
शैक्षणिक ॲप्स
आजकाल शिक्षण क्षेत्रात ॲप्सचा वापर खूप वाढला आहे. हे ॲप्स विद्यार्थ्यांना विविध प्रकारे मदत करतात. काही ॲप्स अभ्यासक्रमावर आधारित असतात, तर काही कौशल्ये शिकवण्यासाठी उपयोगी असतात.
शैक्षणिक ॲप्सची काही उदाहरणे:
- बायजू (BYJU'S): हे ॲप शालेय विद्यार्थ्यांसाठी असून यात व्हिडिओ लेक्चर्स आणि टेस्ट्स उपलब्ध आहेत. बायजू
- खान अकादमी (Khan Academy): हे ॲप गणित, विज्ञान आणि इतर विषयांचे शिक्षण मोफत देते. खान अकादमी
- डुओलिंगो (Duolingo): हे ॲप भाषा शिकण्यासाठी खूप प्रसिद्ध आहे. यात विविध भाषा सोप्या पद्धतीने शिकता येतात. डुओलिंगो
- कॅम्पली (Cambly): इंग्रजी संभाषण कौशल्ये सुधारण्यासाठी हे ॲप उत्तम आहे. यात तुम्ही मूळ इंग्रजी बोलणाऱ्या व्यक्तींशी बोलू शकता. कॅम्पली
ॲप्सचे फायदे:
- सोपे शिक्षण: ॲप्समुळे शिक्षण सोपे आणि मनोरंजक होते.
- वेळेची बचत: विद्यार्थी आपल्या वेळेनुसार कधीही आणि कोठेही शिकू शकतात.
- प्रगतीचा मागोवा: ॲप्स विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीचा मागोवा घेण्यास मदत करतात.
शैक्षणिक ॲप्स विद्यार्थ्यांसाठी खूपच उपयुक्त आहेत आणि शिक्षण अधिक सुलभ बनवतात.
35 मिनिटांची चाचणीिका (Test) तयार करण्यासाठी आणि पाच पीपीटी (PPT) स्लाइडचा वापर करून अहवाल तयार करण्यासाठी तुम्ही खालील ॲप्सचा वापर करू शकता:
चाचणीिका तयार करण्यासाठी ॲप्स:
-
Google Forms:
- हे ॲप वापरण्यास सोपे आहे.
- तुम्ही विविध प्रकारचे प्रश्न विचारू शकता- जसे की बहुपर्यायी प्रश्न (Multiple choice), लघुत्तरी प्रश्न (Short answer).
- निकाल त्वरित मिळतात.
- हे गुगल ड्राईव्ह (Google Drive) मध्ये आपोआप साठवले जाते.
- ॲप लिंक: https://www.google.com/forms/about/
-
Microsoft Forms:
- हे ॲप गुगल फॉर्म्ससारखेच आहे.
- यात आकर्षक पर्याय उपलब्ध आहेत.
- ॲप लिंक: https://www.microsoft.com/en-us/microsoft-365/online-surveys-polls-quizzes
-
Quizizz:
- हे ॲप शिक्षकांसाठी खूप उपयुक्त आहे.
- यात गेमसारखे (Game) स्वरूप असते, ज्यामुळे विद्यार्थी अधिक उत्साहाने भाग घेतात.
- ॲप लिंक: https://quizizz.com/
-
Kahoot!:
- हे सुद्धा Quizizz प्रमाणेच आहे.
- यात आकर्षक ग्राफिक्स (Graphics) आणि रंग वापरले जातात.
- ॲप लिंक: https://kahoot.com/
पीपीटी (PPT) स्लाइड तयार करण्यासाठी ॲप्स:
-
Microsoft PowerPoint:
- हे पीपीटी तयार करण्यासाठी खूप लोकप्रिय ॲप आहे.
- यात विविध डिझाईन्स (Designs) आणि पर्याय उपलब्ध आहेत.
- ॲप लिंक: https://www.microsoft.com/en-in/microsoft-365/powerpoint
-
Google Slides:
- हे गुगलचे ॲप आहे आणि वापरण्यास सोपे आहे.
- हे गुगल ड्राईव्ह मध्ये आपोआप साठवले जाते.
- ॲप लिंक: https://www.google.com/slides/about/
-
Canva:
- कॅनव्हा हे डिझाइनिंगसाठी खूप चांगले ॲप आहे.
- यात पीपीटीसाठी अनेक तयार टेम्प्लेट्स (Templates) उपलब्ध आहेत.
- ॲप लिंक: https://www.canva.com/
पाच पीपीटी स्लाइडमध्ये अहवाल कसा तयार करायचा:
-
Slide 1: शीर्षक (Title)
- चाचणीिकेचे नाव (Name of the test)
- विषय (Subject)
- तारीख (Date)
- तुमचे नाव (Your Name)
-
Slide 2: चाचणीिकेचा उद्देश (Purpose of the test)
- चाचणीिका कोणत्या विषयावर आधारित आहे.
