वीज

गावाच्या जवळपास वीज पडल्यामुळे तुमच्या गावातील नागरिकांची विद्युत उपकरणे खराब झाली असल्यास, नुकसान भरपाईसाठी तुम्हाला खालील ठिकाणी अर्ज करावा लागेल:

• तहसीलदार कार्यालय (Tehsildar Office) / जिल्हाधिकारी कार्यालय (Collector's Office):

  नैसर्गिक आपत्तीमुळे (जसे की वीज कोसळणे) झालेल्या नुकसानीसाठी भरपाई देण्याची जबाबदारी महसूल विभागाची (Revenue Department) असते. त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या तालुक्याच्या तहसीलदार कार्यालयात किंवा जिल्ह्याच्या जिल्हाधिकारी कार्यालयात अर्ज करावा लागेल. हे अर्ज सहसा 'नैसर्गिक आपत्तीमुळे झालेल्या नुकसानीसाठी भरपाई' या प्रकारात मोडतात.

• ग्रामसेवक (Gram Sevak) / तलाठी (Talathi):

  पहिल्या टप्प्यात तुम्ही तुमच्या गावातील ग्रामसेवक किंवा संबंधित तलाठी यांना झालेल्या नुकसानीची माहिती द्या. ते नुकसानीचा पंचनामा (damage assessment report) करण्यास मदत करू शकतात. हा पंचनामा तुमच्या अर्जासोबत जोडावा लागतो.

अर्ज करताना खालील गोष्टी लक्षात ठेवा:

• लगेच कळवा: नुकसानीची माहिती शक्य तितक्या लवकर संबंधित अधिकाऱ्यांना कळवा.
• अर्ज: तहसीलदार कार्यालयातून मिळणारा किंवा स्वतः तयार केलेला एक रीतसर अर्ज सादर करा. अर्जामध्ये खराब झालेल्या उपकरणांचा तपशील, त्यांची अंदाजित किंमत आणि नुकसानीचे कारण (वीज पडल्याने) स्पष्टपणे नमूद करा.
• पुरावे: खराब झालेल्या उपकरणांचे स्पष्ट फोटो, खरेदीची बिले (असल्यास), आणि पंचनामा अहवाल (ग्रामसेवक/तलाठी यांच्याकडून) अर्जासोबत जोडा.
• पंचनामा: गावातील ग्रामसेवक किंवा तलाठी यांच्या मदतीने खराब झालेल्या उपकरणांचा पंचनामा करून घ्या. हा पंचनामा अत्यंत महत्त्वाचा असतो.
• पोलिस ठाणे (पर्यायी): काही वेळा मोठ्या नुकसानीसाठी पोलिस ठाण्यात तक्रार नोंदवून त्याची प्रतही अर्जासोबत जोडण्यास सांगितले जाते, परंतु वीज पडल्याने झालेल्या नुकसानीसाठी हे नेहमीच आवश्यक नसते. तरीही, स्थानिक प्रशासनाशी बोलून याची खात्री करा.
• महावितरण (MSEDCL): जर वीज पडल्यामुळे गावातील विद्युत पुरवठा यंत्रणेला (उदा. ट्रान्सफॉर्मर, तारा) नुकसान झाले असेल, ज्यामुळे तुमच्या उपकरणांना हानी पोहोचली असेल, तर तुम्ही महावितरणच्या स्थानिक कार्यालयातही संपर्क साधू शकता. तथापि, थेट वीज कोसळल्याने झालेल्या वैयक्तिक मालमत्तेच्या नुकसानीची भरपाई मुख्यतः महसूल विभागाकडूनच मिळते.

यासाठी तुम्हाला तुमच्या स्थानिक प्रशासनाशी (ग्रामपंचायत, तलाठी कार्यालय, तहसील कार्यालय) संपर्क साधून नेमकी प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे यांची माहिती घेणे सर्वात योग्य ठरेल.

