कालक्रम

कालगणना पद्धती म्हणजे भूतकाळातील घटनांची नोंद ठेवण्याची आणि त्यांना विशिष्ट कालखंडात मांडण्याची एक पद्धत आहे. या पद्धतीमुळे इतिहासाचा अभ्यास करणे, घटनाक्रम लक्षात ठेवणे आणि भविष्यकाळासाठी अंदाज बांधणे सोपे होते.

कालगणनेची गरज:

• इतिहास अभ्यास: भूतकाळातील घटना आणि घडामोडी समजून घेण्यासाठी.
• सामाजिक आणि सांस्कृतिक विकास: मानवी समाजाच्या उत्क्रांतीचा अभ्यास करण्यासाठी.
• वैज्ञानिक संशोधन: नैसर्गिक घटना आणि बदलांचा अभ्यास करण्यासाठी.
• भविष्यकालीन योजना: भूतकाळातील आकडेवारी आणि माहितीच्या आधारावर भविष्यकालीन योजना बनवण्यासाठी.

कालगणनेच्या मुख्य पद्धती:

1. शक संवत: शालिवाहन शक हे भारतीय राष्ट्रीय पंचांग म्हणून वापरले जाते. याची सुरुवात इ.स. 78 मध्ये झाली.
2. विक्रम संवत: हे उत्तर भारतात प्रचलित आहे. याची सुरुवात इ.स. पूर्व 57 मध्ये झाली.
3. इस्लामी हिजरी: मुस्लिम धर्मात हे कालगणना वर्ष वापरले जाते.
4. ख्रिस्ती/ग्रेगोरियन: जगभरात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणारे कॅलेंडर, जे इ.स. (Common Era - CE) आणि इ.स. पूर्व (Before Common Era - BCE) मध्ये विभागलेले आहे.

भारतीय कालगणना:

• भारतात प्राचीन काळापासून विविध कालगणना पद्धती प्रचलित होत्या. त्यापैकी शक संवत आणि विक्रम संवत आजही वापरल्या जातात.
• भारतीय पंचांग तिथी, वार, नक्षत्र, योग आणि करण यांवर आधारित असते.

आधुनिक कालगणना:

• आधुनिक जगात ग्रेगोरियन कॅलेंडरचा वापर सर्वाधिक होतो.
• वैज्ञानिक आणि ऐतिहासिक अभ्यासासाठी कार्बन डेटिंग (Carbon dating) आणि इतर आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग केला जातो, ज्यामुळे वस्तू आणि घटनांची अचूक वेळ निश्चित करता येते.

संदर्भ:

• विकिपीडिया - कालगणना

काळाची विभागणी म्हणजे काय:

काळाची विभागणी म्हणजे भूतकाळ, वर्तमानकाळ आणि भविष्यकाळ अशा वेगवेगळ्या भागांमध्ये वेळेचं विभाजन करणे.

काळाचे मुख्य भाग:

• भूतकाळ: जो काळ होऊन गेला आहे, त्याला भूतकाळ म्हणतात.
• वर्तमानकाळ: जो काळ चालू आहे, त्याला वर्तमानकाळ म्हणतात.
• भविष्यकाळ: जो काळ येणार आहे, त्याला भविष्यकाळ म्हणतात.

हे तीन भाग आपल्याला वेळ समजून घेण्यासाठी आणि त्यानुसार योजना बनवण्यासाठी मदत करतात.

इ.स. पूर्व ३०००: मेसोपोटेमियामध्ये (Mesopotamia) मातीवर कोरलेल्या माहितीचा वापर.

इ.स. पूर्व २०००: चीनमध्ये (China) 'शिया' राजघराण्याने (Xia Dynasty) माहिती जतन करण्यास सुरुवात केली.

इ.स. पूर्व ३२३ ते इ.स. ३०: इजिप्तमध्ये (Egypt) टॉलेमी राजघराण्याने (Ptolemaic dynasty) 'ॲलेक्झांड्रिया' (Alexandria) नावाचे जगातील सर्वात मोठे पुस्तकालय उभारले.