- विद्यार्थ्यांचे ज्ञान तपासणे.
- सुधारणा करण्याची गरज आहे का, हे पाहणे.
-
Slide 3: चाचणीिकेची माहिती (Information about the test)
- एकूण प्रश्न (Total Questions)
- प्रत्येक प्रश्नाला गुण (Marks per question)
- वेळ (Time)
-
Slide 4: निकालांचे विश्लेषण (Analysis of results)
- किती विद्यार्थी पास झाले आणि किती नापास.
- सर्वात जास्त विद्यार्थ्यांनी कोणते प्रश्न चुकवले.
- निकालांवर आधारित महत्वाचे मुद्दे.
-
Slide 5: निष्कर्ष आणि उपाय (Conclusion and Solutions)
- चाचणीिकेमधून काय शिकायला मिळाले.
- विद्यार्थ्यांच्या सुधारणेसाठी उपाय.
- पुढील चाचणीिकांसाठी सूचना.
1. झूम (Zoom) :
झूम हे ऑनलाइन मीटिंग आणि वेबिनारसाठी खूप लोकप्रिय ॲप आहे. यात स्क्रीन शेअरिंग, रेकॉर्डिंग आणि चॅटसारखे फीचर्स (Features) आहेत.
ॲप लिंक: Zoom
2. गुगल मीट (Google Meet) :
गुगल मीट हे गुगलने (Google) तयार केलेले ॲप आहे आणि ते वापरण्यास अतिशय सोपे आहे. गुगल मीटमध्ये तुम्ही सुरक्षितपणे व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग (Video conferencing) करू शकता.
ॲप लिंक: Google Meet
3. मायक्रोसॉफ्ट टीम्स (Microsoft Teams) :
मायक्रोसॉफ्ट टीम्स हे शिक्षण आणि व्यावसायिक वापरासाठी उत्तम आहे. यात फाईल शेअरिंग (File sharing), चॅट आणि व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगची (Video conferencing) सुविधा आहे.
ॲप लिंक: Microsoft Teams
4. सिस्को वेबेक्स (Cisco Webex) :
सिस्को वेबेक्स हे मोठे ऑनलाइन वर्ग (Online Class) घेण्यासाठी उपयुक्त आहे. यात अनेक सुरक्षा फीचर्स (Features) आहेत.
ॲप लिंक: Cisco Webex
5. टीचमेंट (Teachmint) :
टीचमेंट हे शिक्षकांसाठी खास तयार केलेले ॲप आहे. यात लाईव्ह क्लास (Live class), टेस्ट (Test) आणि अभ्यासक्रम (Syllabus) तयार करण्याचे टूल्स (Tools) आहेत.
ॲप लिंक: Teachmint
6. गुगल क्लासरूम (Google Classroom) :
गुगल क्लासरूम हे शिक्षकांसाठी एक उत्तम साधन आहे. या ॲपमध्ये शिक्षक विद्यार्थ्यांना अभ्यास साहित्य देऊ शकतात आणि त्यांच्या कामाचे व्यवस्थापन करू शकतात.
ॲप लिंक: Google Classroom
7. एडमॉडो (Edmodo) :
एडमॉडो हे शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांसाठी एक सोशल लर्निंग प्लॅटफॉर्म (Social learning platform) आहे. यात तुम्ही ग्रुप (Group) तयार करू शकता, नोट्स (Notes) शेअर (Share) करू शकता आणि असाइनमेंट (Assignment) देऊ शकता.
ॲप लिंक: Edmodo
8. वी कनेक्ट (VeConnect) :
वी कनेक्ट हे ॲप खास भारतीय बाजारपेठेसाठी तयार केले गेले आहे. हे ॲप वापरण्यास सोपे आहे आणि कमी डेटा (Data) वापरते.
तुम्ही तुमच्या गरजेनुसार आणि सोयीनुसार कोणतेही ॲप निवडू शकता.
1. Kindle Unlimited: ॲमेझॉनच्या Kindle Unlimited मध्ये तुम्हाला विविध विषयांची पुस्तके, मासिके आणि ऑडिओ बुक्स वाचायला मिळतील. यात अनेक शैक्षणिक पुस्तके आणि क्लासिक्स उपलब्ध आहेत.
- ॲप लिंक: Kindle Unlimited
2. Google Play Books: गुगल प्ले बुक्स हे ॲप अँड्रॉइड आणि iOS दोन्हीवर उपलब्ध आहे. यात तुम्हाला अनेक शैक्षणिक पुस्तके, पीडीएफ आणि विविध विषयांवरील साहित्य मिळेल.
