेले प्रेमसंबध होते, याचा कोणताही पुरावा उपलब्ध नाही. किंबहुना १६०५ ते १६२२ या काळा दरम्यान जहांगीरच्या आयुष्याचे वर्णन करणाऱ्या, ‘तुझुक-ए-जहांगिरी’ या आत्मचरित्रातही अनारकलीचा उल्लेख कुठेच आढळत नाही. या आत्मचरित्रामध्ये जहांगीरने आपल्या भावनांचे, आपल्या आयुष्यामध्ये घडलेल्या अनेक घटनांचे विस्तृत विवरण दिलेले आढळते. अतिशय दुर्मिळ असणारऱ्या, खास दक्षिण अमेरिकेहून मागविलेल्या ‘टर्की’ पक्ष्यापासून दख्खनचा सेनाधिपती मलिक अंबरबद्दलची मते, इथवर सर्व बाबींचा सविस्तर उल्लेख करत असताना, जिच्या स्मृतीप्रीत्यर्थ समाधीस्थळ बनवविले अश्या अनारकलीशी असलेल्या प्रेमसंबंधांचा उल्लेख जहांगीराने आपल्या आत्मचरित्रात का केला नसावा, हा प्रश्न विचार करण्याजोगा आहे. केवळ जहांगीरच्या आत्मचरित्रात नाही, तर तत्कालीन ऐतिहासिक साहित्यामध्येही अनारकलीचा उल्लेख आढळत नाही. किंबहुना अबुल फझलने लिहिलेल्या ‘अकबरनामा’मध्येही तिचा उल्लेख नाही.
या समाधीस्थळामध्ये असणारे अवशेष कोणाचे असावेत याबाबत अठराव्या शतकातील लाहोरमधील काही इतिहासकारांनी (अब्दुला चागती व मुहम्मद बाकीर) त्यांच्या शंका वर्तविल्या आहेत. त्यांच्या मतानुसार हे समाधीस्थळ ज्या ठिकाणी उभे आहे, त्या ठिकाणी डाळींबाच्या बागा असून, त्या ठिकाणाला त्या काळी ‘बाग अनारकली’ म्हणून संबोधले जात असे. या बागेमध्ये एक कबर पहिल्यापासूनच अस्तित्वात होती. मात्र गेल्या काही दशकांमध्ये, ही कबर जहांगीरची प्रेमिका असलेल्या अनारकलीची आहे ही स्थानिक लोकांनी निर्माण केलेली कथा असण्याची शक्यता या इतिहासकारांनी वर्तविली आहे. याच कथेवर आधारित अनेक नाटके, आणि नंतर चित्रपटही लोकप्रिय झाल्याने ही कथा आता लोकांच्या मनामध्ये वास्तवाचे रूप धरण करून असल्याचे इतिहासकार म्हणतात.