इ.स. ७९५: जपानमध्ये (Japan) 'रुइजु संदाईक्याकु' (Ruiju Sandaikyaku) नावाचा पहिला अधिकृत शब्दकोश प्रकाशित झाला.

१० व्या-११ व्या शतकात: चीनमध्ये (China) 'सॉंग' राजघराण्याच्या (Song Dynasty) काळात मोठे विश्वकोश तयार केले गेले.

१६ व्या शतकात: युरोपमध्ये (Europe) मुद्रण तंत्रज्ञानाचा (printing technology) विकास झाला आणि कोशांचे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन सुरू झाले.

१८ व्या शतकात: 'एन्सायक्लोपीडिया ब्रिटानिका' (Encyclopædia Britannica) आणि 'लारोस' (Larousse) सारखे आधुनिक विश्वकोश प्रकाशित झाले.

Encyclopædia Britannica

२० व्या शतकात: डिजिटल तंत्रज्ञानाचा (digital technology) विकास झाला आणि ऑनलाइन कोशांचा (online dictionaries) उदय झाला.

आज: 'विकिपीडिया' (Wikipedia) सारखे सहयोगी प्रकल्प (collaborative projects) माहितीच्या प्रसारात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहेत.

Wikipedia

अमळनेर शहर 1906 ते 1936 या काळात खानदेश एज्युकेशन सोसायटीच्या घटकामुळे शिक्षण केंद्र बनले.

या संस्थेमुळे अमळनेरमध्ये शिक्षण क्षेत्रात मोठी क्रांती झाली.

• 1906: खानदेश एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना.
• 1936: या संस्थेने अमळनेरला शिक्षण केंद्र म्हणून ओळख मिळवून दिली.

अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• खानदेश एज्युकेशन सोसायटीचे अधिकृत संकेतस्थळ

ईसवी सन 14 ते 40 च्या दरम्यानच्या घटना आणि घडामोडींचा शोध घेण्यासाठी, आपण खालील गोष्टी करू शकता:

1. इतिहास पुस्तके आणि लेख: त्या काळातील इतिहास पुस्तके, लेख आणि विश्वसनीय शैक्षणिक साहित्य वाचा.
2. पुराणवस्तुशास्त्र (Archaeology): त्यावेळच्या उत्खननात सापडलेल्या वस्तू आणि अवशेषांचा अभ्यास करा.
3. संग्रहालये: त्या काळाशी संबंधित कलाकृती, नाणी, भांडी आणि इतर वस्तूंचे प्रदर्शन पहा.
4. ऑनलाइन डेटाबेस: विश्वसनीय ऑनलाइन डेटाबेस आणि शैक्षणिक वेबसाइट्सचा वापर करा. जसे की, Wikipedia (पहिला शतक)
5. विशेषज्ञ: इतिहासकार आणि तज्ञांशी संपर्क साधा आणि मार्गदर्शन घ्या.
6. तत्कालीन साहित्य: त्यावेळेस उपलब्ध असलेले साहित्य, जसे की पत्रे, नोंदी आणि इतर कागदपत्रे शोधा.

या उपायांमुळे तुम्हाला त्या काळातील माहिती मिळण्यास मदत होईल.

कालरेषा पूर्ण करण्यासाठी, तुम्हाला कोणत्या विशिष्ट घटनेची किंवा विषयाची कालरेषा हवी आहे, हे सांगावे लागेल. उदाहरणार्थ:

• भारतीय स्वातंत्र्य लढ्याची कालरेषा
• मराठा साम्राज्याची कालरेषा
• विशिष्ट तंत्रज्ञानाचा विकास कालानुक्रम

तुम्ही विषय दिल्यानंतर, मी त्या संदर्भात माहिती देऊ शकेन.

उदाहरणार्थ:

अशा प्रकारे, अधिक माहिती दिल्यास मी तुम्हाला अचूक कालरेषा देऊ शकेन.