- ॲप लिंक: Google Play Books
3. Libby, by OverDrive: हे ॲप खास करून लायब्ररी कार्डधारकांसाठी आहे. तुमच्या स्थानिक लायब्ररीच्या साहाय्याने तुम्ही हजारो ई-बुक्स आणि ऑडिओ बुक्स मोफत वाचू शकता.
- ॲप लिंक: Libby, by OverDrive
4. Scribd: Scribd मध्ये ई-बुक्स, ऑडिओ बुक्स, मासिके आणि डॉक्युमेंट्स उपलब्ध आहेत. येथे तुम्हाला विविध विषयांवरील शैक्षणिक साहित्य मिळू शकते.
- ॲप लिंक: Scribd
5. NDL इंडिया (National Digital Library of India): हे भारत सरकारचे ॲप आहे. यात तुम्हाला शैक्षणिक पुस्तके आणि संसाधने मोफत मिळतील. हे खासकरून भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी तयार केले गेले आहे.
- ॲप लिंक: NDL India
ऑनलाईन ग्रुप स्टडीसाठी काही उपयुक्त ॲप्स खालीलप्रमाणे:
-
Zoom:
Zoom ॲप हे व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगसाठी खूप प्रसिद्ध आहे. या ॲपमध्ये तुम्ही मीटिंग शेड्यूल करू शकता, स्क्रीन शेअर करू शकता आणि ग्रुपमध्ये चॅट देखील करू शकता. हे ॲप शैक्षणिक कामासाठी खूपच उपयुक्त आहे. Zoom
-
Google Meet:
Google Meet हे गुगलचे ॲप असून ते वापरण्यास अतिशय सोपे आहे. तुम्ही तुमच्या गुगल अकाउंटने लॉग इन करून लगेच मीटिंग सुरू करू शकता. यात स्क्रीन शेअरिंग आणि लाईव्ह कॅप्शनसारखे फीचर्स आहेत. Google Meet
-
Microsoft Teams:
Microsoft Teams हे ॲप ऑफिस आणि एज्युकेशन दोन्हीसाठी उत्तम आहे. यात चॅट, फाईल शेअरिंग आणि व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगची सुविधा आहे. Microsoft Teams
-
Discord:
Discord हे ॲप गेमर्समध्ये खूप लोकप्रिय आहे, पण ते ग्रुप स्टडीसाठीसुद्धा वापरले जाऊ शकते. यात तुम्ही टेक्स्ट चॅनल आणि व्हॉईस चॅनल बनवू शकता, ज्यामुळे विषयानुसार चर्चा करणे सोपे होते. Discord
-
Slack:
Slack हे टीम कम्युनिकेशनसाठी उत्तम ॲप आहे. यात तुम्ही वेगवेगळ्या विषयांसाठी चॅनल बनवू शकता आणि फाईल्स शेअर करू शकता. Slack
तुम्ही तुमच्या गरजेनुसार आणि सोयीनुसार कोणतेही ॲप निवडू शकता.
एखादी गोष्ट न समजल्यास परत विचारता ही येते.
येथे प्रश्न - उत्तरांद्वारे अनेकांचा अनुभव (Experience) ही अनुभवायला मिळतो.
अर्थातच आपल्या उत्तर अँपवर अनुभवावर आधारित उत्तरे दिली जातात.
होय, महाराष्ट्र बोर्डाच्या इयत्ता पहिली ते आठवीच्या (इंग्रजी माध्यमाच्या) मुलांसाठी शिकवणीसाठी प्ले स्टोअरवर काही ॲप्स उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही प्रमुख ॲप्स खालीलप्रमाणे:
- BYJU'S: हे ॲप विद्यार्थ्यांना गणित आणि विज्ञान यांसारख्या विषयांसाठी इंटरॲक्टिव्ह व्हिडिओ लेक्चर्स आणि वैयक्तिकृत शिक्षण योजना पुरवते.
- Vedantu: या ॲपवर लाइव्ह क्लासेस, डाउट क्लिअरिंग सेशन्स आणि टेस्ट सिरीज उपलब्ध आहेत, जे विद्यार्थ्यांना शिक्षणात मदत करतात.
- Toppr: हे ॲप विविध विषयांसाठी विस्तृत अभ्यास साहित्य, व्हिडिओ लेक्चर्स आणि चाचणी मालिका प्रदान करते.
- Khan Academy: हे ॲप गणित, विज्ञान, इतिहास आणि अर्थशास्त्र यांसारख्या विषयांवर मोफत शिक्षण सामग्री प्रदान करते.
हे ॲप्स वापरकर्त्यांना त्यांच्या सोयीनुसार आणि गरजेनुसार निवडण्याची संधी देतात.