
वनस्पतिशास्त्र
ब्रायोफायटा (Bryophyta) मध्ये मॉस (Moss), लिव्हरवर्ट (Liverwort) आणि हॉर्नवर्ट (Hornwort) या वनस्पतींचा समावेश होतो.
दिलेला पर्यायांमध्ये सायनोप्सिडा (Psilopsida) ही वनस्पती ब्रायोफायटा गटात येत नाही.
आदिम समुदाय आणि पवित्र वने
आदिम समुदाय आणि पवित्र वने यांचा संबंध फार जुना आहे. भारतातील अनेक আদিবাসী समुदाय आजही त्यांच्या पारंपरिक जीवनशैलीनुसार जंगलांवर अवलंबून आहेत. पवित्र वने म्हणजे देवाच्या नावाने राखलेली जंगले. या वनांमध्ये झाडे तोडण्यास किंवा कोणतीही वस्तू काढण्यास सक्त मनाई असते.
आदिम समुदाय:
- आदिम समुदाय हे पिढ्यानपिढ्या एका विशिष्ट भौगोलिक क्षेत्रात राहत आले आहेत.
- त्यांची स्वतःची अशी संस्कृती, भाषा, आणि परंपरा आहेत.
- ते उपजीविकेसाठी पूर्णपणे निसर्गावर अवलंबून असतात.
- आदिवासी जमातीमध्ये निसर्गाला देव मानले जाते आणि त्याची पूजा केली जाते.
पवित्र वने:
- पवित्र वने ही विशिष्ट देवस्थान किंवा ग्रामदेवतेच्या नावाने राखलेली असतात.
- या वनांमध्ये कोणतीही तोडफोड करण्यास मनाई असते.
- पवित्र वने जैवविविधतेचे संरक्षण करतात.
- या वनांमुळे पाण्याची पातळी टिकून राहण्यास मदत होते.
आदिम समुदाय आणि पवित्र वनांचे संबंध:
- आदिम समुदाय पवित्र वनांचे रक्षण करतात.
- पवित्र वनांमुळे आदिम समुदायाला आवश्यक असणारे अन्न, पाणी आणि इतर नैसर्गिक साधनसंपत्ती मिळते.
- पवित्र वने आदिम समुदायाच्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक जीवनाचा एक भाग आहेत.
भारतात अनेक राज्यांमध्ये पवित्र वने आढळतात. महाराष्ट्र, कर्नाटक, ओरिसा, आणि मध्य प्रदेशात पवित्र वनांची संख्या अधिक आहे.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
रक्षक पेशी (Guard Cells):
- रक्षक पेशी या सेम (bean) च्या आकाराच्या असतात आणि त्या पर्णरंध्रांच्या दोन्ही बाजूला असतात.
- त्यांच्यामध्ये क्लोरोप्लास्ट (chloroplast) असल्याने त्या प्रकाश संश्लेषण (photosynthesis) करू शकतात.
- रक्षक पेशींच्या भिंती असमान जाडीच्या असतात.
प्रल्हादवृत्ती पेशी (Protoplast):
- प्रल्हादवृत्ती पेशी म्हणजे पेशी भित्ती (cell wall) नसलेली पेशी.
- पेशी भित्ती काढल्याने पेशीचे बाह्य आवरण निघून जाते आणि फक्त पेशी द्रव्य (protoplasm) शिल्लक राहते.
साग हा वृक्ष प्रामुख्याने उष्णकटिबंधीय पर्णपाती वनात आढळतो.
पर्णपाती वने: या वनांमध्ये वृक्ष विशिष्ट ऋतुमध्ये पाने गळवतात. सागवान वृक्षाला वाढण्यासाठी भरपूर सूर्यप्रकाश लागतो. त्यामुळे ही वने सदाहरित वनांमध्ये आढळत नाहीत.
भारतात, सागवान मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, कर्नाटक, तामिळनाडू, केरळ आणि आंध्र प्रदेशात आढळतो.
अधिक माहितीसाठी: