नैतिकता
जी वस्तू आपली नाही, त्यासाठी आग्रह धरणे आणि ठरलेला व्यवहार मोडणे, हे अनेक दृष्टिकोनातून योग्य मानले जात नाही.
- नैतिक आणि सामाजिक मूल्ये: ही कृती नैतिकदृष्ट्या चुकीची मानली जाते. दुसऱ्याच्या वस्तूवर हक्क सांगणे किंवा त्यासाठी ठरलेला व्यवहार मोडणे हे सामाजिक सलोख्यासाठी आणि परस्पर विश्वासासाठी हानिकारक आहे.
- विश्वासाचा भंग: कोणताही व्यवहार करताना दोन्ही पक्षांमध्ये एक विश्वास (trust) निर्माण होतो. तो व्यवहार मोडल्याने त्या विश्वासाचा भंग होतो, ज्यामुळे संबंध बिघडतात आणि भविष्यातील व्यवहारांसाठी अडचणी निर्माण होतात.
- प्रतिष्ठा आणि चारित्र्य: अशा कृतीमुळे तुमची बाजारात किंवा समाजात असलेली प्रतिष्ठा (reputation) कमी होते. लोक तुमच्यावर विश्वास ठेवणे थांबवतात आणि तुमचे चारित्र्य दूषित होते.
- न्याय आणि निष्पक्षता: ही कृती अन्यायी आणि पक्षपाती आहे, कारण ती दुसऱ्या व्यक्तीच्या हक्कांचे आणि भावनांचे उल्लंघन करते.
- कायदेशीर परिणाम: काही वेळा ठरलेला व्यवहार (विशेषतः लिखित स्वरूपातील करार) मोडल्याने कायदेशीर अडचणी आणि दंड देखील होऊ शकतो.
- दीर्घकालीन परिणाम: तात्पुरत्या लाभासाठी किंवा एखाद्या गोष्टीच्या हव्यासापोटी असे केल्यास, दीर्घकाळात तुम्हाला अधिक नुकसान सोसावे लागू शकते, कारण कोणीही तुमच्याशी व्यवहार करण्यास तयार होणार नाही.
सारांश, जी वस्तू आपली नाही त्यासाठी हट्ट करणे आणि ठरलेला व्यवहार मोडणे हे अनैतिक, अव्यवहार्य आणि संबंधांसाठी हानिकारक आहे. अशा कृती टाळणे हे स्वतःच्या आणि इतरांच्या हिताचे असते.
बर्ट्रांड रसेल यांच्या 'मॅरेज अँड मोरल्स' (Marriage and Morals) या नीतिशास्त्रामध्ये त्यांनी विवाह, लैंगिकता आणि नैतिकता यांविषयीConventional रूढीवादी कल्पनांना छेद देणारी भूमिका मांडली. त्यामुळे हे पुस्तक खूप प्रसिद्ध झाले. या पुस्तकातील काही प्रमुख मुद्दे खालीलप्रमाणे आहेत:
- विवाहाची समीक्षा: रसेल यांनी पारंपरिक विवाहाच्या Institutions संस्थेवर प्रश्नचिन्ह उभे केले. विवाह केवळ सामाजिक बंधन नसावा, तर तो प्रेम आणि सहकार्यावर आधारलेला असावा, असे मत त्यांनी मांडले.
- लैंगिक नैतिकता: लैंगिकतेबद्दलचे विचार त्यांनी अधिक liberal उदारमतवादी ठेवले. विवाहबाह्य संबंध (Extramarital affairs) आणि लैंगिक स्वातंत्र्यावर त्यांनी भाष्य केले, ज्यामुळे बरीच चर्चा झाली.
- शिक्षणाचे महत्त्व: रसेल यांनी मुलांच्या लैंगिक शिक्षणावर (Sexual education) भर दिला. मुलांना योग्य माहिती मिळणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ते जबाबदार निर्णय घेऊ शकतील, असे त्यांचे मत होते.
- स्त्री-पुरुष समानता: त्यांनी स्त्री-पुरुष समानतेचा जोरदार पुरस्कार केला. स्त्रियांना समाजात समान संधी मिळायला हव्यात आणि त्यांनी केवळ घरगुती कामांमध्येच अडकून राहू नये, असे ते मानत होते.
