
संसाधने
आपत्ती व्यवस्थापनाबाबत माहिती मिळवण्यासाठी अनेक साधने उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही प्रमुख साधने खालीलप्रमाणे आहेत:
1. सरकारी संकेतस्थळे (Government Websites):
- आपत्ती व्यवस्थापन विभाग, महाराष्ट्र शासन: dmrd.maharashtra.gov.in - या संकेतस्थळावर आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधीची शासकीय माहिती, योजना आणि मार्गदर्शक तत्त्वे उपलब्ध आहेत.
- राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण (NDMA): ndma.gov.in - हे भारत सरकारचे अधिकृत संकेतस्थळ आहे. यावर आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधी धोरणे, योजना आणि माहिती मिळू शकते.
2. बातम्या आणि मीडिया (News and Media):
- दूरदर्शन (Doordarshan): आपत्कालीन स्थितीत दूरदर्शनवरून महत्त्वाची माहिती आणि सूचना प्रसारित केल्या जातात.
- आकाशवाणी (Akashvani): आकाशवाणीवरून आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधी जागरूकता कार्यक्रम आणि सूचना प्रसारित केल्या जातात.
- वृत्तपत्रे (Newspapers): स्थानिक आणि राष्ट्रीय वृत्तपत्रांमध्ये आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधी बातम्या आणि लेख प्रकाशित होतात.
3. सामाजिक माध्यमे (Social Media):
- ट्विटर (Twitter): सरकारी संस्था आणि आपत्ती व्यवस्थापन संस्था ट्विटरच्या माध्यमातून तातडीने माहिती पुरवतात.
- फेसबुक (Facebook): फेसबुकवर आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधी अनेक ग्रुप्स आणि पेजेस आहेत, ज्यांच्या माध्यमातून माहिती मिळू शकते.
4. स्वयंसेवी संस्था (NGOs):
- अनेक स्वयंसेवी संस्था आपत्ती व्यवस्थापनाच्या क्षेत्रात काम करतात. त्यांच्या संकेतस्थळांवर आणि सोशल मीडिया पेजेसवर माहिती उपलब्ध असते.
5. ॲप्स (Apps):
- Play Store आणि App Store वर आपत्ती व्यवस्थापनासंबंधी अनेक ॲप्स उपलब्ध आहेत, जे आपत्कालीन स्थितीत उपयुक्त माहिती पुरवतात.
समुदाय संसाधन म्हणजे लोकांचा समूह, संस्था, किंवा ठिकाणे जी समुदायातील सदस्यांना मदत आणि आधार पुरवतात.
समुदाय संसाधनांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- स्थानिक व्यवसाय: किराणा दुकाने, बेकरी, आणि इतर दुकाने
- सार्वजनिक संस्था: शाळा, लायब्ररी, रुग्णालये
- सामाजिक सेवा संस्था: अन्नbank, निवारा, समुपदेशन केंद्र
- स्वयंसेवी संस्था: क्लब, धार्मिक गट, क्रीडा संघ
- नैसर्गिक संसाधने: उद्याने, तलाव, जंगले
समुदाय संसाधने समुदायाच्या सदस्यांना अनेक फायदे देतात, जसे की:
- गरजा पूर्ण करणे: अन्न, वस्त्र, निवारा, शिक्षण, आरोग्य सेवा
- सामाजिक संबंध वाढवणे: लोकांना एकत्र आणणे, मैत्री आणिConnection वाढवणे
- कौशल्ये विकसित करणे: शिक्षण, प्रशिक्षण, स्वयंसेवा
- सामुदायिक सहभाग वाढवणे: लोकांना त्यांच्या समुदायात सक्रिय भूमिका घेण्यास प्रोत्साहित करणे
समुदाय संसाधनांचा प्रभावीपणे वापर करणे महत्वाचे आहे. यामुळे समुदायाचा विकास होतो आणि लोकांचे जीवनमान सुधारते.
भारतात प्रामुख्याने खालील गोष्टींची टंचाई आहे:
- पाणी: भारतातील अनेक भागांमध्ये पाण्याची टंचाई आहे. अनियमित पाऊस आणि जल व्यवस्थापनाच्या अभावामुळे ही समस्या अधिक गंभीर झाली आहे.
- ऊर्जा: भारताला मोठ्या प्रमाणात ऊर्जेची गरज आहे, परंतु कोळशाचा साठा मर्यादित असल्यामुळे आणि इतर ऊर्जा स्रोतांचा पुरेसा विकास न झाल्यामुळे अनेकदा ऊर्जा टंचाई जाणवते.
- नैसर्गिक वायू: देशात नैसर्गिक वायूची मागणी जास्त आहे, परंतु उत्पादन कमी असल्यामुळे आयात करावी लागते, ज्यामुळे टंचाई निर्माण होते.
- कौशल्यपूर्ण मनुष्यबळ: शिक्षण आणि प्रशिक्षण असूनही, उद्योगधंद्यांच्या गरजेनुसार कौशल्यपूर्ण मनुष्यबळाची कमतरता आहे.
- आरोग्य सेवा: ग्रामीण भागांमध्ये चांगल्या आरोग्य सेवा आणि वैद्यकीय सुविधांचा अभाव आहे. डॉक्टर्स आणि आरोग्य कर्मचाऱ्यांची कमतरता असल्यामुळे आरोग्य सेवा पुरवण्यात अडचणी येतात.