1. महावितरण ग्राहक सेवा केंद्र:

2. महावितरणCall Center:

3. महावितरण Online Portal:

4. संबंधित शाखा अभियंता (Branch Engineer) / उप-विभागीय अभियंता (Sub-Divisional Engineer):

टीप: तक्रार करताना तुमचा ग्राहक क्रमांक (Consumer Number) आणि पत्ता तयार ठेवा.

जलविद्युत निर्मिती:

जलविद्युत निर्मिती प्रक्रिया:

1. धरण (Dam): नदीवर धरण बांधून पाणी साठवले जाते.

2. पाण्याचा प्रवाह: धरणातून ठराविक वेगाने पाणी सोडले जाते.

3. टर्बाइन (Turbine): पाण्याचा प्रवाह टर्बाइनवर पडतो, ज्यामुळे टर्बाइन फिरते.

4. जनरेटर (Generator): टर्बाइन जनरेटरला जोडलेले असते. टर्बाइन फिरल्याने जनरेटरमध्ये वीज तयार होते.

5. वितरण (Distribution): तयार झालेली वीज ट्रान्सफॉर्मरच्या साहाय्यानेdistribution network द्वारे घराघरात पोहोचवली जाते.

उदाहरण: कोयना जलविद्युत प्रकल्प कोयना जलविद्युत प्रकल्प

जलविद्युत निर्मितीचे फायदे:

• पर्यावरणास अनुकूल (Environment friendly)

• स्वस्त आणि टिकाऊ ऊर्जा (Cheap and sustainable energy)

जलविद्युत निर्मिती केंद्र वीज निर्मितीसाठी अधिक उपयोगी असण्याची काही कारणे:

1. नवीकरणीय ऊर्जा स्रोत (Renewable energy source): जलविद्युत ऊर्जा पाण्यावर अवलंबून असते, जे एक नैसर्गिकरित्या पुन्हा भरले जाणारे संसाधन आहे. त्यामुळे, ही ऊर्जा अक्षय्य आहे.

2. कमी कार्बन उत्सर्जन (Low carbon emissions): जलविद्युत प्रकल्पांमुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होते, ज्यामुळे पर्यावरणावर कमी परिणाम होतो.

3. उच्च कार्यक्षमता (High efficiency): जलविद्युत प्रकल्प इतर ऊर्जा स्रोतांपेक्षा अधिक कार्यक्षम असतात आणि कमी वेळेत जास्त ऊर्जा निर्माण करू शकतात.

4. पाण्याचा साठा आणि नियंत्रण (Water storage and control): जलविद्युत प्रकल्प पाण्याच्या व्यवस्थापनात मदत करतात, ज्यामुळे सिंचनासाठी आणि पिण्याच्या पाण्यासाठी पाणी उपलब्ध होते.

5. पूर नियंत्रण (Flood control): जलविद्युत प्रकल्प पुरांवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात, कारण ते पाणी साठवून ठेवू शकतात आणि आवश्यकतेनुसार सोडू शकतात.

6. दीर्घायुष्य (Longevity): जलविद्युत प्रकल्पांचे आयुष्य इतर ऊर्जा प्रकल्पांपेक्षा जास्त असते, त्यामुळे ते दीर्घकाळपर्यंत ऊर्जा पुरवू शकतात.

या कारणांमुळे जलविद्युत निर्मिती केंद्र वीज निर्मितीसाठी अधिक उपयोगी ठरतात.

