ऐतिहासिक स्थळे

माझगाव:

माहित असलेल्या गुरु-शिष्यांच्या काही जोड्या:

महाराष्ट्रातील 30 सर्वोत्तम किल्ले

येथे महाराष्ट्रातील किल्ल्यांची यादी आहे जी तुम्हाला भारतातील या राज्याचा गौरवशाली आणि राजेशाही इतिहास समजून घेण्यास मदत करेल आणि या आकर्षक केंद्रांना एकाच वेळी भेट देण्याची भरपूर कारणे देईल.

लोहगड किल्ला, लोणावळा

जंजिरा किल्ला, मुरुड

दौलताबाद किल्ला, दौलताबाद

पन्हाळा किल्ला, पन्हाळा

रायगड किल्ला, रायगड

शनिवारवाडा किल्ला, पुणे

यशवंतगड किल्ला, रेडी

सिंधुगड किल्ला, मालवण

सिंहगड किल्ला, पुणे

प्रतापगड किल्ला, सातारा

तोरणा किल्ला, पुणे

कंधार किल्ला, नांदेड

राजमाची किल्ला, पुणे

तिकोना किल्ला, लोणावळा

वासोटा किल्ला, सातारा

विसापूर किल्ला, माळवली

सुवर्णदुर्ग किल्ला, दापोली

कोरीगड किल्ला, आंबी व्हॅली सिटी

अकोला किल्ला, अकोला जिल्हा

वसई किल्ला, वसई-विरार

प्रबळगड किल्ला, रायगड जिल्हा

हरिश्चंद्रगड किल्ला, अहमदनगर जिल्हा

मंडणगड किल्ला, रत्नागिरी जिल्हा

विजयदुर्ग किल्ला, विजयदुर्ग

शनिवारवाडा किल्ला, पुणे

घनगड किल्ला, टेल बायला

पुरंदर किल्ला, घेरापुरंधर

मल्हारगड किल्ला, काळेवाडी

तुंग किल्ला, पुणे

शिवाजी महाराजांनी खेळणा किल्ल्याला विशालगड असे नाव दिले.

हा किल्लाattribute data-id="e7528734-8c61-4278-9f7f-0c5d0dd94569" data-entity-type="ARTICLE" data-url="https://www.maharashtratimes.com/maharashtra/kolhapur/kolhapur-news-vishalgad-fort-in-kolhapur/articleshow/92487292.cms">कोल्हापूर जिल्ह्यात आहे.

लोहारा नगर तहसील प्राचीन स्थळांसाठी प्रसिद्ध आहे. येथे अनेक ऐतिहासिक आणि धार्मिक स्थळे आहेत. त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे:

• खंडोबा मंदिर: हे मंदिर लोहारा शहराच्या पूर्वेला डोंगरावर स्थित आहे. हे मंदिर फार प्राचीन असून येथे खंडोबा देवाची सुंदर मूर्ती आहे.
• महालक्ष्मी मंदिर: हे मंदिर लोहारा शहराच्या मध्यभागी आहे. हे मंदिर देखील प्राचीन असून येथे नवरात्रीमध्ये मोठी यात्रा भरते.
• हनुमान मंदिर: लोहारा शहरात अनेक हनुमान मंदिरे आहेत, जी प्राचीन काळातील आहेत.
• जामा मस्जिद: लोहारा शहरात एक मोठी जामा मस्जिद आहे, जी मुस्लिम धर्माच्या लोकांसाठी महत्त्वाची आहे.

या व्यतिरिक्त, लोहारा शहराच्या आसपास अनेक प्राचीन अवशेष आणि शिलालेख सापडलेले आहेत, जे या भागाच्या प्राचीन इतिहासावर प्रकाश टाकतात.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• उस्मानाबाद जिल्हा प्रशासनाचे संकेतस्थळ

.

छत्रपती संभाजीराजे शिवाजीराजे भोसले (जन्म : पुरंदर किल्ला, १४ मे १६५७; मृत्यू : तुळापूर, महाराष्ट्र), ११ मार्च १६८९; हे छत्रपती शिवाजी महाराज आणि सईबाई यांचे थोरले चिरंजीव आणि मराठा साम्राज्याचे दुसरे छत्रपती होते.

छत्रपती संभाजी महाराज

छत्रपती

अधिकारकाळ

जानेवारी १६, इ.स. १६८१ – मार्च ११, इ.स. १६८९

राज्याभिषेक

जानेवारी १६, इ.स. १६८१

राज्यव्याप्ती

पश्चिम महाराष्ट्र, कोकण,

सह्याद्री डॊंगररांगांपासून नागपूरपर्यंत

आणि

उत्तर महाराष्ट्र, खानदेशापासून ते

दक्षिण भारतात तंजावर पर्यंत

राजधानी

रायगड

पूर्ण नाव

छत्रपती संभाजीराजे शिवाजीराजे भोसले

जन्म

१४ मे, इ.स. १६५७

पुरंदर किल्ला, पुणे जिल्हा, महाराष्ट्र

मृत्यू

११ मार्च, इ.स. १६८९

तुळापूर , महाराष्ट्र (समाधी: वढू, महाराष्ट्र)

