खनिज
नैसर्गिक क्रिस्टल म्हणजे नैसर्गिकरित्या तयार झालेले, रासायनिकदृष्ट्या शुद्ध आणि एकसंध असलेले घन पदार्थ. त्यांचे अणू आणि रेणू एक विशिष्ट आणि नियमित त्रिमितीय नमुन्यात (three-dimensional pattern) मांडलेले असतात. या नियमित मांडणीमुळे क्रिस्टल्सना विशिष्ट आकार आणि गुणधर्म मिळतात.
नैसर्गिक क्रिस्टल्सची काही उदाहरणे:
- क्वार्ट्झ (स्फटिक)
- हिरा
- माणिक
- नीलम
- पन्ना
क्रिस्टल्स भूगर्भात तयार होतात. काही क्रिस्टल्स लाव्हा थंड झाल्यावर तयार होतात, तर काही पाण्यातील रासायनिक घटकांच्या सांद्रतेमुळे तयार होतात.
क्रिस्टल्सचा उपयोग अनेक क्षेत्रांमध्ये होतो, जसे की:
- वैज्ञानिक संशोधन
- औषधनिर्माण
- इलेक्ट्रॉनिक्स
- आध्यात्मिक आणि उपचारात्मक पद्धती
अधिक माहितीसाठी आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:
दिग्बोई (Digboi) हे आसाम राज्यातील एक शहर आहे. हे शहर तेल शुद्धीकरण (Oil refinery) कारखान्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. येथे जगातील सर्वात जुन्या तेल विहिरींपैकी (Oil wells) एक आहे. या विहिरीची माहिती खालीलप्रमाणे:
दिग्बोई तेल विहिरी (Digboi Oil Well):
- सुरुवात: १८८९ मध्ये आसाममध्ये (Assam) दिग्बोई येथे खनिज तेल (Crude oil) सापडले.
- सुरुवात कोणी केली: आसाम रेल्वे अँड ट्रेडिंग कंपनीने (Assam Railway and Trading Company) या तेल विहिरीची सुरुवात केली.
- आशियातील पहिली तेल विहीर: दिग्बोई तेल विहीर ही आशियातील (Asia) पहिली तेल विहीर आहे.
- उत्पादन: या विहिरीने जवळपास १०० वर्षे तेल उत्पादन केले.
- दिग्बोई रिफायनरी: येथे दिग्बोई रिफायनरी (Digboi Refinery) आहे, जी भारतातील सर्वात जुनी कार्यरत रिफायनरी आहे. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
दिग्बोई हे शहर केवळ तेल विहिरींसाठीच नव्हे, तर सुंदर चहाच्या मळ्यांसाठी (Tea gardens) आणि नैसर्गिक सौंदर्यासाठी देखील ओळखले जाते.
पृथ्वीच्या पृष्ठभागाचा सुमारे 8% भाग खनिजांनी बनलेला आहे. खनिजे ही नैसर्गिकरित्या तयार होणारी घन संयुगे आहेत जी पृथ्वीच्या भूभागाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत.
खनिजांचे अनेक उपयोग आहेत. काही खनिजे धातू मिळवण्यासाठी वापरली जातात, तर काही बांधकाम साहित्यामध्ये वापरली जातात.
उदाहरणार्थ: लोह, बॉक्साइट, अभ्रक, चुनखडी
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता: