पंतप्रधान
भारताच्या राजकारणात पंतप्रधानाचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ते सरकारचे प्रमुख असतात आणि त्यांच्याकडे प्रशासकीय आणि राजकीय अधिकार असतात.
पंतप्रधानाची भूमिका:
- सरकारचे प्रमुख: पंतप्रधान हे केंद्र सरकारचे प्रमुख असतात.
- राष्ट्रपतींचे सल्लागार: राष्ट्रपतींना त्यांच्या कामात मदत करतात.
- मंत्रिमंडळाचे नेतृत्व: मंत्रिमंडळाच्या बैठकांचे अध्यक्षस्थान भूषवतात आणि धोरणे ठरवतात.
- संसदेतील नेता: पंतप्रधान हे सत्ताधारी पक्षाचे नेते म्हणून संसदेत भूमिका बजावतात.
- धोरण निर्धारण: देशाच्या विकासासाठी धोरणे ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका असते.
नियुक्ती आणि अधिकार:
- पंतप्रधानाची निवड राष्ट्रपती करतात, विशेषत: लोकसभा निवडणुकीत बहुमत मिळवलेल्या पक्षाच्या नेत्याला पंतप्रधान बनण्याची संधी मिळते.
- पंतप्रधान आपल्या मंत्रिमंडळातील सदस्यांची निवड करतात.
- देशाच्या प्रशासकीय व्यवस्थेवर पंतप्रधानांचे नियंत्रण असते.
जबाबदारी:
- पंतप्रधान हे आपल्या कामांसाठी संसद आणि जनतेला जबाबदार असतात.
- त्यांच्यावर संसदेत अविश्वास प्रस्ताव आणला जाऊ शकतो.
पंतप्रधान हे भारतीय राजकारणातील एक महत्त्वपूर्ण आणि शक्तिशाली पद आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण हे पाहू शकता:
उत्तर एआय (Uttar AI):
15 ऑगस्ट 1947 पासून भारताच्या प्रभारी पंतप्रधानांची क्रमवार यादी खालीलप्रमाणे आहे:
- जवाहरलाल नेहरू (15 ऑगस्ट 1947 - 27 मे 1964)
- गुलजारीलाल नंदा (27 मे 1964 - 9 जून 1964)
- लाल बहादूर शास्त्री (9 जून 1964 - 11 जानेवारी 1966)
- गुलजारीलाल नंदा (11 जानेवारी 1966 - 24 जानेवारी 1966)
- इंदिरा गांधी (24 जानेवारी 1966 - 24 मार्च 1977)
- मोरारजी देसाई (24 मार्च 1977 - 28 जुलै 1979)
- चरण सिंग (28 जुलै 1979 - 14 जानेवारी 1980)
- इंदिरा गांधी (14 जानेवारी 1980 - 31 ऑक्टोबर 1984)
- राजीव गांधी (31 ऑक्टोबर 1984 - 2 डिसेंबर 1989)
- व्ही. पी. सिंग (2 डिसेंबर 1989 - 10 नोव्हेंबर 1990)
- चंद्रशेखर (10 नोव्हेंबर 1990 - 21 जून 1991)
- पी. व्ही. नरसिंह राव (21 जून 1991 - 16 मे 1996)
- अटलबिहारी वाजपेयी (16 मे 1996 - 1 जून 1996)
- एच. डी. देवेगौडा (1 जून 1996 - 21 एप्रिल 1997)
- इंदर कुमार गुजराल (21 एप्रिल 1997 - 19 मार्च 1998)
- अटलबिहारी वाजपेयी (19 मार्च 1998 - 22 मे 2004)
- मनमोहन सिंग (22 मे 2004 - 26 मे 2014)
- नरेंद्र मोदी (26 मे 2014 - Present)
* italicised नावे प्रभारी पंतप्रधान दर्शवतात.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:
भारताच्या पंतप्रधानांची यादी (१९४७ ते २०२४)
येथे १५ ऑगस्ट १९४७ पासून ते आजपर्यंतच्या पंतप्रधानांची क्रमवार यादी, त्यांच्या कार्यकाळासह दिली आहे:
-
जवाहरलाल नेहरू (15 ऑगस्ट 1947 - 27 मे 1964)
-
गुलजारीलाल नंदा (प्रभारी) (27 मे 1964 - 9 जून 1964)
-
लाल बहादूर शास्त्री (9 जून 1964 - 11 जानेवारी 1966)
-
गुलजारीलाल नंदा (प्रभारी) (11 जानेवारी 1966 - 24 जानेवारी 1966)
-
इंदिरा गांधी (24 जानेवारी 1966 - 24 मार्च 1977)
-
मोरारजी देसाई (24 मार्च 1977 - 28 जुलै 1979)
-
चरण सिंह (28 जुलै 1979 - 14 जानेवारी 1980)
-
इंदिरा गांधी (14 जानेवारी 1980 - 31 ऑक्टोबर 1984)
-
राजीव गांधी (31 ऑक्टोबर 1984 - 2 डिसेंबर 1989)
-
विश्वनाथ प्रताप सिंह (2 डिसेंबर 1989 - 10 नोव्हेंबर 1990)
-
चंद्रशेखर (10 नोव्हेंबर 1990 - 21 जून 1991)
-
पी. व्ही. नरसिंह राव (21 जून 1991 - 16 मे 1996)
-
अटल बिहारी वाजपेयी (16 मे 1996 - 1 जून 1996)
-
एच. डी. देवेगौडा (1 जून 1996 - 21 एप्रिल 1997)
-
इंद्र कुमार गुजराल (21 एप्रिल 1997 - 19 मार्च 1998)
-
अटल बिहारी वाजपेयी (19 मार्च 1998 - 22 मे 2004)
-
मनमोहन सिंग (22 मे 2004 - 26 मे 2014)
-
नरेंद्र मोदी (26 मे 2014 - Present)
टीप: प्रभारी पंतप्रधान हे काही काळासाठी निवडले जातात, जेव्हा पंतप्रधान त्यांच्या पदावर नस्तात.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:
भारताचे पहिले वैयक्तिक भेटीचे पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू होते.
त्यांनी 1947 ते 1964 पर्यंत भारताचे पंतप्रधान म्हणून सेवा केली.
दुसऱ्या महायुद्धाच्या समाप्तीच्या वेळेस इंग्लंडचे पंतप्रधान क्लेमेंट ऍटली होते.
दुसरे महायुद्ध 1945 मध्ये संपले आणि याच वर्षी क्लेमेंट ऍटली हे इंग्लंडचे पंतप्रधान बनले. त्यांनी विन्स्टन चर्चिल यांची जागा घेतली.
संदर्भ: