आपत्ती व्यवस्थापन

आपत्ती व्यवस्थापन म्हणजे आपत्ती येण्यापूर्वी, आपत्तीच्या वेळी आणि आपत्तीनंतर करावयाच्या उपाययोजनांचा समूह आहे. याचा उद्देश जीवित आणि मालमत्तेचे नुकसान कमी करणे हा असतो.

• आपत्तीपूर्व तयारी: यात आपत्तीचा धोका ओळखणे, जनजागृती करणे, प्रशिक्षण देणे आणि निवारण योजना तयार करणे इत्यादींचा समावेश होतो.
• आपत्ती प्रतिसाद: यात तातडीने बचाव कार्य करणे, लोकांना सुरक्षित स्थळी हलवणे, वैद्यकीय मदत पुरवणे आणि आवश्यक सुविधा उपलब्ध करणे इत्यादींचा समावेश होतो.
• पुनर्प्राप्ती: यात नुकसानग्रस्त भागाची पुनर्बांधणी करणे, लोकांना त्यांचे जीवन पूर्वपदावर आणण्यास मदत करणे आणि दीर्घकालीन उपाययोजना करणे इत्यादींचा समावेश होतो.

भारत सरकारने आपत्ती व्यवस्थापनासाठी राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण (NDMA) https://ndma.gov.in/ ची स्थापना केली आहे. हे प्राधिकरण धोरणे आणि योजना तयार करते आणि राज्य सरकारांना मार्गदर्शन करते.

• जीवित आणि मालमत्तेचे नुकसान कमी करणे.
• आपत्तीनंतर लोकांना लवकर सामान्य जीवन जगण्यास मदत करणे.
• अर्थव्यवस्थेवरील नकारात्मक परिणाम कमी करणे.

आपत्ती व्यवस्थापन एक सतत चालणारी प्रक्रिया आहे. त्यामुळे, प्रत्येक नागरिकाने याबाबत जागरूक असणे आवश्यक आहे.

• राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरणाची वेबसाइट: https://ndma.gov.in/
• महाराष्ट्र शासनाचे आपत्ती व्यवस्थापन विभाग: https://www.maharashtra.gov.in/