नाही, राष्ट्राजवळ उपलब्ध असलेली साधनसंपत्ती नेहमी गरजेपेक्षा जास्त नसते.
साधनसंपत्तीची उपलब्धता अनेक घटकांवर अवलंबून असते, जसे:
- लोकसंख्या: जास्त लोकसंख्या असल्यास, नैसर्गिक साधनसंपत्तीचा वापर जास्त होतो.
- भौगोलिक परिस्थिती: काही देशांमध्ये नैसर्गिक साधनसंपत्ती भरपूर प्रमाणात असते, तर काहींमध्ये ती कमी असते.
- तंत्रज्ञान: तंत्रज्ञानाच्या मदतीने साधनसंपत्तीचा कार्यक्षम वापर करता येतो.
- आर्थिक विकास: विकसित देशांमध्ये उपभोग जास्त असतो, त्यामुळे साधनसंपत्तीवर दबाव येतो.
- व्यवस्थापन: साधनसंपत्तीचे योग्य व्यवस्थापन नसल्यास ती कमी पडू शकते.
त्यामुळे, अनेकदा लोकांना त्यांची गरज भागवण्यासाठी नैसर्गिक साधनसंपत्ती जपून वापरावी लागते.
केवळ एका टिचकीवर, तेही युनिकोड मध्ये.
______________________________
▪ जुने मराठी ग्रंथ - http://www.dli.ernet.in/
▪ मराठी पुस्तके - http://www.esahity.com/
▪ मराठी साहित्य - http://antaraal.com/
▪ मराठी साहित्य - http://www.chaprak.com/
▪ मराठी साहित्य - http://www.maanbindu.com/marathi
▪ मराठी साहित्य, संस्कृती जोपासना - https://msblc.maharashtra.gov.in
▪ मराठी साहित्य, वविध अभ्यासपूर्ण लेख - http://misalpav.com/
▪ मराठी साहित्य, वविध अभ्यासपूर्ण लेख - wikisource - https://goo.gl/jzKkFw
▪ मराठी साहित्य, वविध अभ्यासपूर्ण लेख - http://www.maayboli.com/
▪ मराठी साहित्य, वविध अभ्यासपूर्ण लेख - http://aisiakshare.com/
▪ मराठी साहित्य, वविध अभ्यासपूर्ण लेख - http://www.manogat.com/
▪ वैविध्यपूर्ण माहिती - http://www.marathimati.com/
▪ नाटक-चित्रपट परीक्षण, परिचय - http://www.pahawemanache.com
▪ मराठीसहित २१ भाषांमध्ये, विविध विषयांवरची माहिती - http://mr.vikaspedia.in/InDG
▪ मराठी परिभाषा कोश - http://marathibhasha.org/
▪ मराठी विश्वकोश - https://marathivishwakosh.maharashtra.gov.in/
▪ मराठी विकिपीडिया - https://mr.wikipedia.org
▪ बुकगंगा - जवळपास जगातील प्रत्येक पुस्तकाची प्रस्तावना वाचू शकता आणि विविध पुस्तके विकतदेखील घेऊ शकता
- http://www.bookganga.com/eBooks/
▪ महाराष्ट्राला वाहिलेले संकेतस्थळ - http://www.thinkmaharashtra.com/
▪ विविध शब्द आणि जुने साहित्य - http://www.transliteral.org/
▪ मराठी सामान्यज्ञान - http://mympsc.com/Marathi
▪ मनसे ब्ल्यू प्रिंट - महाराष्ट्राचा विकास आराखडा - http://mnsblueprint.org
▪ केतकर ज्ञानकोश - http://ketkardnyankosh.com/
▪ बालभारती पुस्तके - http://ebalbharati.in/
▪ शेतीविषयक - http://www.agrowon.com/
▪ बालसंस्कार.कॉम - http://www.balsanskar.com/marathi
▪ अवकाशवेध - http://www.avakashvedh.com/
▪ संकेतस्थळ बनवण्याची माहिती - http://www.majhisite.com/
▪ मराठी वैविध्यपूर्ण माहिती - http://www.marathiworld.com/
▪ मराठी वैविध्यपूर्ण माहिती - http://www.marathipizza.com/
▪ आठवणीतील गाणी - http://www.aathavanitli-gani.com/
▪ गदिमा - http://www.gadima.com/
▪ माहितीपूर्ण ब्लॉग - https://amrutmanthan.wordpress.com/
▪ अवांतर - http://www.aksharnama.com/
मासिके - युनिकोड
▪ साप्ताहिक सकाळ - मासिक - http://saptahiksakal.com/SaptahikSakal/index.htm
▪ लोकप्रभा - http://epaper.lokprabha.com/t/293
▪ पालकनीती - http://www.palakneeti.org/
वर्तमानपत्रे - युनिकोड
▪ दै. लोकमत - http://www.lokmat.com/
▪ दै. लोकसत्ता - http://www.loksatta.com/
▪ दै. म. टा. - http://maharashtratimes.indiatimes.com/
▪ दै. सकाळ - https://www.esakal.com/
मराठी युनिकोड Font
http://aksharyogini.sudhanwa.com/