मृदा निर्मिती
1
Answer link
मृदा तयार होणे ही एक नैसर्गिक व खूप धीमी प्रक्रिया आहे, जी अनेक घटकांवर अवलंबून असते. खाली या प्रक्रिया घडविणाऱ्या प्रमुख गोष्टी दिलेल्या आहेत:
---
1. हवामान (Climate):
तापमानातील बदल व पावसामुळे खडकांचे विघटन होते.
उष्ण व दमट हवामानात मृदा लवकर तयार होते, तर कोरड्या भागात ही प्रक्रिया संथ असते.
---
2. मूळ खडक (Parent Rock):
ज्या खडकापासून मृदा तयार होते, त्या खडकाची रचना, प्रकार आणि मजबुतीवर मृदेचे प्रकार व गुणधर्म अवलंबून असतात.
---
3. वनस्पती व प्राणी (Organisms):
झाडांची मुळे, जिवाणू, कीटक, गांडुळे इत्यादी खडकांचे विघटन करतात आणि सेंद्रिय पदार्थ मिसळून मृदेची सुपीकता वाढवतात.
---
4. भूप्रकृती (Relief / Topography):
सपाट भूभागावर मृदा टिकून राहते व जास्त विकसित होते.
डोंगराळ भागात पाऊस झपाट्याने वाहून नेतो, त्यामुळे मृदा तयार होण्यास वेळ लागतो.
---
5. काळ (Time):
मृदा तयार होण्यासाठी हजारो वर्षे लागतात. वेळ जितका जास्त, तितकी मृदा परिपक्व व सुपीक होते.
---
6. मानवी हस्तक्षेप (Human Activity):
शेती, जंगलतोड, औद्योगिकरण यामुळे मृदा तयार होण्याची प्रक्रिया प्रभावित होते—कधी मदत तर कधी अडथळा ठरते.
---
मृदा तयार होण्याची प्रक्रिया थोडक्यात:
> खडकांचे विघटन + सेंद्रिय घटकांचे मिश्रण + वेळ = मृदा
-