पूर्वाधिकारी

छत्रपती शिवाजी महाराज

उत्तराधिकारी

राजाराम महाराज

वडील

छत्रपती शिवाजी महाराज

आई

सईबाई

पत्नी

येसूबाई

संतती

शाहू, भवानीबाई

राजघराणे

भोसले

राजब्रीदवाक्य

श्री शंभो: शिवजातस्य मुद्रा द्यौरीव राजते, यंदकसेविनी लेखा वर्तते कस्य नोपरी

चलन

होन व शिवराई

बालपण संपादन करा

संभाजी महाराजांचा जन्म १४ मे इ.स. १६५७ रोजी किल्ले पुरंदर येथे झाला. राजपुत्र असल्यामुळे रणांगणावरील मोहिमा आणि राजकारणातील डावपेच यांचे बाळकडू त्यांना लहानपणापासूनच मिळाले. संभाजी महाराजांच्या आई, महाराणी सईबाईंचे निधन महाराज लहान असतानाच झाले. त्यानंतर पुण्याजवळील कापूरहोळ गावची धाराऊ पाटील गाडे ही कुणब्याची स्त्री त्यांची दूध आई बनली. संभाजीं महाराजांचा सांभाळ त्यांची आज्जी राजमाता जिजाबाई यांनी केला. त्यांच्या सावत्र आई, पुतळाबाई[१] यांनी देखील त्यांच्यावर खूप माया केली. मात्र त्यांंची सावत्र आई सोयराबाई[२] यांनी संंभाजी महाराजांना पोरकेेेपणाने वागवले तसेच संभाजी महाराजांच्या राजकीय कारकिर्दीत ढवळाढवळ करण्याचा प्रयत्न केला.

अनेक ऐतिहासिक नोंदींप्रमाणे संभाजी महाराज अत्यंत देखणे आणि शूर होते. तसेच ते अनेक भाषांत विद्याविशारद व अत्यंत धुरंदर राजकारणी होते. राजकारणातील बारकावे त्यांनी भराभर आत्मसात केले होते. मुघल दरबारातील घडामोडी आणि राजकारण त्यांना लहान वयातच कळले तर त्याचा त्यांना भविष्यात उपयोग होईल या विचाराने शिवाजी महाराजांनी त्यांना आग्रा भेटीच्या वेळी बरोबर नेले. त्यावेळी संभाजीराजे ९ वर्षाचे होते. शिवाजी महाराज कैदेतून निसटल्यानंतर स्वराज्यापर्यंतची धावपळ संभाजी राजांनी सोसू नये आणि त्यामुळे त्यांना काही काळ सुरक्षित ठिकाणी ठेवणे गरजेचे होते. त्यामुळे शिवाजी महाराजांनी त्यांना मोरोपंत पेशव्यांच्या मेहुण्याच्या घरी मथुरेला ठेवले. मुघली सैनिकांचा संभाजी राजांच्या मागचा ससेमिरा थांबवण्याच्या उद्देशाने शिवाजी महाराजांनी संभाजीराजांचे निधन झाल्याची अफवा पसरवून दिली. ते महाराष्ट्रात पोहोचल्यानंतर काही काळाने संभाजी महाराज सुखरूपपणे स्वराज्यात येऊन पोहोचले.

तारुण्य संपादन करा

इ.स. १६७४ मध्ये शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक झाला तोपर्यंत संभाजीराजे राजकारणातील लहान बारकावे आणि रणांगणातील डावपेचांमध्ये तरबेज झाले होते. त्यांच्या विनम्र स्वभावाने राज्याभिषेकासाठी रायगडावर आलेल्या प्रतिनिधींना त्यांनी आपलेसे केले.

शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक झाल्यानंतर १२ दिवसात मातोश्रींचे निधन झाले. त्यानंतर संभाजीराजांकडे मायेने लक्ष देणारे कोणी राहिले नाही. शिवाजी महाराज स्वराज्याच्या राजकारणात आणि रणांगणावर गुंतले होते.

तरुण संभाजीराजांचे शिवाजी महाराजांच्या दरबारातील अनुभवी मानकऱ्यांशी अनेकदा मतभेद होऊ लागले. संभाजी महाराजांचा अमात्य अण्णाजी दत्तोंच्या कारभाराला सक्त विरोध होता. शिवाजी महाराजांनी अण्णाजी हे अनुभवी आणि कुशल प्रशासक असल्यामुळे त्यांच्या भ्रष्ट कारभाराकडे अनेकदा दुर्लक्ष केले. पण संभाजी महाराजांना ते मान्य होणे कठीण होते. अण्णाजी दत्तो आणि इतर अनुभवी मानकरी संभाजी महाराजांच्या विरोधात गेले.

दरबारातील काही मानकरी संभाजी महाराजांना अपमानास्पद वागणूक देऊ लागले; हे केवळ अण्णाजी दत्तोंच्या सांगण्यावरुन केले. त्यांच्या विरोधामुळे त्यांना शिवाजी महाराजांबरोबर दक्षिण हिंदुस्थानच्या मोहिमेवर जाता आले नाही. तसेच शिवाजी महाराजांच्या अनुपस्थितीत संभाजी महाराजांचे हुकूम पाळण्यास अष्टप्रधानमंडळाने नकार दिला. त्यामुळे शिवाजी महाराजांना कोकणातील शृंगारपूरचे सुभेदार म्हणून संभाजी महाराजांना पाठवावे लागले.