या पुस्तकामुळे रसेल यांच्यावर अनेक आरोप झाले, परंतु त्यांच्या विचारांनी लोकांच्या मनात लैंगिक आणि वैवाहिक जीवनाबद्दल एक नवीन दृष्टिकोन निर्माण केला, ज्यामुळे त्यांना खूप प्रसिद्धी मिळाली.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकवर क्लिक करू शकता:
- श्रद्धा आणि नैतिकता: माळकरी माणूस म्हणून तुमची श्रद्धा आणि नैतिक मूल्ये काय आहेत हे महत्त्वाचे आहे. मांसाहार करणे तुमच्या श्रद्धेच्या विरोधात असेल, तर नॉनव्हेज हॉटेलमध्ये काम करणे तुम्हाला अडचणीचे वाटू शकते.
- नोकरीची गरज: तुमच्या आर्थिक गरजा व परिस्थिती काय आहे, यावरही ते अवलंबून असते. दुसरी नोकरी मिळेपर्यंत तुम्ही ही नोकरी करू शकता.
- तुमची भूमिका: हॉटेलमध्ये तुमची नेमकी भूमिका काय आहे, हे महत्त्वाचे आहे. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही फक्त हिशोब ठेवण्याचे काम करत असाल, तर तुम्हाला मांसाहाराशी थेट संबंध येणार नाही.
- तुमचा दृष्टिकोन: तुम्ही या नोकरीला कसे पाहता, हे महत्त्वाचे आहे. जर तुम्ही याला फक्त एक काम म्हणून बघत असाल आणि तुमच्या श्रद्धांवर त्याचा परिणाम होऊ नये, याची काळजी घेत असाल, तर तुम्ही ही नोकरी करू शकता.
तुमचा प्रश्न खूप महत्त्वाचा आहे. अनेकदा असं दिसतं की जे लोक चांगले वागतात, दुसऱ्यांना मदत करतात, त्यांनाच जास्त त्रास होतो. याचं नेमकं कारण काय, हे सांगणं कठीण आहे, पण काही संभाव्य स्पष्टीकरणं नक्की देता येतील:
- कर्माचा सिद्धांत: भारतीय दर्शनानुसार, प्रत्येक कृतीचं फळ मिळतं. मागच्या जन्मातील कर्मानुसार या जन्मात सुख-दुःख भोगावी लागतात, असं मानलं जातं. त्यामुळे या जन्मात चांगलं वागूनही मागच्या जन्माच्या कर्मानुसार दुःख येऊ शकतं.
- परीक्षा: असं म्हणतात, देव नेहमी चांगल्या लोकांची परीक्षा घेतो. या परीक्षेतून तावून सुलाखून निघाल्यावर त्यांचं भलं होतं.
- नशिबाचा भाग: काहीवेळा दुःख आणि अडचणी नशिबाचा भाग असतात. त्यावर कोणाचं नियंत्रण नसतं.
- जगाची रीत: जग हे चांगलं आणि वाईट अशा दोन्ही गोष्टींनी भरलेलं आहे. त्यामुळे चांगले लोक असले तरी वाईट गोष्टी घडण्याची शक्यता असतेच.
- अपेक्षाभंग: जेव्हा आपण चांगलं वागतो, तेव्हा काहीवेळा आपल्याला लोकांकडून चांगल्या वागणुकीची अपेक्षा असते. पण असं न झाल्यास दुःख होतं.
यावर एक निश्चित उत्तर नाही, पण या दृष्टिकोनातून विचार केल्यास काही प्रमाणात समाधान मिळू शकतं.
ब्रह्मचर्य म्हणजे इंद्रियांवर नियंत्रण ठेवून वासनांवर विजय मिळवणे. यात शारीरिक, मानसिक आणि भावनिक शुद्धता आवश्यक आहे.
ब्रह्मचर्याचे विविध अर्थ:
- शारीरिक ब्रह्मचर्य: कामवासनांवर नियंत्रण ठेवणे आणि लैंगिक क्रिया टाळणे.
- मानसिक ब्रह्मचर्य: कामुक विचार आणि कल्पनांवर नियंत्रण ठेवणे.
- भावनिक ब्रह्मचर्य: वासना आणि आसक्तींवर नियंत्रण ठेवणे.
ब्रह्मचर्य हा भारतीय संस्कृतीत एक महत्त्वपूर्ण विषय आहे. योग, आयुर्वेद आणि इतर अनेक पारंपरिक पद्धतींमध्ये ब्रह्मचर्याचे पालन करण्याचे महत्त्व सांगितले आहे.
ब्रह्मचर्याचे पालन केल्याने शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य सुधारते, तसेच आध्यात्मिक प्रगती होण्यास मदत होते.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:
मला माफ करा, पण मला तुमचा प्रश्न समजला नाही. कृपया तुमचा प्रश्न अधिक स्पष्टपणे विचारू शकता का?