कायदा मूलभूत अधिकार

भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत हक्कांची माहिती थोडक्यात सांगा?

1 उत्तर
1 answers

भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत हक्कांची माहिती थोडक्यात सांगा?

0
भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत हक्क

भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत हक्क

भारतीय राज्यघटनेच्या तिसऱ्या भागात मूलभूत हक्कांचा उल्लेख आहे. हे हक्क व्यक्तीच्या सर्वांगीण विकासासाठी आवश्यक आहेत आणि ते सरकारकडून हिरावून घेतले जाऊ शकत नाहीत.

समानतेचा हक्क (Right to Equality):

  • कायद्यासमोर समानता आणि कायद्याचे समान संरक्षण (Article 14)
  • धर्म, वंश, जात, लिंग किंवा जन्मस्थान या आधारावर भेदभाव करण्यास मनाई (Article 15)
  • सरकारी नोकऱ्यांमध्ये समान संधी (Article 16)
  • अस्पृश्यता निवारण (Article 17)
  • सैन्य किंवा शिक्षण क्षेत्रात पदव्या वगळता इतर पदव्या सरकारद्वारे देणे बंद (Article 18)

स्वातंत्र्याचा हक्क (Right to Freedom):

  • भाषण आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य (Article 19)
  • शस्त्रे न बाळगता शांततापूर्ण सभा घेण्याचा अधिकार (Article 19)
  • संघटना किंवा युनियन स्थापन करण्याचा अधिकार (Article 19)
  • भारतात कुठेही मुक्तपणे फिरण्याचा अधिकार (Article 19)
  • भारतात कोठेही राहण्याचा आणि स्थायिक होण्याचा अधिकार (Article 19)
  • कोणताही व्यवसाय, व्यापार करण्याचा अधिकार (Article 19)
  • गुन्ह्यांसाठी दोषसिद्धी संदर्भात संरक्षण (Article 20)
  • जीवन आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्य संरक्षण (Article 21)
  • शिक्षणाचा अधिकार (Article 21A)
  • अटक आणि स्थानबद्धतेपासून संरक्षण (Article 22)

शोषणाविरुद्धचा हक्क (Right against Exploitation):

  • मानवी तस्करी आणि सक्तीच्या मजुरीला प्रतिबंध (Article 23)
  • बालमजुरीला प्रतिबंध (Article 24)

धर्म स्वातंत्र्याचा हक्क (Right to Freedom of Religion):

  • कोणत्याही धर्माचे पालन करण्याचे, आचरण करण्याचे आणि प्रचार करण्याचे स्वातंत्र्य (Article 25)
  • धार्मिक వ్యవಹಾರ व्यवस्थापित करण्याचे स्वातंत्र्य (Article 26)
  • धर्म वाढवण्यासाठी कर भरण्यापासून सूट (Article 27)
  • शैक्षणिक संस्थांमध्ये धार्मिक शिक्षण किंवा उपासना सक्तीने लादण्यास मनाई (Article 28)

सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक हक्क (Cultural and Educational Rights):

  • अल्पसंख्याकांना त्यांची भाषा, लिपी आणि संस्कृती जतन करण्याचा अधिकार (Article 29)
  • अल्पसंख्याकांना शैक्षणिक संस्था स्थापन करण्याचा आणि त्यांचे व्यवस्थापन करण्याचा अधिकार (Article 30)

घटनात्मक उपायांचा हक्क (Right to Constitutional Remedies):

  • मूलभूत हक्कांचे उल्लंघन झाल्यास सर्वोच्च न्यायालयात दाद मागण्याचा अधिकार (Article 32)

हे मूलभूत हक्क भारतीय नागरिकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत, आणि त्यांचे संरक्षण करणे हे सरकारचे कर्तव्य आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण भारतीय राज्यघटनेच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट देऊ शकता: भारतीय राज्यघटना

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 980

Related Questions

खरेदी प्रमाणे माझी जागा १५ फूट पूर्व पश्चिम २८ फूट आहे, तरी मला माझी जागा पूर्णपणे मिळू शकते का?
खरेदी प्रमाणे माझी जागा पण उत्तर ते दक्षिण?
वजन व समोरच्या व्यक्तीची जागा खरेदी केलेली आहे व माझी जागाही आठ अ प्रमाणे आहे, तर कोणाला कोणाची जागा त्याच्या हक्काप्रमाणे मिळेल?
घरकूल बांधकामास शेजारील व्यक्ती अडथळा आणत आहे?
माझी जागा खरेदी प्रमाणे 15x28 आहे आणि मी माझ्या जागेवर 14x28 प्रमाणे बांधकाम करत आहे, आणि शेजारील व्यक्ती बांधकाम करण्यास अडवत आहे, तर काय करावे लागेल?
खरेदी केलेल्या जागेवर शेजारी व्यक्ती बांधकामास अडथळा आणत आहे, तर काय करावे?
खरेदी केलेल्या जागेवर शेजारी काही अडचण आणू शकतो का?