झाडाला वीज पडून काय धोका आहे

झाडावर वीज पडण्याचे परिणाम अनेकदा स्वतःसाठी आणि जवळपासच्या इमारतींसाठी विनाशकारी असतात आणि त्या क्षणी जवळपास असलेल्या लोकांसाठी देखील महत्त्वपूर्ण धोका निर्माण करतात. लाकडातून एक शक्तिशाली विद्युत शुल्क उत्तीर्ण होण्याच्या क्षणी, ट्रंकच्या आत उष्णता आणि स्फोटक बाष्पीभवन होते. याचा परिणाम म्हणजे वेगवेगळ्या तीव्रतेचे नुकसान: वरवरच्या जळण्यापासून किंवा झाडाच्या खोडाचे पूर्ण फाटणे किंवा आग लागणे. काही प्रकरणांमध्ये, ट्रंकच्या आत लक्षणीय यांत्रिक नुकसान होते (रेखांशाचा क्रॅक किंवा वार्षिक रिंग्ससह लाकडाचे विभाजन), जे बाह्य तपासणी दरम्यान जवळजवळ अगोदरच असतात, परंतु नजीकच्या भविष्यात झाड पडण्याचा धोका लक्षणीय वाढतो. बर्‍याचदा गंभीर, परंतु दृश्य तपासणी दरम्यान अगोचर, झाडाच्या मुळांना देखील नुकसान होऊ शकते.

जर विजेच्या नुकसानामुळे झाडाचा त्वरित नाश किंवा मृत्यू होत नाही, तर त्याद्वारे प्राप्त झालेल्या व्यापक जखमांमुळे धोकादायक रोगांचा विकास होऊ शकतो, जसे की सडणे, रक्तवहिन्यासंबंधी रोग, एक कमकुवत वनस्पती स्टेम कीटकांचे सोपे शिकार बनते. परिणामी, झाड असुरक्षित किंवा कोरडे होऊ शकते.

झाडांवर विजेचा झटका (जिवंत लोकांसह) अनेकदा आग लावतात जी जवळपासच्या इमारतींमध्ये पसरतात. कधीकधी झाडापासून पार्श्व स्त्राव इमारतीच्या भिंतीवर प्रसारित केला जातो, जरी त्यावर विजेचा रॉड स्थापित केला असला तरीही. शेवटी, प्रभावित झाडाची विद्युत क्षमता जमिनीच्या पृष्ठभागाच्या थरांमध्ये पसरते, परिणामी ते इमारतीमध्ये वाहून नेले जाऊ शकते, भूगर्भातील उपयुक्तता खराब होऊ शकते किंवा लोकांना किंवा पाळीव प्राण्यांना विजेचा धक्का बसू शकतो.

आपत्कालीन परिस्थिती नसतानाही झाडावर वीज पडल्यास लक्षणीय भौतिक नुकसान होऊ शकते

अर्जदाराचे ओळखपत्र:

• आधार कार्ड
• पॅन कार्ड
• मतदान ओळखपत्र
• ड्रायव्हिंग लायसन्स

मालकीचा पुरावा:

• मालकीपत्र (Property Card)
• घरपट्टी (House Tax Receipt)
• लीज करार (Lease Agreement) (जर लागू असेल तर)

पत्त्याचा पुरावा:

• आधार कार्ड
• पासपोर्ट
• टेलिफोन बिल
• रेशन कार्ड

इतर कागदपत्रे:

• नवीन बांधकामासाठी ग्रामपंचायत/नगरपालिका/ महानगरपालिका बांधकाम परवानगीची प्रत
• लोडनुसार विद्युत निरीक्षक कार्यालयाची परवानगी (विद्युत मंडळाच्या नियमानुसार)
• शपथपत्र (आवश्यक असल्यास)

अर्ज कसा करावा:

• mahadiscom.in या वेबसाईटला भेट द्या. महावितरण
• नवीन ग्राहक नोंदणीवर क्लिक करा.
• माहिती भरून अर्ज सादर करा.

टीप: आवश्यक कागदपत्रे आणि प्रक्रिया तुमच्या क्षेत्रातील विद्युत वितरण कंपनीनुसार बदलू शकतात. त्यामुळे, अर्ज करण्यापूर्वी आपल्या क्षेत्रातील विद्युत वितरण कंपनीच्या वेबसाइटला भेट देऊन खात्री करा.